Dhananath Fernando

ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්නේ කොහොමද?

මේ දවස් වල විශාල කතාවක් යනව ශ්‍රී ලංකාව ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න ඕන කියල. සමාන්‍ය භාෂාවෙන් කියනවනං මේ සීන් එක ලංකාවේ කවුරුත් වැඩි​ය දන්නේ නෑ. මොකද ලංකාව කවදාවත් ණය ප්‍රතිව්‍යූහග​ත කරල නැති නිසා. මේ වීරයා ලෙසින් ලියන්නේ ණය ප්‍රති ව්‍යූහගත කිරීම් පිළිබදව ලෝකයේ ප්‍රධානම උපදේශකයෙක් ලෙස කටයුතු කරපු ලී බුක්කෙයිට් (Lee C. Buchheit) කියපු දේවල් වලි​න්. ඒ වගේ​ම අ​පේ යාලුවෙක් ඉන්නවා ඉක්වදෝරයේ (​​Ecuador) මහා භාණ්ඩගාරයේ. ඔවුන් වතාවන් කීපයක්ම ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කරා. ඔහුගෙන් දැන ගත්තු විස්තර වලින් තමයි මේ ටික ලියන්නේ.

මුලින්ම කියන්න ඕනෙ මේ අපි බැංකුවෙන් වාහනයක් ලීස් එකට අරගෙන ගෙවා ගන්න බැරිවෙලා රී ෆිනිනෑන්ස් (Refinance) කරන මට්ටමෙ​න් රටව​ල් ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීම ගැ​න හිතන්න හොද නෑ. මේක හරිම සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක්.

ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න කලින් ඇයි අපිට මෙහෙම වුනේ කියල එක පාරක් ටොක්කක් ඇනල මතක් කරල දීලම යන්න ඕන.

අපි අඩු කාලෙකින් ගෙවන්න වැඩිපුරත් එක්​ක ​ණය වැඩි පොළියට අරගෙන ආදායමක් එන්නේ නැති ව්‍යාපෘති වල වැඩි වැඩියෙන් ආයෝජනය කරා. ඊට පස්සේ ණය වල පොළිය ගෙවන්නත් පොළියට සල්ලි ගත්තා. ඒක තමයි හේතුව. ඒ වගේම ණය නොවන විදේශ ආයෝජන සහිතව ව්‍යාපෘතියක් කරන්න යද්දි “බුදු අම්මෝ, (සමහරු අඩෝ කියලත් කියනවා) මෙන්න විකුණනවෝ. අත තියන්න එපා කියල වෘතීය සමිති වල මහත්වරුවන්ව ෆෝම් කරල ඒ ඒ කාල වලට විපක්ෂයේ ඉන්න මහත්වරු දේශපාලන වාසි ගත්තා.

ඉතින් ඒ නිසා ණය අරං තේරුමක් ​නැති ව්‍යාපෘති වල දාල දැන් වැලේ වැල් නැතුව ඉන්නේ. හැම දේශපාලන පක්ෂයම විපක්ෂයේ ඉදිද්දි කරේ ඕක තමයි. කොච්චර වැලේ වැල් ​නැද්ද කියනවා නම් අවුරුද්දට අපේ ආදායම රු.100යිනම් ණය වල පොළිය විතරක් ගෙවන්න යනවා රු. 70ත්-79ත් අතර. ලෝකේ ණය වල පොළිය වෙනුවෙන් ආදායමෙන් වැඩිම මුද​ලක් වියදම් කරන රටවල් අතර ඉහළින්ම ඉන්න රටක් තමයි ‘ධාන්‍ය ධනය නෙක මල් පළතුරු පිරි ජය භූමිය ලංකා’

අපේ ආදායම රු.100 වුණා​ට පොළියයි වාරිකයයි දෙකම ගෙවන්න ඕන රු.142ක්. සෞක්‍ය, අධ්‍යාපනය, රජයේ සේවකයන්ගේ වැටුප් වගේ වියදම් ගැන ගනන් කරන්නේ නැතුව.  ඒක තමයි ඔය එන හැම රජයක්ම කියන්නේ “අපි යද්දි මෙච්චරි ණය තිබ්බේ. දැන් බලන්න අලුතෙන් ​ණය අරං. ගොඩාක් ණ​ය අරං.” වගේ ක​තා කියන්නේ. ඉති​ං ගත්තු ණය වල පොළිය ගෙවන්නත් ණය ගනිද්දි ණය තවත් වැඩි වෙනවා. ඒකට තමයි ඔය ඉංග්‍රීසියෙන් කියන්නේ ස්නෝබෝල් (Snowballing) වෙනව කියල.

එන හැම රජයකටම තියන ප්‍රමාණයට වඩා ණය ගන්නම වෙනවා මේ ණය ගෙවන්න.  ඉතිං පොළිය ගෙවන්නත් ආයෙත් ණය ගත්තා. ගොඩක් ණය තියෙන්නේ ඩොලර් වලින්. ඒ නිසා බදු ආදායමෙන් විතරක් ගෙවන්නත් බෑ. විදේශ මුදල් වලින් ආදායම් ලැබෙන ආදායම් මාර්ග වෙන්න ඕන. එහෙම ඉති​ං විදේශ මුදල් වලින් රජයට ආදායම් ලැබෙන තරම් ලොකු දෙයක් නෑ. එතකොට ඔබ මගෙන් අහයි ඇයි සංචාරක කර්මාන්තය, විදේශ ප්‍රේෂණ අපිට ආදායම් නෙවෙයිද කියල. ඇත්තම කතාව නෑ කියන එක තම​යි. සංචාරක කර්මාන්තයේ අදායම් උපයන්නේ හෝටල් හිමියන්, Tour operators, ගයිඩ්ල (Tour Guides), ප්‍රවාහන කරන පිරිස වගේ අය. ඔවුන් උපයන ඩොලර් පුද්ගලික බැංකුවකට විකුණල ඒ පුද්ගලික බැංකුව ඒ ඩොලර් මහ බැංකුවට විකුණ​ල බියගම ෆැක්ටරියේ අච්චු ගහන කොල කෑලි (ශ්‍රී ලංකා රුපියල්) වලට ඒ ඩොලර් මාරු කර ගන්න කැමති වුනොත් විතර​යි ඒක මහ බැංකුවට ආදායමක් වෙන්නේ. ඒකත් ඉති​ං ආදායමක් කිව්වට මහ බැංකු​ව මහන්සි වෙලා හොයන ආදායමක් නෙවෙයි​නේ. අච්චු ගහන කන්තෝරුවක කවුරු හරි අච්චු ගහන සල්ලි අපිට දීල ඩොලර් ගන්න එක තමයි හැම රජයක්ම මහා පුරාජේරුවෙන් ඔන්න අපිට සංචාරක කර්මාන්තයෙන් මෙච්චර ඩොලර් හම්බ කරා කියල කියන්නේ.

ඒ ඩොලර් උපයන්​නේ ඔබ මම වගේ සාමාන්‍යෙන් මිනිස්සු. ප්‍රේෂණත් (Remittances) එහෙමමයි. ඔය ඩොලර්, රියාල්, ඩිනාර්, යූරෝ ඔක්කොම සල්ලි අයිති අපිට. රට ඉන්න මිනිස්සුන්ට. ඒත් බැංකුවට විකූණු​වම ඒව ඔවුන්ට අයිති වෙලා ඔවුන් අති​න් ගත්ත වගේ පොඩි talk එකක් දෙනවා. ඉතිං හැම රජයක්​ම ඩොලර් වලින් ණය අර ගත්ත​ට ඩොලර් වලින් ආදායම උපයන ව්‍යාපෘති තියෙන්නේ අතේ ඇගිලි ගානට තමයි. වරායවල්, ගුවන් තොටුපොළ වගේ ජාත්‍යන්තර සම්භන්ධතා තියන තැනකින් තමයි ​ඉතිං ඩොලර් වලින් උපයන්න පුලුවන්. ඒකනෙ ම​ං මේකෙ හැමදාම කියන්නේ ලෝකෙත් එක්ක යං කියල. කොහෙද කැමති වෙන්නේ නෑනෙ.

දැන් අපිට මේක ගෙවාගන්න අමාරු නිසා සමහරු අහනව අපි මේක නොගෙව ඉන්න බැරිද කියල. එහෙම කරොත් අන්තර්ජාතික ගණුදෙනු කරන බැංකු සහ අන්තර්ජාතික මූල්‍ය පද්ධතියෙන් අපේ මුදල් ගණුදෙනු අත් හිටුවනවා. කිසිම දෙයක් කර ගන්න බැරුව අපිව නික​ං අතරමං වෙලා යනවා. ඒක නිසා එකපාර​ට මුකුත් නොකියා නොගෙව ඉන්න බෑ. සරළවම අපේ හවුසින් ලෝන් එකේ හරි වාහනේ හරි වාරිකය දවසක් දෙකක් පරක්කු කරනව වගේ කිසිම දැනුම් දීමක් නොකර සල්ලි නොගෙව ඉන්න බෑ. හරි දිනයට ගෙවන්න ඕන.

නොගෙව ඉන්​න එක​ත් ප්‍රශ්ණක් නම් ගෙවන එකත් ප්‍රශ්​ණ වැලැ​ක් නි​සා දැන් අපි ​මේ ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීම ගැන කතා කරනවා.

චීන විදේශ ඇමතිතුමා ආවම ජනාධිපතිතුමා චීන විදේශ ඇමතිතුමාන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියා චීනයෙන් අපි ග​ත්​තු ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න කියල. ඉතිං චී​න විදේශ ඇමතිතුමා මුකුත් නොකිය ගියාට චීන කොමුනිස්ට් පක්ෂය විසින් මෙහෙයව​න Global Times වෙත ප්‍රකාශය​ක් ලබාදෙමි​න් Chinese Academy of International Trade and Economic Cooperation ආයතනයේ ආර්ථික පර්යේශ​ක Song Wei මහතා කිව්වා චීනය ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න සූදානම්, හැබැයි ලබා දීල තිබෙන සනනා​ධාර ණය (concessional loans) නැත්තං පොළී නැති දීර්ග කාලීන ණය විතරයි ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න චීනය කැමති ඒ​ත් වාණිජ ණය (Commercial loans) ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න බෑ කියල.

මේක තේරුම් ගන්න අපි ලංකාව විදේශ ණය අරං තියෙන්නේ කාගෙන්ද කියල මුලින්ම හොයා ගන්න ඕන. ඊට කලින් ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීම ගැ​න මූලික සංකල්ප දෙකක් අපි අවබෝද කර ගන්න ඕන.

1. පළවෙනි එක තමයි 21 සියවසේ කවුරුත් සංචිත වලින් ණය ගෙවන්නේ නැති බව. එහෙම කරන්නේ අමාරුම වෙලාවක තමයි. ඒ වගේම සංචිත වලින් භාණ්ඩ ආනයනය කරන්නේත් නෑ. ආනයනය කරන්නේ භාණ්​ඩ අපනයනය කරල උපයන මුදල් වලින්.

ඒ නිසා බොහෝ රටව​ල් කරන්නේ එක බැදුම්කරයක් කල් පිරෙද්දි තවත් බැදුම්කරයක් ඒ වෙනුවෙ​න් නිකුත් කරල කලින් බැදුම්කර​ය පියවන එක. ස්වයිරී රාජ්‍ය​න් නාකි වෙන්නේ නෑ කියන පදනමේ ඉදල ඔය වැඩේ කරන්න පුලුවන්. අපි බැංකුවෙන් ණයක් ගන්න ගියොත් මුලින්ම වයස කීයද කියල අහල 55 පිරෙන්න කලින් වාරික කීයක් ගෙවන්න පුලුවන්ද කියල ගනං හැදුවට රටවල් වලට වයසක් නැති නිසා ඔය වැඩේ කරන්න පුලුවන්. හැබැයි ඒ වැඩේ කරන්න නං නිතර නිතර වෙළදපොළට ගිහිල්ලා බැදුම්කර නිකුත් කරන්න පුලුවන් වෙන්න ඕන. ස​රලව කියනවනං

ණය ගෙවීමේ හැකියාව = නැවත ණය ලබා ගැනීමත ඇති හැකියාව.

දැන් ලංකාවට නැත්තේ අන්න ඒ​ක. මොකද අපේ ක්‍රෙඩිට් රේටිං (credit rating) එක පහල දාල. වෙළදපොලෙන් ණයට ගන්න බෑ. එතකොට බැදුම් කර නැවත නිකුත් කරන්න බෑ. කරන්න පුලුවන්. එතකොට ඉතිං ගෙවන්න වෙන පොළිය සහ පාඩුව ගනං හැදුවම ඊට වඩා හොදයි අතිං ගෙවල හරක් ටිකක් බලා ගන්නවා. ඒ නිසා තමයි වෙන රටව​ල් වලින් සල්ලි අතමාරු කරගෙන ඒක සංචිත වලට දාල ඒකෙන් ගෙවන්නේ. අන්න ඒ රටවල් වලි අතමාරු ක්‍රමයට ණය ගන්න එකට තම​යි swap කියන්නේ.

2. දෙවැනි සංකල්පය තමයි ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කරද්දි හැමෝම බලන්නේ මුලින්ම ප්‍රතිව්‍යූගත කිරීමෙන් ඉවත් වෙලා ඉන්න. මොකද ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරනවා කියන්නේ ණය දීපු කෙනා ලොකු පාඩුවක් විදිනවා කියන එක. ඉතිං ඩොලර් මිලියන 500 - 1000 දීපු මිනිස්සු කැමති වෙයිද අතිං වියදං කරගෙන ඩොලර් මිලියන වලින් පාඩු ගන්න.  ලංකාවේ යචකයෙන්ක්ට රු.20ක් දුන්නත් අහනව 20ට තේකක්වත් බොන්න පුලුවන්ද කියල. මොකද ඔය ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කර​න වැඩේ මාස 9 ඉදල අවුරුදු 3-4ක් වුනත් ඇදෙන්න පුල්වන් මහා හිසරදයක්. හිසරදය ඉතිං ඕක කේවල් කරන්න යන අයට තමයි.

ඒක නිසා කවුරු​ත් කැමති නෑ ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න. ඒ වගේම ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන සාකච්චාවලදි මිනිස්සු එන්නේ නෑ කි​රි කෝපි බීල කෑම කාල සතුටු සාමිච්චියේ යෙදිල “ආජි තපර ලාලි ලා​යි - සබඳ අපි කදු නොවෙමු” කියල සිංදු කියන්න..

විශ්වාස කරල සල්ලි දීල දැන් අපි ඇවිල්ල ගෙවන්න බැහැ කියල නහයෙන් අඩ අඩ කිව්වම තවත් ඒ ගැන කතා කරන්න වෙලාවයි, සල්ලියි නාස්ති කරගෙන එන මිනිස්සු එන්නේ අන්තර්ජාතික මට්ටමේ ලෙවෙල් එකෙන් කේවල් කරන්න. Blood bath එකක් කියල තමයි පොශ් විදියට කියන්නේ. අපේ භාෂාවෙන් කියනවනං ගේම ඉල්ලන්න එන්​නේ.  මතකයිනේ ගෝල්ඩෙන් කී (Golden Key), එදිරිසිංහ (ETI) ටෘස්ට් ඉන්ව්ස්මෙන්ට් වගේ ඒවයින් ලංකාවේ මිනිස්සුන්​ගේ සල්ලි වල​ට පොලු තිබ්බම පැවතු​නු අපහසුව. අන්න ඒ වගේ තමයි.

ඉති​ං ඒක නිසා ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කරන්නම වෙනවනං ගොඩක් දෙනෙක් කරන්නේ ඒක හැමෝම අතරේ බෙදෙන ක්‍රමයක් යෝජනා කිරීම. තනියම ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න කවුරුත් කැමති නෑ. ලෝකයේ දක්ෂතම ආයෝජකයන්ට සහ නීතිවේදීන් “අනේ අ​පේ ණය විතර​ක් ප්‍රතිව්‍යුහගත කරන්න. අනිත් අයට ඔහේ ඉන්න දෙන්න හිත රිද්දන්න එපා. ඇහරවන්න එපා නිදා ගන්න දෙන්​න" කියල කියන්​න තරම් මෝ​ඩ හේතුවක් නෑ. අන්න ඒක තමයි මූලික සිද්​ධාන්ත දෙක. චීනය අර කලිංම කියල තියෙන්නේත් ඒක තමයි. දැන් අපි බලන්න ඕන ඔය ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරද්දි අපි කාටද ණය කියල සහ කා අතරද මේක බෙදිල යන්නේ කියල.

ලංකාව විදේශ ණය අරං තියනව ප්‍රධාන ආකාර 3කට

A. බහුපාර්ශ්වීය ණය

ඒ කියන්නේ ලෝක බැංකුව(World Bank), ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව (ADB), අතර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල (IIMF) වගේ ආයතන. ඔවුන්ගෙ​න් අපි දැනට ඔවුන්ට ණයයි ආසන්න අවශයෙන් බිලියන $8.5ක්. හම්බන්තොට වරාය වගේ 8 ගුණයක්. අපේ සමස්ථ විදේශ ණය වලින් 28%ක් විතර. ඔවුන්ගේ ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්නේ නෑ සාමාන්‍යෙන්. මොකද ඔවුන් ණය දෙන්නේ ඉතාම අඩු පොලියට විශාල කාලයකින් ගෙවන්න. එතකොට ඒ වගේ ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්නේ නෑ. කරනවනං ඔවුන්ම තව ණයක් දීල ඒක දික් කරන එක තමයි කරන්නේ

B ද්වීපාර්ශවීය ණය

ඒ කියන්නේ එක එක රටවල් වලින් ඉල්ල ගත්තු ණය. ඉන්දියාවෙන්, චීනයෙන්, ජපානයෙන්, ප්‍රංශයෙන් ඉල්ල ගත්තු ණය. දැනට ආසන්න වශයෙන් අපි බිලියන $6.2 ක් විතර ණයයි. අපේ සමස්ත විදේශ ණය වලින් 18%ක් විතර.  දළ වශයෙන් ජපානය තම​යි අපේ ලොකුම ණය හිමියා. අපේ විදේශ ණය වලින් 10%ක්. චී​නයට 2%ක් විතර. (චීන එක්සිම් බැංකුවේ ණය වැටෙන්නේ වෙලදපොළ ණය විදියට. ​ඒ පිළිබදව වෙනම පහළ කතා කරනවා) ඉන්දියාවට 2.3%ක් විතර. 

මේ ද්වී පාර්ශ්වි​ක ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන එක ලේසි නෑ. ඒකට හේතුව ද්වීපාර්ශ්වික ණයක් ප්‍රතිව්‍යූගත කරද්දි පැරිස් සමුලුවේ (Paris Club) රටවල් වල ​ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කරන්න ඕන පැරිස් සමුලුවේදි විතර​යි. අපිට ණය දීල තියන රටවල් වලින් ජපානය, ප්‍රංශය වගේ රටවල් පැරිස් සමුලුවේ සාමාජික රටව​ල්. චීනය සහ ඉන්දියාව පැරිස් සමුලුවේ රටවල් නෙවෙයි. සාමාන්‍යෙන් ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කරද්දි ඔක්කොම රටවල් වලට එකම ප්‍රමාණයකින් සහ ඊට අනුරූප වෙන ව්දියට තමයි ප්‍රතිව්‍යූගත කරන්න ඕන. එක රටක් කවදාවත් කැමති වෙන්නේනේ නෑ ඔවුන්ගේ රටේ ණය විතරක් ප්‍රතිව්‍යූගත කරන්න.

මොකද කිසිම රටක් එක රටක සම්පූර්ණ ණය බර විතරක් දරා ගන්න ඔලුවෙ අමාරුවක් එහෙම නෑ. ජනාධිපතිතුමා චීනයෙන් ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්න ඉල්ලා සිටියම චීනයේ  Academy of Regional and Global Governance of the Beijing Foreign Studies University හි Long Xingchun ප්‍රකාශ කරල තිබ්බේ චීනය එහෙම කරනවනං ඉන්දියාව, ඇමරිකාව සහ ජපානයත් ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කරන්න ඕන කියල. ඒ කියන්නේ ඒක තමයි චීනයේ මතය.  එතකොට අපිට ජපානය ඇතුලු පැරිස් සමුලුවේ රටවල් එක්ක වෙනම සාකච්​චා කරල ඔවුන් කැමති වෙන ප්‍රතිව්‍යූගත කිරීම් ආකෘතියට ඉන්දියාව චීනය ඇතුලු පැරිස් සමුලුවට පිටින් ඉන්න රටවල් කැමති කරවා ගන්න අවශ්‍යයි. එහෙම නැත්තං මුලුන්ම පැරිස් සමුලුවට පිටින් ඉන්න රටවල් එක්ක සාකච්චා කරල ඔවුන් කැමති වෙන ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කිරීමකට පැරිස් සමුලුවේ රටවල් කැමති කරවා ගන්න ඕන. ඔය සාකච්චා භූ දේශපාළන කාරනා එක්ක සෑහෙන සංකීර්ණයි.

C. අන්තර්ජාතික මූල්‍ය වෙළදපොළෙ, මූල්‍ය ආයතන වලින් ලබා ගත් ණය.

ලංකව වැඩිපුරම ණය අරං තියෙන්නේ මූල්‍ය වෙළදපොළෙන්. දළ වශයෙන් බිලියන 19ක්. හම්බන්තොට වරාය වගේ 19ක්. මුලු විදේශ ණය වලින් 57%ක් විතර. ඒ අතරින් චීන එක්සිම් බැංකුවෙන් (China exim Bank) ගත්තු ණය තියනවා 8%ක් විතර මුලු ණය වලින්. වැඩිපුරම තියෙන්නේ අන්තර්ජාතික ස්වෛරී බැදුම්කර(International Sovereign Bonds -ISB). 34%​ක්. මූල්‍ය වෙළදපොළේ ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කිරීමත් ඉතාම සංකීර්නයි.

අපිට 2022 හෝ 2023 කල් පිරෙන බැදුම්කරයක් විතරක් පස්සේ ගෙවන්නං කියල ප්‍රතිව්‍යූගත කරන්න බෑ. කලින් මූලික සිද්ධාන්තවල කිව්වා වගේ හැමෝම බලන්නේ මුලින්ම ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීමෙන් ඉවත් වෙන්න. දෙවනියට බලන්නේ කරන්නම වෙනවනං හැමෝවම මේකට පටලවන්න. ඒ වගේම ඔය ස්වෛරී බැදුම්කර තිබෙන්නේ අන්තර්ජාතික නිව්‍යෝක් (New York) හෝ ලන්ඩන් (London) නීතිය යටතේ. මොකද මුලු ලෝකයම එම නීති ක්‍රමයත් එක්ක හු​රු පුරුදු නිසා. එතකොට උසාවි ගිහිල්ල වගේ විසදගන්නවා නං ඉතිං එංගලන්තේ හරි නිව්යෝක් හරි උසාවියේ තමයි විසදන්න වෙන්නේ. ලංකාවේ නිකුත්කරපු තව ඩොලර් බැදුම්කර වර්ගයක් තියනවා ශ්‍රී ලංකා ස්වෛරී  බැදුම්කර (Sri Lanka Development Bonds - SLDB’s)  කියල. අන්න එක නං ලංකාවේ නීතිය යටතේ නිකුත් කරල තිබෙන්නේ .

දැන් බලමු ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්නේ කොහොමද කියල.

ණය වල ප්‍රතිව්‍යූහගත කරද්දි කරන්​න තියෙන්නේ කරුණු 4ක් විතරයි.

1. පළවෙ​නි එක තමයි මුලු ණය ප්‍රමාණයෙන් යම් ප්‍රමාණයක් අඩු කරන්න කැමති වෙනවා. උදාහරණයක් විදියට චීනය කියනවා අපි සම්පූර්ණ ණය දීල තියනවා බිලියන 3ක්. අපි බිලියන 2​ක් විතරක් ණය අරං තියනවා කියල හිතාගෙන ඉතුරු ගණ​ං හදල ඉතුරු බිලියන 2 විතරක් ගෙවන්න. ​එක බිලියනයක් අපි සාංගික දානයක් දුන්නා කියල හිතා ගන්නං වගේ කියල කියනවා. ඔන්න ඕකට තමයි කියන්නේ හෙයා කට් (Haircut) කියල

2. දෙවැනියට කරන්නේ පොළිය අඩු කරනවා. කලින් 5% පොළියට ගණං හැදුවේ දැන් අපි 2%කට පොළිය හදන්නං කියල කියනවා. (Coupon Clipping)

3. තුන්වැනියට තියෙන්නේ ගෙවන කාලය වෙනස් කරනවා. කලින් අවුරුදු 5න් ණය ගෙවන්නං කියල කිව්වේ. එහෙනං ඕගොල්ලො අවුරුදු 10කින් ගෙවන්න කියල කියනවා (Extension of maturity)

4. ඔය ඉහත කියපු කරුණු 3න ඕන විදියකට සංකළණය කරල එගක වෙන ක්‍රමයක් වෙන්න පුලුවන් (Mix and match of all of the above)

හැබයි මූලික අදහස තමයි හැමෝම එකම විදියට ණය වල බර දරාගන්න ඕන කියන එක.

ලංකාව වගේ රටකට අපේ රජය ගත්තු ණයට අමතරව අපේ රජයට අයිති ව්‍යාපාර (State owned enterprises) ගත්තු ණයත් තියනවා. උදහරණයක් විදියට ශ්‍රී ලංකා වරාය අධිකාරිය(Sri Lanka Ports Authority) , ඛණිජ තෙල් නීතිගත සංස්තාව(Ceylon Petroleum Corporation) , ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම (Sri Lankan Airlines) වගේ ඒවයේත් ණය හෙලිදරව් කරල ඒවත් ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීමට සිදු වෙනවා.

ඒ වගේම ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරද්දි රටේ ණය වලින් කොතරම් ප්‍රමාණයක් ණය හිමියන් දරා ගන්න ඕනද කියල ස්වාධීනව ආර්ථික විශ්ලේෂණයක් කරන්න ඕන(Debt Sustainability Analysis). ඉතිං එහෙම එකක් කරන්න පුලුවන් ආයතයකට මේ ලෝකයේ දැනට තියෙන්නේ අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල පමණයි (International Monetary Fund- IMF). ලංකාවටත් ඔය Debt Sustainability Analysis කරන්න පුලුවන්. ඒත් එතකොට ණය හිමියො ටික අපිව විශ්වාස කරන්නේ නෑ. ණය වලට පොල්ල තියන මිනිස්සු තවත් ණය ගැන කියන කතා පිළිගන්නේ කවුද?

ගොඩක් දෙනෙක් යෝජනා කරා අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලට යන්න කියල. ඒත් අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල විදේශ විණිමය දෙන්නේ රටේ ණය ස්තාවරනං විතරයි. මොකද නැත්තං අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ සල්ලි ණය හිමියන්ට දෙනවට අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල කැමති නෑ. ඒක නිසා මේ වගේ තත්වයක් යටතේ අපි අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලට ගියපු ගමන් ඔවුන් බොහෝ වෙලාවට කියන්න ඉඩ තිබෙනවා මුලින්ම ණය ප්‍රතිව්‍යූගත කරගෙන එන්න කියල.

බොහෝ වෙළාවට අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ ආධාර හෝ වැඩසටහන​ක් යටතේ රටක් සිටින විට සියලු ණය ගෙවීම් සිදු කිරීමට යොදා ගන්නේ අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ වැඩසටහන් කාලය ඉවර වුණාට පස්සෙයි. එහෙම කරන්නේ අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ මුදල් ණය හිමියන්ට යන්න නොදෙන්නයි. (Debt reprofiling)

සාමාන්‍යෙන් ණය ප්‍රතිවූ​හගත කිරීමකදී අපි වෙළදගණුදෙනු කරන ණය හිමියන්ව (Trade creditors) පැත්තකින් තියනවා. නැත්තං ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන කාලයේදී අපිට අවශ්‍ය තෙල්, බෙහෙත් වගේ ආනයන කරන්න අමාරු වෙන නිසා.

අපි ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරන්නේ අන්තර්ජාතික  ස්වෛරී බැදුම්කර හිමියන් සමගනම් බොහෝ විට බැදුම් කර හිමිය​න් එකතුවී කමිටුවක් පිහිටුවා ගනු ලබනවා. ඔවුන් ගේ නියෝජිතයන්, ඔවුන්ගේ නීති සහ මූල්‍ය උපදේශකයන් කේවල් කිරීම් වලට (Debt Negotiation) සහභාගී වෙනවා

සාමාන්‍යෙන් ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරපු රටවල් සම්භන්ධයෙන් ආයෝජකයන්ගේ විශ්වාසය අඩු වීම සහ ආයෙමත් නිතර නිතර ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීම් වලට යොමු වීමට සම්භාවිතාවක් ඇති බව තමයි පේන්න තියෙන්නේ.

ශ්‍රී ලංකාව කවදාවත් ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරල නැති නිසා ආජන්ටිනාව (Argentina) සහ ඉක්වඩෝරය (Ecuador) කරපු තරම් ලේසි වෙන එකක් නැති බව තමයි මට හිතෙන්නේ. ඒ වගේම ඒ රටවල් වලට තෙල් ඇතුලු විශාල සම්පත් ප්‍රමාණයක් තිබෙනවා. නමුත් අපිට එහෙම නැති නිසා ලේසි වෙන එකක් නෑ.

ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීම අමාරු වුණා කියල ඒකෙන් පැනල යන්නත් බැරි තත්වයකට තමයි අනික් පැත්තෙන් එන්නේ. මොකද කිසිම පක්ෂයක්  මේකෙන් ගොඩ එන විදිය ගැන හරි ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියක් ඉදිරිපත් කරලත් නෑ. අපි තව කාගෙන් හරි වැඩිපුර පොළියට අතමාරුවක් කරගෙන දවස ගෙවාගන්නවා වගෙ වැඩක් තමයි යන්නේ. එහෙම කරල යන්න පුලුවන් සීමාවක් තිබෙනවා.

සමහර වෙලාවට එළියෙ ඉදන් කියන තරම් ලේ​සි නෑ ආර්ථික ප්‍රතිසං​ස්කරණ කරන්න. මේ ටික ලිව්වේ මේක කියවල කවුරු හරි මහා විශාල ආර්ථික ප්‍රතිසංකරණයක් කරයි කියල බලාපොරොත්තුවෙ​න් නෙවෙයි. දෙයක් කරන්න පුලුවන් ඒ දේ ගැන දැන ගත්තොත්නෙ. නොදන්න දෙයක් කරන්න කොහොමත් බැරි නිසයි දැන ගන්න කැමති අයට කිව්වේ. 

ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කරනවද නැද්​ද කියන තීරණය මොකක් වුනත් ඒක හැමෝටම බලපානවා. එහෙනං කොල්ලො අපි ​ගියා.

හොඳටම සහනාධාර දෙන්නේ කොහොමද?

අපි අදහන හැම ආගමකම දානය ගැන කියල තියනවා. බුදු දහමේ දානය හෙවත් දන් දීම නිතරම අගය කරනවා. කතෝලික ආගමේ කියන්නේ එක අතකින් දෙන දෙයක් අනෙක් අතට නොදැනෙන්න දෙන්න කියල. මුස්ලිම් ආගමෙත් නැති බැරි අයට දීම ගැන සදහන් වෙනවා. මේ අතර වාරයේදි තමයි මුදල් අමාත්‍යතුමා මේ දින වල ඉහළ යන ජීවන වියදම සැළකිල්ලට අරගෙන රජයේ සේවකයන්ට රු. 5000ක දීමනවක්, සමෘධිලාභීන්ට රු. 1000 ක දීමනාවක්, ගොවියන්ට වී කිලෝවකට රු 25ක අමතර මිලක්, වතුකරයේ ජනතාවට මසකට රු.80 බැගින් පාන් පිටි කිලෝ 15ක් වැනි රුපියල් බිලියන 229ක් බර තිබෙන දානයකට සමාන දීමනා ගොන්නක් ඉදිරිපත් කලේ. 

උද්ධමනය 12%ක් වීමත්, ආහර වර්ග වල මිල (ආහාර උද්ධමනය) 22%ක් ඉහළ යාමත් නිසා ජනතාව බඩු මිල සම්භන්ධව යම් මැසිවිල්ලක් නැගූ බව අසත්‍යක් නොවේ. එම නිසා පවතින දේශපාලන සන්​දර්භ​ය තුල මෙවැනි තීරණ දේශපාලකයන් ගනු ලබනවා. අපි අද බලන්නේ මෙවැනි දීමනා ලබා දීමේදී ලබා දිය යුතු හොදම ක්‍රමවේදය සහ මෙමගින් ආර්ථිකයට සිදිවිය හැකි බලපෑම කුමක්ද යන්නයි. 

මුලින්ම කියන්න අවශ්‍යයි සල්ලි ​නිකං ලබා දීම එතරම් හොද දෙයක් නොවේ. අපි සාමාන්‍යෙන් දරුවන්​​ට පවා උගන්වන්නේ මහන්සි වෙලා යමක් උපයා ගන්නා ලෙස මිසක් නිකං ලබා ගන්නා ලෙස නොවෙයි. මොකද නිකං ලබා ගැනීමේ මානසිකත්වයෙන් ඕනම කෙනෙක්ට ඉදිරියට යන්න අමාරුයි. නමුත් එය සත්‍යක් වුණත් මහ පොළවේ යතාර්තයට මුහණ දෙන්න වෙනවා. අමාරුකම් තියන දුප්පත් මිනිස්සු සෑහෙන අපි වගේ දකුණු ආසියාතික කලාපය තුල ඉන්නවා. අපි අත පය හතර තියනවානම් කුලී වැඩක් කරල හරි යමක් හොයා ගන්න බැරිද වගේ ඇහුවට ඔවුන්ට මහන්සි වෙලා ඉදිරියට එන්න පුලුවන් ක්‍රමයකටයි සහනාදාර දෙන්න අවශ්‍ය. 

එම නිසා මේ සහන මල්ලෙන් රජයේ සේවකයන්ට රු.5000 ක පඩි වැඩි වීමක් දීම තරමක් තේරුම් ගැනීමට අපහසුයි. ඒ සදහා බොහෝ විට හේතුව විය හැක්කේ රජයේ සේවකයන්ට පඩි ගෙවන්නේත් ඉතාම අඩුවෙන්. ඉති​න් බඩු මිල ඉහළ යාම ඔවුන්ටත් ඉතා තදින් දැනෙනවා. නමුත් ඒ සදහා පිළියම ඔවුන්ගේ පඩි නිකරුණ් වැඩි කිරීමට වඩා රජයේ අනවශ්‍ය සේවකයන් ඉවත් කර එම ඉතිරිවන මුදල හරහා රාජ්‍ය සේවයේ කාර්යක්ෂමව පැවතිය යුතු අංශ සදහා පඩි වැඩි කිරීමයි. අපේ රාජ්‍ය අංශයේ වැඩිපුරම සිටින්නේ කම්කරු මහත්වරු​න්, රියදුරු මහ​ත්වරුන් සහ ලිපිකාර සහ කාර්යාල සහයක මහත්වරුනුයි. ඔවුන් වැඩක් නැතිවුණත් නිකරුණේ කාලය ගත කරමින් විශාල අතිකාල දීමනාවක් ලබා ගන්නවා. මට හමුවුනු සංස්තා සහ රජයේ ආයතන වල සභාපතිවරුන් නිතරම කියන දෙයක් තමයි “මම අතිකාල (Overtime) ​අත්සන් කරම මට වඩා වැඩි පඩියක් මගේ රියදුරාට/ කාර්යාල සහයකට අත්සන් කරනවා" කියන කාරණය. ඔය හේතුව නිසා සමහර අතිකාල ලබා ගත හැකි රැකියාවල සිටින රාජ්‍ය සේවකය විධයක ශ්‍රේණියට සමහර අවස්තාවලදී ලබා දෙන උසස්වීම් පවා ලබා ගැනීමට මැලිවන බව රහසක් නෙවෙයි. මෙය කුඩා රාජ්‍ය ආයතන වල පමණක් නොවෙයි ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව වැනි ස්තානවලත් එලෙසමයි. ඉතින් කාර්යක්ෂමතාවයක් නොමැතිව ඉහළ යන බඩු මිල වෙනුවෙන් රු. 5000ක දීමනාවක් ලබදීමෙන් සිදුවන්නේ බඩු මිල තවත් ඉහළ යාමට ඇති හැකියාව ඉහළ යාමයි. 

එය වැලැකිවීමට නම් අප බදු මුදල් වැඩි කිරීම හෝ දැනට වෙන්කර ඇති ප්‍රාග්ධන වියදම් (පාසල් ගොඩ නැගීමට, රෝහල් ගොඩ නැගීමට) කපා හැරීමට සිදු වෙනවා. 

නමුත් මහ පොලවේ යතාර්තය තමයි රජයේ සේවකයන් හැරුණු විට ඇත්තටම රැකියාවක් කර ගැනීමට තරම් දක්ෂතාවයක් නැති පිරිස් සමාජයේ සිටිනවා. අපි ඔවුන්ට යම් සහනයක් ලබා දිය යුතුයි. විශේෂයෙන්ම ආර්ථිකය​ක ව්‍යූහාත්මක වෙනස්කම් කිරීමේදී එහි බලපෑම වැඩිපුරම දැනෙන්නේ දුප්පත් මිනිසුන්ට​යි. ඛණිජ තෙල් මිල ඉහළ යාම, ආහර ව​ල මිල ඉහළ යාම, මූලික අවදියේ​දී වලදී ආර්ථිකය සංකෝචනය ව​න නිසා රැකියා අහිමි වීම වැනි බොහෝ දේ මුලින්ම බලපාන්නේ දුප්පත් මිනිස්සුන්ටයි. එහෙමනම් අපි ඔවුන්ට සහනයක් ලබා දෙන්නේ කොහොමද? 

ඒ සදහා ආර්ථික විද්‍යාවේ තිබෙන ක්‍රමවේදය තමයි එම පිරිස් සදහා සෘජුවම ඔවුන්ගේ බැංකු ගිණුමට තෝරාගත් ස්තර අනුව කෙලින්ම මුදල් ලබා දීම. අපි තව ටිකක් මේක පැහැදිලි කර ගමු. 

දුප්පත් වීමේත් විවිධ ස්තර තිබෙනවා. ඛණිජ තෙල් මිල ඉහළ යාම අඩු ආදායම් ලාභී තෙල් වලින් බෝට්ටු භාවිතා කරන ධීවර මහතෙකුට බ​ලපාන ප්‍රමාණය වැඩියි සාමාන්‍යයෙ​න් වාහනයක් භාවිතා නොකරන අඩු ආදායම් ලාභී කම්කරුවෙකුට වඩා. අපි දැන් අනුගමනය කරන ක්‍රමය තමයි රජය සහනාධාරයක් ලබා දීමෙන් හැම තෙල් ලීටරයක්ම අඩු මිලකට ලබාදීම. නමුත් අපි දන්නා පරිදි වැඩිපුරම තෙල් භාවිතා කරන්නේ එම තෙල් මිල දරා ගත හැකි පිරිසයි. තෙල් ලීටරයකින් කිලෝමීටර් 4-ක් 5ක් පම​ණක් ඉන්ධන කාර්යක්ෂමතාවක් ඇ​ති අධි සුපෝකභෝගී වාහන වල ගමන් ගන්නා පිරිසට තමයි හැමෝගෙම තෙල් මිල අ​ඩු කිරීමෙන් වැඩිම වාසිය වෙන්නේ. කොළඹ ප්‍රධා​න පෙලේ පාස​ල් අසල බොහෝ පිරිස් වාහනයේ එන්ජිම ක්‍රියාත්මක කරවා වායුසමනය තුල කාලය ගත කිරීම දැක ගත හැකියි. සැමගේම ඉන්ධන මිල අඩු කිරීමෙන් සිදුවන්නේ එවැනි දේ සදහා ඉන්ධන භාවිතා කරන අයටත් දිරි දීමනාවක් ලබා දීම​යි. ඊලගට කල හැකි වන්නේ දුප්පත් අය තෝරා ගෙන ඔවුන්ට පමණක් ඉන්ධන අඩු මිලට ලබා දීමයි. නමුත් එය ක්‍රියාත්මක කිරීම පහසු නෑ. ඒ වගේම ඉන්ධන අනවශ්‍ය අය වැඩිපුර මිලදී ගෙන එය කලු කඩ වෙළදාමක් බවට පත් වීමෙන් නැවත රජය ලබාදෙන සහනාධර​ය නාස්ති වීමට ඉඩ තිබෙනවා. 

එහෙමනම් මේ සදහා තිබෙන හොදම ක්‍රම​ය කුමක්ද? අන්න ඒ ක්‍රමයට තමයි අපි කියන්නේ සෘජුව ඩිජිටල් ක්‍රමයට මුදල් ලබා දීම කියල. මෙතනදි අපි කරන්නේ හැමෝටම සහනා​ධාරයක් ලබා දෙනවා වෙනුවට දුප්පත් පිරිස​ට පමණක් වෙළදපොළේ මිල උච්චාවචනය වීම අනුව සෘජුවම මුදල් ලබා දීම. එහිදී තෙල් අවශ්‍ය නැති අයට එම මුදල් තෙල් වෙනුවව ඔවුන්ට කැමති අවශ්‍යතාවයක් වෙනුවෙන් භාවිතා කරන්න පුලුවන්. ඒ වගේම එය ඩිජිටල් ක්‍රමයකට කෙලින්ම ඔවුන්ගේ බැංකු ගිණුමට ලබාදීම තමයි සුදුසුම. එතකොට මුදල් වංචා කිරීමට තිබෙන අවස්තාව අඩුයි. ඒ වගේම දේශපාළ බලය නිසා මුහුණ බලා මුදල් ලබා දීම, මුදල් ලබා දීමට රැස්වීම් පැවැත්වීම වැනි දේවල් කරන්න අපහසුයි. ඒ වගේම විශා​ල මුදල​ක් ඉතුරු කර ගත හැකියි. දැනට සමෘධිය සදහා වෙන් කරන මුදලෙන් 25%ක්ම වැය වන්නේ පරිපාලන වියදම් සදහායි. 

ඒ වගේම සහනාදාරය ලබා දීමෙදී ඉන්ධන භාවිතය අනුව සහනාධරය විවිධ අගයන් වලින් ලබා දිය හැකියි. වැඩිම අවශ්‍යතාවයක් තිබෙන පිරිසට වැඩි මුදලකුත්, අඩු අවශ්‍යතාවයක් තිබෙන අයට අඩු මුදලකුත් සහනාධාර ලෙස ලබා දිය හැකියි. ඒ වගේම ලෝක වෙළදපොලේ කලින් කලට ඉන්ධන මිල වෙනස් වෙනවා. එවිට අපිට එම මිල උච්චාවචනයට අනුව ලබා දෙන සහනාධාරය ඉහළ පහළ යැවිය හැකියි. එමගින් රජයට විශාල මුදලක් ඉතුරු කර ගත හැකියි වගේම නිකම් මිලට ගන්නවාට වඩා සහනාදාර ලබා ගන්න අයටත් අදාල භාන්ඩ ගෞරවාන්විතව මිලදී ගැනීමට හැකියාව තිබෙනවා. එමගින් අඩු ආදායම් තිබෙන පිරිස් තව තව​ත් සහනාධා​ර මත යැපීමට පොළඹවනවාට වඩා ඔවුන්ට උත්සහයෙන් වැඩ කිරීමට යම් දිරි ගැන්වීමක් ලැබෙනවා. 

සහනා​ධාර ලබා දීමේදීත් වෙළදපොළේ මිල වැඩි වන භාණ්ඩ සදහා සහ ඒවා භාවිතා කරන පිරිසට පමණක් සහනා​ධාර ලබා දිය හැකියි. දැනට අපගේ විදුලි බිලට, ජල ​බිලට, ඉන්ධන ආදී සෑම දෙයකටම රජයෙන් විශාල සහනාධාර​යක් ලබා දෙනවා. නමුත් එය තවදුරත් කිරීමට උත්සහ කිරීමෙන් ඇතිවන අනි​ටු විපාක වලින් සිදුවන්නේ රජයේ ප්‍රසාදය නැතිවීමත්, ජනතාව තවත් අපහසු තත්වයට පත්වීමයි. 

 ඉන්දියව වනි අප තරම් නොදියුණු රටවල් සහ අ​ප්‍රිකාවේ රටවල් මෙම සෘජු තෝරාගත් පිරිසට පමණක් සහනාදාර ලබා දීමේ ක්‍රම වෙත යොමු වී තිබෙනවා. (Direct Cash Transfer) ඔවුන් සහනාධාර ලබා දෙන්නේ වෙළඳපොළේ මිල ඉහළ පහළ යන ආකරය අනුවයි. ඉන්දියාවේ ආදාර් නම් ඩි​ජිටල් කාඩ්පත හරහා මම ක්‍රමය ක්‍රියාත්මකයි. එහි තේරුම එම ක්‍රම වල ප්‍රශ්න කිසිවක් නොමැති බව නොවේ. නමුත් අප දැන් අනුගනය කරන පාන්පිටි ග්‍රෑම් 500 ලබාදීම, රජ​යේ සේවකයන් හැමෝටම රු.5000ක් ලබාදීම වැනි ක්‍රියාමාර්ග මගින් සිදුවන නාස්තිය අති විශාලයි.

වසර ගණනාවක් මුලුල්ලේ Universal Basic Income නැතහොත් සෑම පුරවැසියෙකුටම යම් නිශ්චිත මුදලක් ලබා දී රජය මගින් ලබා ​දී විවිධ සහනාදාර කපා හැරීම පිළිබදව සාකච්චාවක් ලෝකයේ පවතිනවා. කෙසේ වෙතත් ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ සිදු කිරීමේදී නිසි පරිදි අරමුණු කරගත් ආර්ථික අපහසු කම් ඇති අය තෝරා ගැනීමෙන් යම් උදව්වක් දීම අත්‍යාවශයි. නමුත් අපට එය කල හැකි ධාරිතාවේ සහනයක් විය යුතු​යි. එලෙසම එය ක්‍රමවත්ව විය යුතුයි. අපට කල නොහැකි මට්ටමේ සහනා​ධාර මහ බැංකුවෙන් ණයට ගන්නා මුදල් වලින් ලබා දීම​ට උත්සහ කිරීමෙන් අපගේ මුදල් වල වටිනාකම තවත් අඩුවී ජනතාව තවත් අපහසුතාවයට පත්වීමට ඉඩ තිබෙනවා. එම නිසා අප සහනාදාර ලබදීමේදි සහනාදාරය මෙන්ම එයින් ඇතිවන අනෙක් ප්‍රතිපල සහ ක්‍රමවේදය ගැනත් සැළකිලිමත් විය යුතුයි. 

සැබෑ ආර්ථික අර්බුදය යනු මේ නගන අඳෝනාව නොවේ

Port City Party එකේ tickets sold out. One Galle Face එකේ මිනිස්සු පොරකති. Super market වල මිනිස්සු පොරමින් බඩු ගනිති. ඉදින් මොන ආර්ථික අවපාතද? මිනිසුන් සන්තෝසයෙන්. මේ දිනවල බොහෝ දෙනා කියන කතාවකි මෙය.

මගේ ගම දෙණියාය වුවද බොහෝ කාලෙක සිට පදිංචිය මොරටුවේය. මටත් මේ දිනවල නිතරම කෑම වේල්, නත්තල් සාද සහ අලුත් අවුරුදු සාදවලට ඇරයුම්ය. කතාවට කියන්නේ මොරටුවේ මිනිස්සුන්ට නත්තල් ඉවර වෙන්නේ ජනවාරි මාසයේ මොරටුවේ පල්ලියේ මංගල්ලෙන් බවයි. මේ දිනවල ඇති බොහෝ සාදවල විදේශීය මත්පැන් බෝතල් වර්ග මෙන්ම කෑම බීමද ඇති පදම්ය. බැලූ බැල්මට කිසිම ප්‍රශ්නයක් නෑ කියන කතාවේද වරදක් නැත.

ඒ කතාවට හේතුව නම් බොහෝ දෙනෙකු ආර්ථික අර්බුදයක් යනු කුමක්දැයි නොදැන සිටීමයි. බොහෝ දෙනා කල්පනා කරනුයේ ආර්ථික අවපාතවලදි මිනිස්සු පාරවල් අයිනේ අඬ අඬ සිටින බවයි.

එය වැරැදි වැටහීමකි. ආර්ථික අර්බුදවලදි එවැනි දේ සිදුනොවේ. (ඇතැම් විට විය හැකි වුවද එය සමස්ත චිත්‍රය නොවේ) සිදුවනුයේ සාමාන්‍ය විදියට මිනිස්සු හිනාවෙති. සාමාන්‍ය විදියට අඬති. නමුත් වෙනස නම් මිනිස්සු වෙනදට වඩා දුක් විඳීමයි. අපි අවුරුදු 30-40 ක් තිස්සේ ඉන්නේ ඒ වගේ අවපාතයක. ඒ නිසා අද අපි එය එතරම් ගණන් නොගන්නෙමු. මෙසමයේ එය ටිකත් තදින් දැනේ.

මගේ පරම්පරාවෙ බොහෝ දෙනෙකු ලයිට් කැපීමේ අත්දැකීම විඳ ඇත. වතුර කපනවා දැක තිබේ. බෝම්බ පත්තු වෙනවා දැක ඇත. තෙල් පෝලිම්, බෙහෙත් නොමැතිව මිනිසුන් මියයෑම අත්දැක ඇත. බොහෝ දෙනෙක් එවැනි සිදුවීම්වල ගොදුරු බවට පත්ව තිබේ. එනිසා... එනම්, අපි ලෝකය දකිනුයේ ආර්ථික අවපාත සහිත පද්ධතියක නිසා අපිට මෙය සාමාන්‍ය දෙයක් මෙන් පෙනෙයි. අපි උත්සහ ගත යුත්තේ එකී පද්ධතියෙන් එළියට පැමිණීමටය.

ආර්ථික අවපාතවලදි සිදුවනුයේ මිනිස්සුන්ගේ ජීවිතයේ ගුණාත්මක බව අඩුවීමය. එය ක්‍රමයෙන් සිදුවනුයේ අපිට නොදැනුවත්වමය. එය අපේ ශරීර සෞඛ්‍ය පිරිහෙනවා වැනිය. වැඩිපුර මත් වතුර භාවිත කිරීමෙන්, තෙල් වර්ග ආහාරට ගැනීමෙන් ශරීරය පිරිහෙනුයේ ක්‍රමක්‍රමයෙනි.

නමුදු අපි උත්සාහ ගත යුත්තේ ඉන් එළියට පැමිණීමටය. අපි සංතෝසෙන්, මුළු ලෝකෙම අපි මෙන් සංතෝසෙන් සිතා ප්‍රතිපත්ති තීරණ ගනුයේ Central Planning එකේ කොටසක් ලෙසිනි. නැතිනම් මුළු ආර්ථිකයම වායු සමනය කළ කාමරයක සිට තීරණය කළ හැකි යැයි සිතනුයේ ඒ ක්‍රමයටය. එවිට රජයේ සිටින්නාවූ නිලධාරීන් තීරණය කරනුයේ ඇතැම් දේ අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ, සමහර ඒව අත්‍යවශය භාණ්ඩ නොවන ලෙසයි. වාහන ඕනද.. ඔය ඕන තරම් වාහන තියෙන්නේ... ඔච්චර කන්න ඕනද? සලාක ක්‍රමයට කෑම ගන්න බැරි මොකද? ඇයි කිරිපිටි බොන්නේ.. බොන්න දියර කිරි බොන්න බැරිද වැනි අදහස් මතුවන්නේ එවිටය.

එයාකාරයෙන් ආර්ථිකයක් මතුපිට දේවලින් මැනීමට උත්සාහ කළොත් දැඩි අසීරුතාවට පත්වේ. මිනිසුන් උත්සව පැවැත්වීම, ඒවාට ජැන්ඩියට හැද පැලඳ සහභාගිවීම මෙන්ම රටේ සෑම තැනකම රූපලාවණ්‍යාගාර තිබීම වැනි දේ දෙස බලා රට දැන් තිබෙනුයේ ‘මාර සංවර්ධනයක‘ නේ යැයි තීන්දු කිරීම අප වැටෙනුයේ ලොකු අමාරුවකය.

අවාසනාවක මහත නම්, දැනට අපට දිස්වනුයේද ආර්ථික අර්බුදයට පිළිතුරු සොයනවා වෙනුවට එක් එක් දේශපාලන පක්ෂ වෛරය සහ ක්‍රෝධය පැතිරවීමයි. විරුද්ධ පාක්ෂිකයන් පවසනුයේ අප සිටියා නම් රට මෙතරම් අර්බුදයකට නොයන බවයි. ආණ්ඩු පක්ෂයෙන් පවසනුයේ විපක්ෂයේ කණ්ඩායම මේ වනවිට රට පාලනය කළේ නම් අද රටක් නැති බවයි. මේ දේශපාලන විගඩම අපට නම් නුහුරු දෙයක් නොවේ. ආණ්ඩුව හෝ විපක්ෂය රටේ ආර්ථිකය ගොඩනැගීම උදෙසා වූ නිවැරැදි වැඩපිළිවෙළක් ගැන සිතන්නේ නැත. එකිනෙකාට චෝදනා කරගනිමින් ඊළඟ වතාවේ බලය ලබාගැනීමට හෝ ලබාගත් බලය රඳවා ගැනීම උදෙසා ප්‍රකාශ නිකුත් කරමින් සිටී. මේ දේශපාලක කඹ ඇදිල්ලෙන් නම් කිසිදා රටක් වශයෙන් අපට ගොඩ යා නොහැක. මේ ප්‍රශ්නය උදෙසා අපිට ඇති එකම විසඳුම නම් ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ පමණි. අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල වෙත ගියා හෝ නැතා ප්‍රශ්නය විසඳාගත යුත්තේ අපේ ආර්ථිකයට මොනවගේ වෙනස්කම් කළ යුතුද යන්න පිළිබඳ සිතමිනි.

මේ පුංචි දිවයින ධාන්‍යයෙන් පිරි රටක්. මේක මාර වාසනාවන්තයි, පුණ්‍ය භූමියක්, මෝල් ගහක් හිටෙව්වත් පැළ වෙනවා වගේ වැනි සිත නිවාගැනීමේ කතාවලින් නම් ගොඩඒමක් නැත. ශ්‍රී ලංකාව වාසනාවන්ත රටකි. එය රහසක් නොවේ. එහෙත් රට වාසනාවන්ත වී මෙතරම් අවාසනාවන්ත ආර්ථිකයක් හිමිවීම ගැන අප නැවත සිතිය යුතු නොවේද?

විදුලි බල මණ්ඩලයට ඩොලර් නැතිලු. දැන් ජනවාරි ඉඳන් ලයිට් කැපීමට යයි. ගුවන් සමාගම් ලංකාවට ඩොලර් නැත. එනිසා ඉන්ධන ලබාගැනීමේ අසීරුතාව නිසා ගුවන් ගමන් සීමා කිරීමට සිදුවේ. බෙහෙත් වර්ග ගෙන්වීම සීමාවි ඇත. පාරිභෝගිකයා රජුයි කියා (Consumer is the king) හිතන යුගයක භාණ්ඩ හා සේවා මිලදී ගැනීමට සලාක ක්‍රම සහ කූපන් හඳුන්වාදීමට යයි. මෙවැනි තව දිග ලයිස්තුවක් තිබෙද්දි අපි සිටිනුයේ ප්‍රශ්නයක නොවේ යැයි සිතීමට තරම් අප මුරණ්ඩු විය යුතු නැත.

ගෝලීය වසංගතයකින් ලොව තැති ගත් මොහොතක අපි තාමත් ජීවතුන් අතරය. එය කෙතරම් දෙයක්ද? ඉඳින් අපි ගැන විතරක් හිතන තැනින් නැවතී අනිත් මිනිස්සු විදින දුක ගැනත් හිතමුද? ඕනම වෙෙළදපොළ ක්‍රමයක ඇති වැදගත්ම සංකල්පයද එයයි. අප භාණ්ඩයක හෝ සේවාවක අතිරික්තයක් උපරිම ගුණාත්මකභාවයකින් අඩුම මිලට දෙනුයේ අනෙකා වැය කරන මුදලට වඩා වැඩි වටිනාකමක් ලබාදීමටය. අපේ වටේ ලෝකය කැරකෙනවා යන මානසිකත්වයෙන් අප මිදෙනුයේ එවිටය. "Give up the drop to become the ocean" (සාගරය වීමට බිංදුව අත්හරින්න) කියන තැනට අප යා යුත්තේය.

බොහෝ දනන් මෙවැනි ආර්ථික අර්බුදයක් ගැන කතා කරද්දි සෘණාත්මකව නොසිතා, ධනාත්මකව හිතන්න නොහැක්කේ ඇයි දැයි අසති. ධනාත්මකවීම යනු යථාර්ථවාදී වීම මිස අර්බුදයක් නැතැයි සිතමින් මතුර මතුරා සිටීම නොවේ.

බුදුරදුන් ධනාත්මක වූයේ දුක ගැන සිතාය. දුක ඇති බව අවබෝධ කරගෙන. එයට මාර්ගය හොයාගෙනය. දුක කියල දෙයක් නැත යැයි සිතමින් ධනාත්මකව හිතන්නට ගත්තා නම් සිදුවනුයේ කුමක්දැයි අමුතුවෙන් පැවැසිය යුතු නොවේ.

මම මානුෂීය සංවිධාන කිහිපයක ස්වේච්ඡාවෙන් වැඩ කරන්නෙමි. ඒ සෑම දේකින්ම අධ්‍යාපනය ලබන දරුවන්ට, පිළිකා රෝගීන්ට, කුඩා හා ක්ෂුද්‍ර ව්‍යාපාරිකයන්ට, පාසල් දරුවන්ගේ පුස්තකාල පොත් ලබාදීම මෙන්ම විවිධ වැඩ සඳහා මසකට මිනිස්සු 2500කට කිට්ටු ප්‍රමාණයකට තවත් අයගේ උදව්වෙන් ශක්තියක් වී ඇත. ඒ දෙදහස් පන්සිය දෙනා ඇසුරේ ලේසියෙන්ම කථා දෙදහස් පන්සියයක් සොයාගත හැකිය. ඒත් මිනිසුන් දුක් විඳිනවා යනු මුහුණු එල්ලාසිටීම නොවේ. එමෙන්ම මිනිසුන් නත්තල් සාද පවත්වනවා යනු හෝ වෙනත් උත්සව පවත්වනවා යනු සියල්ල සම්පූර්ණව සතුටින් සිටිනවා යැයි පැවැසීමද නොවේ.

ඕනෑම ධනවත් සමාජයක දුප්පත් මිනිස්සු සිටිති. ඕනෑම දුප්පත් සමාජයකත් පොහොසත්තු සිටිති. මේ දෙපාර්ශ්වයෙන් එක් පාර්ශ්වයක් දෙස බලා සමස්තය පිළිබඳ සිතුවමක් මවා ගැනීම වෙනුවට මේ පද්ධතියම ඉදිරියට තල්ලු කර මිනිසුන්ගේ ජීවන මට්ටම් ඉහළ දැමීම කෙරෙහි අප අවධානය යොමුවිය යුත්තේ. දත්ත සහ තොරතුරු මත පදනම්වූ ආර්ථික විද්‍යාවක් අවශ්‍ය වනුයේ එයටය.

නැවතත් පවසමි... ආර්ථික අවපාතයක් යනු මිනිස්සු හැමදාම ඇඬීම නොවේ. මිනිස්සු තමන්ගේ අපෙක්ෂාවන් අඩුකර ගනිති. තමන්ට කළ හැකි උපරිම සීමාවේ දේ නොකර ඊට මෙහායින් සෑහීමකට පත් වෙති. උදාහරණයක් විදියට ලෙහෙසියෙන් ගෙයක් හැදීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි තරුණයෙක් සිමෙන්ති සහ යකඩ හිඟය නිසා පසුව ගෙයක් හැදීම කෙරෙහි උනන්දු වේ. ආර්ථික අර්බුද යනු ඒවාය. මිනිස්සු තම සිහින සීමාකර ගනිමි. සිනහවෙමින් දුක්විඳිති. එලෙස දුක් වෙන සහ දුක්විඳින වාර ගණන වැඩිවේ. තමන් දුක් විඳින බව නොදැන දුක් විඳි. දුකම කොයි තරම් සතුටක් දෝ කියා දුක් විඳිති. අවසානයේ ජීවිතයේ ගුණාත්මක බව ගිලිහේ.

ඒ බව නොදන නැවත ජීවනාපේක්ෂාවන් සීමා කරගෙන ආයෙත් දුක සැපක්යැයි සිතති. එසේ සිතා මේ ජීවිතය ‘මාර නියමයි’ කියා සිත සනසව ගනිමින් තමන්ට සැබෑවටම කළ යුතුව තිබූ දේ අහිමිකර ගනිමින්, සීමාකර ගනිමින් අවුරුදු 80ක් ගෙවා එය ජීවිතය යැයි පවසා අවසානයේ ස්වර්ගයේ හෝ දිව්‍ය ලෝකයේදී ඇහැරෙන්න බලාගෙන දිගු නින්දකට යති. ඇත්තම ආර්ථික අර්බුදය එයයි.

2021 දෙසැම්බර් 31 වැනි දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපිය

රටට ආදරය කරන ආර්ථිකයක් හදන විදිහ

'ආදරය’ ආර්ථික විද්‍යාවත් එක්ක එකට යන වචනයක් නොවේ. එහෙත් අපි ආදරය කරන දේවල් නිසා අපේ ආර්ථිකය මෙන්ම රටේ ආර්ථිකයටද විශාල වෙනස්කම් විය හැකිය. එනිසා රටට ආදරය කරන ආර්ථිකයක් හැදිය හැක්කේ කෙලෙසින්දැයි සොයා බැලීම වර්තමානයේ වඩා වැදගත් වේ.

බැලූ බැල්මට මාතෘකාව සරලය. නමුත් මේ තේමාවේ පෙරලිකාරම වදන නම් “ආදරය" යි. බොහෝ දෑ හිතකාමීහු රටට ආදරේ යැයි පවසති. එහෙත් වදනින් පැවැසුවද සත්‍ය ලෙසම රටට ආදරය කරන්නේද? 

ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ අය ආදරය යන වදනේ නිවැරදිම තේරුම නොදනිති. මාගේ අත්දැකීම නම් අප ආදරය යනුවෙන් වටහාගෙන සිටිනුයේ ආදරයට වඩා අපේ ප්‍රතිවාදියාට තිබෙන තරහ සහ වෛරයයි.. ආර්ථිකයේ මෙන්ම පුද්ගලික ජීවිතවලද මේ ප්‍රශ්නය මෙලෙසින්ම පවතී. 

පුද්ගලික ජීවිත පිළිබද අවධානය යොමුකළහොත් පෙම්වතා පෙම්වතිය සමග සියදිවි නසා ගැනීමේ සිට, අනියම් සම්බන්දතා නිසා බිරිදව ස්වාමියාව පමණක් නොව, ඉඩම් ආරවුල් නිසා සහෝදර සහෝදරයන්, දෙමව්පියන් පවා ඝාතනය වන අවස්ථා නිතර දෙවේලේ මාධ්‍ය වල වාර්තාවේ. මෙකී සෑම සිදුවීමකනින්ම තහවුරු වනුයේ අපි බොහෝ දෙනෙක් ආදරය කියා සිතා සිටින්නේ අප කැමති දේවල් එලෙසින්ම සිදුනොවද්දි එයින් පැනනගින ප්‍රතිරෝදයට ක්‍රෝධ කිරීම බවය. තමන් සැබවින්ම ආදරය කරනවා නම් වෙනත් අයෙක්ට පීඩාවක් කිරීම ඉතා අපහසුය. අපේ පීඩාව අප බොහෝ විට ඉවසන්නේ අපේ පීඩාවට වඩා අනෙකාගේ සතුට තුල අපේ ආදරය ගැබ් වී ඇති නිසාය. දෙමව්පියන් දරුවන් වෙනුවෙන් දුක් විදීම සැබෑ ආදරය වටහා ගැනීමට කාලෝචිත උපමාවකි. නමුත් මවක් කිසිදිනක තමාගේ දරුවාට ආදරය පෙන්වීමට අනෙක් දරුවන්ට ක්‍රෝධ කිරීමක් සිදු කරන්නේ නැත. හුණු වටයේ කතාවෙන් පැහැදිලි වන්නේත් එවැනි අදහසකි. 

මානව ප්‍රේමය, ආදරය එසේ වුවද, ආර්ථිකය සම්බන්ධයෙන් තත්ත්වයද මීට ටිකක් සමාන වන අතර ඇතැම් විට වෙනස්ය.

ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් සිතන්නේ සමාජයේ එක් පිරිසක් දුප්පත් වන්නේ සමාජයේ තවත් පිරිසක් පොසත් වන නිසා බවයි. එනිසා දුප්පත්කමින් මිදීමට අප බොහෝ විට කරන්නේ පොහොසතුන්ට ක්‍රෝධ කිරීමය. එවැනි අදහස් එතරම්ම සාර්ථක අදහස් නොව් යන්න මගේ හැගීමයි. එය සමාජයේ සමහරුන් නිරෝගී වන්නේ සමජයේ තවත් සමහරුන් රෝගී වීම නිසා යයි සිතනවා වැනිය. 

නිරෝගී අය නිරෝගී වන්නේත් රෝගී අය රෝගී වන්නේත් ඒ සදහාම වන හේතු නිසා බව නිතර වටහා ගැනීමට අපහසු වේ. මේ පිළිබදව බුදු දහමේ හේතු ඵල දහමිනුත් පැහැදිලි කර තිබේ. ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුද පිළිබදවත් අප නිතරම වැරදි ලෙස සිතන්නේ මේ ගැන අපේ අවබෝදය අඩු බැවිනි. අප එය මේ අවකාශය තුළ බොහෝ පැහැදිලි කර ඇත. 

ශ්‍රී ලාංකිකයන් බොහෝ දෙනෙක් රටට ආදරය කරනවා යනු රටට ආදරයට වඩා අනෙක් අයට ක්‍රෝධ කිරීමකි. රටේ පවතින ආර්ථික ප්‍රශ්න බොහෝ විට අපි අවසන් කරන්නේ එය අපේ ප්‍රශ්නයක් ලෙස දකිනවා වෙනුවට ඉන්දියාවේ, චීනයේ, ඇමරිකාවේ, ජපානයේ හෝ නැතිනම් ජාත්‍යන්තර කුමන්ත්‍රණයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙසය. එය එසේ වීමට හේතුව විය හැක්කේ වසර ගණනාවක සිට ශ්‍රී ලංකාවේ පැවති යුධමය වාතවරණයයි. චෝල, පාණ්ඩ්‍ය ආක්‍රමණ වල සිට, පෘතුගීසි, ලන්දේසි සහ ඉංග්‍රීසි ආක්‍රමණ මෙන්ම ඉන් අනතුරුව ඇතිවූ ජාති වාදී ගැටුම් මෙන්ම මෑතකදී සිදුවූ පාස්කු ප්‍රහාරය අප එකිනෙකා පිළිබදව සැකයෙන් සහ වෛරයෙන් බලන්නට මග පෑදූ බව රහසක් නොවේ. 

එම පසුබිමම අපේ ආර්ථික තත්ත්වයටත් එලෙසම බලපා ඇත. ශ්‍රී ලංකාව නිදහසෙන් පසු ආර්ථිකමය වශයෙන් සැබවින්ම දියුණු නොවූ තරම්ය. ලෝකයේ සිදුවන වෙනස්කම් සහ පරිණාමයෙන් යම් වාසියක් ලබා ගනිමින් ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිශ්පාදනය ඩොලර් 4000 මට්ටමට පැමිණියා විනා අපේම මහන්සියෙන් කර්මාන්ත දියුණ කර ගනිමින් දියුණු වූ කාලසීමාවක් නොමැති තරම්ය. එනිසා සැබවින්ම ශ්‍රී ලංකාව ගලා නොයන, එක තැන පල්වෙන වතුර පහරක් මෙනි. කාලයත් සමග පල් වීමේදී  හමන දුගද නිසා එම වතුර පහරේ සිටින ජීවීන් එය හැර යන්න උත්සහ කරනවා මෙන් එම වතුර පහර අසල සිටින සැවොම වතුර පහරෙන් ඈතට ඉවත්ව යයි. ශ්‍රී ලංකාව පැමිණ ඇත්තේ එම තත්ත්වයටයි. 

ශ්‍රී ලංකාවට ඉදිරියේදී ගෙවීමට තිබෙන ණය පිළිබදව විශාල සාක්ච්ඡවකට භාජනය වී තිබේ. අපි වසර ගණනාවක්ම රටට සැබවින්ම ආදරය කරන ආර්ථික ක්‍රමයක් වෙනුවට අනෙක් රටවල් වලට වෛර කරන ආර්ථික ක්‍රමයක් නිර්මාණය කරමින් කල් ගත කළෙමු. අපි අපේ රටට ආදරෙයි කියා අනෙක් රටවල් වලට සහ සමාජවල සිදු කළ වෛරයේ ගොදුරක් බවට අපි අද පත්ව ඇත. 

ලොව අනෙක් රටවල් වලට වෛර කිරීම අපේ රටට ආදර කිරීමක් ලෙස දුටු බැවින් අපි අලුත් දේවල් තැනීම වෙනුවට අපිම සියල්ල කර ගත හැකියි යන මිත්‍යාවට පත්වීමු. මෑතක් වන තුරුම ඉංග්‍රීසි භාෂාව වැනි ජාත්‍යන්තර භාෂා වැඩක් නැත වැනි සමාජ මතයක් අපි තබාගෙන සිටියෙමු.. සිංහල භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාව කිරීම වැනි සංකල්ප අපව ලෝකෙත් සමග එකතු වීම  අධෛර්යට පත් කිරීමට හේතු පාදක විණි. 

අද ලෝකයේ කිසිම සරල භාණ්ඩයක් එක රටක් තුල පමණක් නිෂ්පාදනය නොකරයි. අප ශ්‍රී ලාංකිකයි කියන සිලෝන් ටී (Ceylon Tea) නිෂ්පාදනය කිරීමට වෙනත් රටවල් වල  අමුද්‍රව්‍ය, තාක්ෂණය සහ නැව් කර්මාන්තය අපි භාවිතා කරන්නෙමු. වෙනත් ඕනෑම සරල භාණ්ඩයක තත්ත්වයද එයමයි. 

ලෝකයේ කිසිම භාණ්ඩයක් එක් රටක පමණක් නිෂ්පාදනය වුණු යුගය අවසන් වුණේ දශක කිහිපයකට පෙරය.  මේ යුගය සදහන් කරන්නේ ගෝලීය නිෂ්පාදන ජාල යුගය ලෙසිනි. (Global Production Network) ලෝකයේ නිෂ්පාදනය කරන සෑම භාණ්ඩයකම රටවල් ගණනාවක් කොටස්කරුවෝ වෙති.. එම කොටස්කරුවන් යනු විශාල ව්‍යාපාරිකයන් පමණක් නොවේ.  ක්ෂුද්‍ර, කුඩා සහ මධ්‍යම ව්‍යාපාර විශාල ප්‍රමාණයක් මෙම සැපයුම් ජාල වල කොටස්කරුවෝ වෙති. එනිසා බොහෝ දුප්පත් මිනිසුන් අතරට මුදල් යාම සිදුවේ. එමගින් ඔවුන්ගේ ආදායම වැඩිවීම නිසා මෙය රටවල් පොහොසත් වීම සිදුවන ක්‍රියා පටිපාටියයි. නමුත් ශ්‍රී ලංකාව විවිධ රටවල් වලට වෛර කිරීම සහ ක්‍රෝධ කිරීම රටට ආදරය කිරීම ලෙස දුටු බැවින් ලෝකය පුරා දිවයන ව්‍යාපාර සහ නිෂ්පාදන දාම සහ ජාල සමග සම්භන්ධ නොවිණි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අපි එක තැන පල්වුනෙමු. 

ලෝකය වේගයෙන් ඉදිරියට ගියේය. ඇතැම් අංශවල ශ්‍රී ලංකාව ලෝකය පුරා දිවෙන නිෂ්පාදන ජාල සමග සම්බන්ද වී තිබේ. උදාහරණයක් ලෙස ලෝකයේ ප්‍රමුඛ පෙලේ වාහන සදහා සෙන්සර් (Censor), ගුවන් යානා සදහා රෝද, ප්‍රමුඛ පෙළේ ඇගලුම් සන්නාම සදහා ඇගලුම් වැනි දෑ සමග ගෝලීය වශයෙන් අපි සම්භන්ධ වී සිටින්නෙමු. නමුදු එය ඉතා සුලු වශයෙනි. මුලු රටක් දිළිදු බවින් ගොඩ ගැනීමට සහ අපට තිබෙන ආර්ථික අර්බුදවලින් ගොඩ ඒමට එය ප්‍රමාණවත් නොවේ. අපි මේ තරමින් හෝ බේරී සිටින්නේ අප ලෝකයත් සමග සම්භන්ධවී තිබෙන නිෂ්පාදන කර්මාන්තවල පිහිටෙනි. 

ලෝකයේ ඉදිරියට ගමන් කල චීනය, වියට්නාමය, සිංගප්පූරුව වැනි රටවල් ඉදිරියටම ගමන් කළේ ලෝකය සමග සම්භන්ධ වීමෙනි. ලෝක ප්‍රකට ඇපල් සමාගම ඇතුලු බොහෝ සමාගම් ඉහත රටවල් වලට ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන සහ සේවා රැගෙන ගියේ එම රටවල් ලෝකය සමග සම්භන්ධ වීමට දැක්වූ නම්‍යතාව නිසාය. 

ශ්‍රී ලංකාව වැනි කුඩා දිවයිනකට සශ්‍රීක වීමට නම් අප ලෝකය සමග ගෝලීය නිෂ්පාදන දාම සමග සම්භන්ධ වීම ඉතාම වැදගත් වේ. එසේ නොමැති වුවහොත් ශ්‍රී ලංකාව තවදුරටත් ප්‍රශ්න ගොන්නකට මුහුණ දීමේ අවධානයට ලක්වීම නිසැකය.. 

අප අදහන ආගමට ආදරෙයි නම් අප මුලින්ම අනෙක් ආගම් අදහන අයට ආදරය කළ යුතුය. අප අපේ දුවට පුතාට, නංගිට, මල්ලීට, මවට පියාට සැබවින්ම ආදරෙයි නම් අපි ලෝකයේ අනෙක් නංගිලා, මල්ලිලා, අම්මලා තාත්තලාට ආදරය කළ යුතුමය. මක්නිසාද අපිට ඔවුන්වත් අපි ලෙසම දැනිය යුතු බැවිනි. අපේ සමීපතමයන්ට ආදරය කිරීම යනු අනෙක් අයගේ සමීපතමයන්ට වෛර සහ ක්‍රෝධ කිරිම නොවේ. 

එමෙන්ම අපේ රටට ආදර කිරීම යනු අනෙක් රටවල් වලට වෛර කිරීම නොවේ. අපි අපේ ලෝකයත් සමග සම්භන්ධ වී අනෙක් රටවල් සමග සහ පුරවැසියන් සමග එකට වැඩ කිරීමයි. එය අපි අපේ රටට ආදරය කළ හැකි හොදම විදිහ වේ. . 

2021 දෙසැම්බර් 24 වැනි දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපිය

රුපියල් අච්චු ගහද්දි ඩොලර් සංචිත අඩුවෙන්නෙ කොහොමද?

අපට අපගේ විදෙස් සංචිත සහ රුපියල් ගැන සිහිපත්වනුයේ ආර්ථිකය අවසන් අඩියට කඩා වැටුණට පසුවය. මේ දිනවල විදේශ සංචිතවල තත්ත්ත්වය සම්බන්ධයෙන් බොහෝ තැන්වල කතාබහ වෙති. ආර්ථික විද්වත්හු ඒ ගැන විවිධ විවරණ දෙති. කොහොම වුණත් සංචිත පහළයන්නෙ ඇයි කියල සොයා බැලීමත් වැදගත්ය.

ඇතැමුන් සිතාසිටිනුයේ රජය ආනයන තහනම් කළද ආණ්ඩුව හොර රහසේ භාණ්ඩ ගෙන්වන බවය. එලෙස භාණ්ඩ ගෙන්වන්නේ නැතිනම් මේ ආකාරයෙන් රුපියල බාල්දු නොවන බව සාමාන්‍ය ජනතාවගේ අදහසයි. විදේශයක සිටින මා මිතුරෙක් මැතකදී විමසා සිටියේ “ඩොලර් නම් අතේ තියෙනව. ඒවා දැන්ම රුපියල් කරන්නද? නැත්නම් තව කාලයක් ගිහිල්ල රුපියල්වලට හරවන්නද යනුවෙනි.

ආනයන තහනම ඉවත් කළොත් රටේ මේ තියෙන ගැටලු තවත් උග්‍රවන බව තමයි තව පිරිසකගේ අදහස. ඒ වගේම රුපියල දිනෙන් දින කඩාවැටීම හමුවේ අපේ ආර්ථිකය කඩා වැටෙනවා නේද? තවත් පිරිසක්  ප්‍රශ්න කරති. යම් යම් පුද්ගලයන් තමන් සිටින, තමාට වැටෙහන තත්ත්වය අනුව පවතින අර්බුද විවිධාකාරයෙන් විග්‍රහ කරමින් සිටිති.

මෙහිදී අප පළමුව තේරුම් ගත යුත්තක් ඇත. එනම් ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියලේ අගය යනු රටක ආර්ථිකය හොඳට දුවනවද නරකට දුවනවද යැයි පරීක්ෂා කර බලන මීටරය වැනි දෙයක් නොවන බවයි. එහි අරුත “ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල අවප්‍රමාණය වීම කිසිම ප්‍රශ්නයක් නැහැ, අපිට භය වෙන්න කිසිම හේතුවක් නෑ” යන්න නම් නොවේ. ‍විවිධ හේතු නිසා එක් එක් රටවල මුදල් ඒකක අවප්‍රමාණය විය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙසින් ඇමරිකාව වැනි දියුණු රටක පොලිය වැඩි කිරීම/අඩු කිරීම වැනි දේ බලපා හැකිය. නමුත් මේ රුපියල වැටෙන්නෙ අපේ මූල්‍ය පද්ධතියෙ ඇති රුපියල් ප්‍රමාණය වැඩි කිරීම නිසාය. මුදල් අච්චු ගැසූ හැම මොහොතකම රුපියල කඩා වැටුණි.

2015 වසරේදී උද්ධමනය අඩුයි යැයි පවසමින් මුදල් අච්චු ගැසීය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ 131 ට තිබූ රුපියල 151 දක්වා අවප්‍රමාණය වීමයි. 2018දිත් එම ක්‍රමයම අනුගමනය කෙරුණි. එහිදී රුපියල 181ට ඉහළ ගියේය. මේ මොහොතේ ඩොලරය රුපියල් 200 සීමාවේ තබාගෙන සිටිනුයේ කෘතිමවය. මීට පෙරද සල්ලි අච්චු ගැසීය. එවිට රුපියල කඩා වැටෙද්දි සංචිතවලින් ඩොලර් වෙළඳ පොළට මුදාහැර, ණය වී ලබාගත් ඩොලර් සංචිතවලට මුදා හැරියේය. ඒ මුදල් නැවත රුපියල අවප්‍රමාණය වීම නැවැත්වීමට යෙදවීය. සල්ලි අච්චු ගැහීම මේ මොහොතේ වඩා භයානක වනුයේ ණය ගෙවීමට ඇති සංචිත සල්ලි අච්චු ගැසීමෙදී එන්න එන්නම අඩු වන නිසාය. සල්ලි අච්චු ගැහුවාම කොහොමද සංචිත අඩුවන්නේ යන ප්‍රශ්නය දැන් ඔබට පැන නැගෙනු ඇත. ඊට පිළිතුර නම් ආනයන වැඩි වෙන නිසා. එසේ නම් මුදල් අච්චු ගැසීම සහ ආනයන අතර ඇති සම්බන්ධය කුමක්ද? අප අච්චු ගසන්නේ රුපියල්ය. එහෙත් භාණ්ඩ ගෙන්වීමේදී ගෙවන්නේ ඩෙලර්වලිනි. එය සිදුවනුයේ මෙලෙසිනි.

සල්ලි අච්චු ගැසූ විට බැංකුවලට ණයට දීමට මූල්‍ය පද්ධතිය තුළ ඕනෑ තරම් මුදල් ඇත. සල්ලි අච්චු ගැහුවෙ නැතිතම් බැංකුවලට ණයට දෙන්න ඇත්තේ තැන්පත්කරුවන්ගේ මුදල්ය. තැන්පත්කරුවන්ගෙන් මුදල් වැඩිපුර තැන්පත් කර ගැනීමට නම් වැඩි පොලියක් ගෙවිය යුතුය. ඉන් අදහස් වූයේ මිනිස්සු වියදම් නොකර මුදල් ඉතුරු කළ යුතුය. නමුත් එවිට ආර්ථික වර්ධනය සිදුවනුයේ සෙමිනි. මන්ද මුදල් ඉතුරු කරනවා යනු නව ඉදිකිරීම් අඩුය, යන්ත්‍රසූත්‍ර මිලදී ගැනීම් අඩුය. එමගින් ආර්ථිකය හිරවේ. එවිට බැංකුවලට ණයට දීමට ඇති මුදල් අඩුය. ඒත් දැන් සිදුකරනුයේ මහ බැංකුව සල්ලි අච්චු ගැසීමය. එවිට බැංකුවලට මහ බැංකුවෙන් මුදල් ඉක්මනින් ගෙන ආයෙත් සාමාන්‍ය මිනිස්සුන්ට ණයට දිය හැකි. එවිට වැඩිපුර ණය දෙනවා යනු ආර්ථික ගමන වේගවත් වීමකි. Credit හොඳට යනවා යැයි පවසන්නේ එයටය. නමුත් එහිදී ආනයන වැඩි වේ. කවුරුන් හෝ බැංකුවෙන් ණයක් ‍ගෙන බිල්ඩිම් ඉදිකළහොත් රුපියල්වලින් ගෙවීම් කළද ඒ සඳහා භාවිත වන යකඩ ගෙන්වන්නේ ආනයනය කරය. සිමෙන්ති ආනයනය කර, වීදුරු ආනයනය කර. බිල්ඩිම හදන කෙනා රුපියල්වලින් ගෙවීම් සිදුකළද අන්තිමේදී වැයවන්නේ ඩොලර්වලිනි. ආනයන කෙතරම් තහනම් කළද පළක් නොවන බව සහ එය රුපියල අවප්‍රමාණය වීමට බලපෑමක් නැතැයි මා නිරන්තරයෙන් පවසන්නේ එනිසාය. ඊට වඩා ගැළපෙන්නේ ආනයන තහනම ඉවත් කර, පද්ධතියේ ඇති රුපියල් ප්‍රමාණය අඩු කිරීම. එවිට ඉබේම ආනයන අඩු වේ. ආනයනවලට ඇති ඉල්ලුම අඩු වේ. ඩොලර් පද්ධතිය වැය නොවේ. එය ඉතිරි වේ. නිෂ්පාදනය වැඩි කිරීම සහ කාර්යක්ෂම බව තුළින් අපේ ආර්ථිකය වර්ධනය කළ හැකිය.

මුදල් වැඩිපුර අච්චු ගහපු ගමන් ආනයන වැඩි වෙනව කියල බොහෝ දෙනාට වැටහෙන්නේ නැත. ආනයන කෙතරම් තහනම් කළද ආනයනය කළ හැකි දේට මිනිසුන් යොමු වේ. උදාහරණයක් ලෙසින් ගතහොත් බැංකුවෙන් ණයක් ගෙන වාහනයක් මිලදී ගැනීමට සිටි පුද්ගලයෙක් දැන් වාහන ගෙන්වන්න බැරි නිසාත්, නිවාස ණය පොලිය අඩු නිසා ගෙයක් හැදීමට උත්සාහ කරයි. නැතිනම් පරණ වාහනයක් මිලදී ගනියි. එවිට පැරණි වාහනය විකුණූ පුද්ගලයා පරිගණකයක් මිලදී ගන්නා යැයි තීරණය කළහොත් ඒත් අන්තිමට වියදම යන්නෙ ඩොලර්වලින්මයි. එහෙම නම් අපේ රටේ සන්නාම සහිත භාණ්ඩ පරිභෝජනය කළාම ඩොලර් ඉතිරි වේ යැයි යමෙක් තර්ක කළ හැකිය. එහෙත් නවීන නිෂ්පාදන බිහිවනුයේ රටවල් ගණනාවක අමුද්‍රව්‍ය එකතු වීය. උදාහරණයකට ශ්‍රී ලාංකික සන්නාමයක් වන ශ්‍රී ලන්කන් ගුවන් සමාගම ගනිමු. අපි විදෙස් සංචාරයන් යෑමට ශ්‍රී ලන්කන් ගුවන් සේවය පමණක් භාවිත කළද, ඒ වෙනුවෙන් අපි ගෙවන්නා වූ මුදල් ලෝකෙ වටේටම සැරිසරයි. එකී ගුවන්යානයට ගහන තෙල් අපේ නොවේ. ගුවන්යානය නිර්මාණය කළ යකඩ අපේ නොවේ. මේ ආකාරයෙන් අපේ නොවන ගැන දිගු ලැයිස්තුවක් විය හැකිය. එනිසාය අපේ ආර්ථිකය අනෙකුත් ආර්ථික හා සම්බන් කිරීම වැදගත් වනුයේ. එවිට විදෙස් රටක අයෙක් මුදල් වියදම් කළද‍ ඉන් කොටසක් අපේ රටටද ගලා ඒ.

ශ්‍රී ලන්කන් සමාගමේ ගුවන්යානයක් පාවිච්චි කළා මෙන් මුළු ආර්ථිකයකම මිනිස්සු වැඩි වැඩියෙන් වියදම් කරද්දි ආනයන වැඩි වේ. එසේ නැති වුණොත් බඩුවල මිල අධික ලෙස ඉහළ යයි. අනෙක් පසින් සල්ලි අච්චු ගැසීමේදී බඩුවල ඉල්ලුම වැඩි වීම නිසා ඩොලර්වලට ඇති ඉල්ලුමද වැඩි වේ. එවිට රුපියල අවප්‍රමාණ වේ. එවැනි මෙහොතක මහ බැංකුව සංචිතවල ඇති ඩොලර් විකුණා ඩොලර් රැක ගැනීමට උත්සාහ ගනියි. ඉදින් සංචිත අඩු වේ.

සංචිත අඩු වෙද්දී මහ බැංකුව නැවත වෙළෙඳ පොළෙන් ඩොලර් මිලදී ගනී. ඒ සංචිත නැවත ගොඩනැගීම වෙනුවෙනි. එවිට නැවත වරක් ඩොලර් අඩු වේ. ආයෙත් රුපියල අවප්‍රාමාණය වේ. අපි මේ දවස්වල අපේ ණය ගෙවන්නෙ අපේ සංචිතවලිනි. ඊට හේතුව නම් ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම් ආයතන අපේ ණය ශ්‍රේණිය පහත දමා ඇත. එනිසා වෙළෙඳ පොළෙන් නැවත ණය ගැනීම අසීරුය. මිත්‍ර රාජ්‍යයක් අපිට ඩොලර් දුන්නොත් හැරෙන්න ඩොලර් සංචිත ගොඩගැනීම පවතින තත්ත්වය තුළ ඉතා අසීරුය. චීනයෙන්, ඉන්දියාවෙන්, බංග්ලාදේශයෙන්  ස්වොප් ගිවිසුම් Swap agreement) මගින්  අපේ භාෂාවෙන් කියනවා නම් යාළුකමට අත මාරුවට දෙන මුදල්ය. ආනයන මෙතරම් තහනම් කළද, ආර්ථිකය නැවත යථා තත්ත්වයට පත් වුණත් රුපියල අවප්‍රමාණය වෙන්නෙ ඇයි, අපේ සංචිත අඩු වෙන්නෙ ඇයි කියන ප්‍රශ්නය අපි අපෙන්ම අසාගත යුත්තකි. එලෙස ස්වයං ප්‍රශ්න නැගීමකින් පමණි මෙහි ඇති ගැටලුව වටහාගත හැකි වනුයේ.

අප මේ පිළිබඳ කෙතරම් පැහැදිලි කළ ද මේ දේ මහ බැංකු නිලධාරින් දන්නේ නැත්දැයි බොහෝ දෙනා අසති. ඒ ප්‍රශ්න නැගීම නිවැරදිය. ඒ අපි බෞද්ධ වුවද, ධර්මයේ ඇති කරුණු දැනගත්තද නිවන් දකින්නෙ නැත. ධර්මය දැනීමයි ධර්මය අනුගමනය කිරීම සහ ධර්මය ප්‍රගුණ කිරීම යනු එකිනෙකට පරස්පර කරුණු තුනකි. එලෙසින්ම මේ ආර්ථික ගැටලුවේදී කරුණු දැනගත් පමණින් ක්‍රියාත්මක නොවේ. එහෙත් මෙරට ජනයා බලා සිටිනුයේ නිවැරදි ප්‍රතිපත්ති භාවිත කර අපේ මුදල්වල වටිනාකම ඉතිරි කර දෙන දිනයක් උදාවන තුරුය.

2021 දෙසැම්බර් 17 වැනි දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපිය

චීනෙන් ඇවිදින් අපගේ ණය ගෙවන්න... කල් ඇවිදින් ඒ සිහිනෙන් අවදිවන්න

ධනවත් මනසක් නැති අපට ධනයෙන් පොහොසත් විය නොහැක

මෙරට ආර්ථික අර්බුදය නැවත ලෝකය හමුවේ සනාථ විය. මෑතක් වෙන තෙක්ම විවිධ දේශපාලන කඳවුරු අපේ ආර්ථික අර්බුදය ඔවුන් කැමැති ලෙස නිර්වචනය කළා මිස සැබවින්ම එහි යථා ස්වභාවය පැහැදිලි කළේ නැත. ඇතැමුන් ප්‍රශ්න කළේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිත අනුපාතයට ණය ප්‍රතිශතය (Debt to GDP ‘Ratio) වැඩි වුණාම මොකද වෙන්නේ? ජපානෙත් වැඩියිනෙ... මුදල් අච්චු ගැහුවම මොකද වෙන්නේ නූතන මුදල් න්‍යායත් එක්ක... ඒ නිසා මුදල් අච්චු ගැහුවට උද්ධමනය වැඩි වෙන්නේ නෑ, චීනය අපිට වැටෙන්න දෙන්නේ නෑ වැනි අදහස්ය.

අප විසින් නිර්මාණය කරගත් ආර්ථික අර්බුදවලින් අප ගලවා ගැනීමට අපට මිතුරු වෙනත් විදෙස් රාජ්‍යයන් අපට පිහිටුවේ යැයි සිතීම නොකළ යුත්තකි. හදිසි ස්වභාවික විපතකදී හෝ වෙනත් හදිසි තත්ත්වයකදී එලෙස උපකාර කළද, අපිම කාලක් තිස්සේ නිර්මාණය කරගත් අර්බුදවලින් ගොඩඒමට ඔවුනගේ පිහිට පැතීමද එකී රටවල්වල මිත්‍රත්වයටත් කරන අගෞරවයකි.

මේ තීරු ලිපියෙන් වතාවන් ගණනාවකදීම සඳහන් කළ පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ තිබෙන්නේ ණය පිළිබඳ සහ ඒ හා බැඳුණු ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ නොකිරීමේ ගැටලු මාලාවක් මිස වෙනෙකක් නොවේ. අපි අද ණය පිළිබඳව සාකච්ඡාව නැවත ආවර්ජනය කරන්නේ දැන් ආර්ථික අර්බුදය තීව්‍ර වනවාත් සමගම ණය අර්බුදය දෙස නැවත බැලීම වැදගත් නිසායි. ඇල්බර්ට් අයින්ස්ටයින්ට (Albert Einstein) අනුව "මේ ලෝකෙ 8 වැනි පුදුමය නම් වැල් පොලියයි (Compound Interest). වැල් පොලිය තේරුම් ගත් කෙනා හම්බ කරන අතර තේරුම් නොගත් කෙනා ගෙවන බව අයින්ටයින් පැවසීය. දැන් ලංකාව ඉන්නේ ගෙවන පැත්තේය.

චීනය ගැන දැනගන්න ජපානය පහුකරගෙන යන්න ඕන

1. ජපානයේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට අනුව ණය ප්‍රතිශතය (Debt to GDP Ratio) 240%කි. එසේ නම් ලංකාව 90% - 100% ක් වීම නිසා ඇතිවෙන ගැටලුව මොකකද?  එය මෙලෙස විග්‍රහ කර ගනිමු. ජපානයේ ණයවලින් විශාල ප්‍රමාණයක් ඇත්තේ ඔවුන්ගේ රටේ මුදල් ඒකක වන ජපන් යෙන්වලිනි (Japaneese yen). තවත් සරලව පවසනවා නම් ජපානයේ වැඩිපුර ණය ඇත්තේ දේශීය ණය ලෙසිනි. (ඒ රටේ මිනිස්සුන්ටම තමයි ණය) එනිසා ණය පියවීමට සඳහා ඕනෑම මොහොතක මුදල් අච්චු ගසා හෝ ණය ගෙවා ගැනීමේ හැකියාව ඔවුන්ට ඇත. ඒත් ලංකාවේ ණය විශාල වශයෙන් තිබෙන්නේ ඇමරිකානු ඩොලර්වලිනි (සහ වෙනත් මුදල් ඒකකවලින්). එකී මුදල් ඒකක අපිට අච්චු ගැසිය නොහැක.

අප අවධානය යොමුවිය යුත්තේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට අනුව ණය ප්‍රතිශතය (Debt to GDP Ratio)  නොවේ. අවධානය යොමුකළ යුත්තේ අවුරුද්දකට අපට ගෙවීමට ඇති පොලිය අපේ ආදායම මෙන් කොපමණද යන්නය. ජපානයේ ආදායමෙන් ඔවුන් ගත් ණයවල පොලිය වශයෙන් වසරකට ගෙවීමට ඇත්තේ 1%කට ආසන්න ප්‍රමාණයකි. ශ්‍රී ලංකාවේ ණයවලට පොලිය ලෙසින් අප අපේ ආදායමෙන් 47%ක් ගෙවිය යුතු වේ. සරලවම පවසනවා නම් මෙරට පුරවැසියකුගේ ආදායම රු100 නම්, රු. 47ක් වැයවන්නේ වාහනේ ලීසිං වාරිකයේ පොලිය ගෙවීමටය (ණය මුදලින් රුපියලක්වත් අඩු වෙන්නෙ නැතිව). වාහනයේ ලීසිං වාරිකයේ පොලිය සහ ණය මුදලේ කොටසක් ගෙවීමට පමණක් රු. 106ක් අවශ්‍යය. (ආදායම රු.100ක් වුණාට) ජපාන පුරවැසියෙක් තම මෝටර් රථයේ ලීසිං වාරික‍යේ පොලිය ලෙසින් ගෙවිය යුතු වන්නේ ඔහුගේ ආදායමෙන් රු. 1ට ආසන්න ගණනකි. එනිසා ජපනා කාලයත් සමග ණය ගෙවීමේදී ඔවුන්ගෙන් ණය අඩු වේ. එනිසා අලුතෙන් ණයගත හැකිය. එහෙත් ලංකාවේ අප ණයවල පොලිය ගෙවනුයේද නැවත පොලියට ණය අරගෙනය. එවිට පොලිය අඩු නොවේ. ණය අඩු නොවේ. ජපානය සහ ලංකාවයි සංසන්දනය කළ නොහැක්කේ එබැවිනි. ලෝකයේ මුදල් ඒකක ස්ථාවර

ඇතැම් සංවර්ධිත රටවල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට අනුව ණය ප්‍රතිශතය (Debt to GDP ratio) එක 100%ට වැඩිය. අනික් හේතුව නම් ජපාන රජයේ බදු ආදායම ඔවුන්ගේ සම්පූර්ණ නිෂ්පාදනයෙන් (GDP) 40%ට වැඩිය. ලංකාවේ බදු ආදායම අපේ නිෂ්පාදනයෙන් (GDP) 12%කට ආසන්නය.

ඉතින් ණය ගෙවා, රැකියා විරහිත වූ උපාධිධාරීන්ට රැකියා දී, පාඩු ලබන සියලු රාජ්‍ය ආයතනවලට පඩි ගෙවා, රාජ්‍ය සේවකයන්ට පඩි ගෙවා, සමෘද්ධිය ලබාදී, ඇමැතිතුමන්ලාට වාහන අරගත්තාට පසු ණය ගෙවීම සම්බන්ධ කරුණ අත්හැරියද ඉහත වියදම් සඳහා අපේ ආදායම මදිය. අනික් පැත්තෙන් පොලියයි ණයයි පමණක් ගෙවීමටද අපේ ආදායම මදිය. එවැනි තත්ත්වයකදී ජපානය සමග සංසන්දනය කර ඔවුන්ගේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට ණය ගැන හිතලා මානසික ආතතිය යම් තරමකට හෝ අඩුකර හිත සනසාගත හැකිය. එහෙත් යථාර්ථය ඊට බොහෝ ඈතය.

දැන් නිර්මාණය වී ඇති තත්ත්වය නම්, අපිට ණය ගෙවාගත හැකිවේදැයි යන චකිතය නිසා ලෝක මූල්‍ය වෙළෙඳපොළෙන් (International Financial Markets) ණය ගනිද්දී අවදානම වැඩි නිසා, ලෝකයේ අනිත් රටවල්වලට වඩා වැඩි පොලියක් ගෙවීමට සිදුව තිබේ. අන්තර්ජාතික මූල්‍ය වෙළෙඳපොළ ණය ගෙවීමේ අවදානම අනුව වැඩිම අවදානම් පොලියක් (Risk Premium) ගෙවීමට ඇති රාජ්‍යයන් වන ආජන්ටිනාව සහ සැම්බියාව අතරට අපද එකතුවී ඇත.

පසුගිය වසරේ ලංකාවට ණය ලබා ගැනීම සඳහා දේශීය වශයෙන් නිකුත් කළ භාණ්ඩාගාර බිල්පත් (Treasury Bills) වලින් 90%කට බලාපොරොත්තු වුණු ඉල්ලුමක් නොලැබුණි (Under subscribe). එමෙන්ම ද්විතීක වෙළෙඳපොළෙහි ශ්‍රී ලංකාවේ (සමහර බැඳුම්කරවල: කල්පිරෙන වර්ෂය අනුව මිල වෙනස් වේ) ඩොලර් එකක ස්වෛරී බැඳුම්කර අලෙවි වන්නේ ඩොලර් සත 70ට වැනි ආසන්නම මුදලකටය. ඒ නිසාය මේ ණය අර්බුදය අප නැවත සිහි කැඳවිය යුත්තේ.

2. චීනය අපිව බේරා ගනීවිද?

මුදල් අමාත්‍යවරයාගේ ඉන්දියානු සංචාරයෙන් පසුව චීනය ශ්‍රී ලංකාව බේරා ගනීවි යැයි සිතූ බොහෝ දෙනා විමතියට පත්වී ඇති බවක් පෙනුණි. ඇතැමුන් සිතා සිටිනුයේ අන්තර්ජාතික මූල්‍ය වෙළෙඳපොළවල් යනු බටහිර රටවල් ඇතුළු මහා අධිරාජ්‍යවාදී කුමන්ත්‍රණයක් බව. මූල්‍ය වෙළෙඳපොළවල් යනු මුදල් ඇති ලෝකයේ ඕනම රටක කෙනෙක් හා ගනුදෙනු කළ හැකි වෙළෙඳපොළකි. එහි සෑම රටකම මිනිස්සු සහ ආයතන තිබේ. මීට වසරකට පමණ පෙර නිකුත්වුණ Morgan Stanley ආයතනයේ වාර්තාවක අනුවත් සනාථ ක‍ළේ අප චීනයට සමස්තයක් ලෙසින් ණය 10% ක් පමණ බවයි. (ද්විපාර්ශ්වික ණය + චීන රජයට අයිති සංවර්ධන බැංකුවලට + ඇතුළු සියලු ණය. නමුත් ඊට අමතරව සමහර ව්‍යාපෘති ණය සහ රජයට අයිති ව්‍යාපාර හරහා ලබා ගත් ණයත් තිබෙනවා)

දැන් ප්‍රශ්නය නම් චීනය සල්ලි දීලා අපේ ණය ගෙවයිද යන්නයි. මෙරට බොහෝ දෙනා කැමැති වනුයේද චීනය එසේ කරනවා නම්ය. පවතින තත්ත්වය අනුව එය ඉතාමත්ම පහසුය. ඒත් මා දකින ආකාරයට නම් චීනය එසේ කරන්නේ නැත. ඔවුන් අපේ ණය කපා හැරියොත් හෝ ප්‍රමාණය ඉක්මවා අපිට ආධාර කළහොත් අප මෙන්ම ඔවුන් සමග සමීපව ගනුදෙනු කරන අනෙකුත් ආසියාතික රටවල්, එමෙන්ම අප්‍රිකානු රටවල් ඒ ලෙසින්ම චීනයෙන් මුදල් ඉල්ලිය හැක. කලකට ඉහතදී හිටපු මුදල් නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයෙක් හමුවූ අවස්ථාවකදී මමද ඔය ප්‍රශ්නයම ඇසුවෙමි. එතුමා චීන ජනාධිපතිතුමාගෙන් එකී ඉල්ලීම සිදුකළ අවස්ථාවේදී ලබාදීපු පිළිතුර පෙරළා මට ලබා දුන්නා.

හම්බන්තොට වරායට ලබාදුන් ණය කපා ඉවත් කරන ලෙස සරත් අමුණුගම මහතා චීනයේ එක් තීරයක් එක් මාවතක් සමාරම්භක උළෙලට සමගාමීව පැවැති රැස්වීමකදී කළ ඉල්ලීමට චීන ජනාධිපතිතුමා සහ ඔහුගේ මුදල් අමාත්‍යවරයා පවසා තිබුණේ "එහෙම කළොත් අනෙක් හැම රටක්ම ණය කපා හරින්න කියලා ඉල්ලාවි" යන පිළිතුරයි.

අනිත් කාරණය නම් අපේ ස්වෛරී බැඳුම්කර (International Sovereign Bond - ISB) වලින් වැඩිපුරම අයිතිය තිබෙන්නේ ඇමරිකාව, ස්විට්සර්ලන්තය, එංගලන්තය සහ ජර්මනිය කියන රටවල්වල සමාගම්වලටය. ඉදින් චීනය ලංකාවට සල්ලි දී අපේ ණය අර්බුදයෙන් අපිව බේර ගන්නවා යනු වක්‍රාකාරයෙන් ඔවුන්ගේ මුදල් සෘජුවම ගමන් කරන්නේ ඔවුන්ගේ ප්‍රතිවාදීන්ගේ රටවලටයි. චීනය අපිට උදව් කරාවි. ඒත් අපේ ණය අර්බුදය සම්පූර්ණයෙන් විසඳා ගැනීමට ඔවුන් හිස් චෙක්පතක් ලබා නොදෙනු ඇත. ඒ වගේම චීනයේ උදව් ලබා ගැනීම වෙනුවෙන් භූදේශපාලනිකමය (Geo politics) වශයෙන් අපිට තවත් ප්‍රශ්න ඇතිවීමේ අවදානමද වැඩියි. මෙතන ඇත්තේ චීනය ගැන ප්‍රශ්නයකට වඩා ලංකාවෙ ණය ගැන ප්‍රශ්නයකි. අපේ මූල්‍ය පරිපාලනය අන්තිම පිරිහුණු ආකාරයෙන් සිදුකර චීනයට, ඇමරිකාවට, ජපානයට සහ ඉන්දියාවට දෙහි කැපුවාට මේ ප්‍රශ්නය විසඳෙන්නේ නැත.

එම නිසා දැන් චීනයෙන් මෙන්ම ඉන්දියාවෙන්ද සහාය ලබා ගන්නා ආකාරයක් පෙනෙයි. පුද්ගලික ආයෝජන තරගකාරී ලෙස වීම වැදගත්ය. නමුත් අප මතක තබා ගත යුත්තේ අපි ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කර්ණ කරන තුරු ශ්‍රී ලංකාව ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩා ආ නොහැකි බවය. ඇල්බට් අයින්ස්ටයින් කියපු දේ දැන් ඔබට යාන්තමට හරි වැටහේවි යැයි මා සිතමි.

2021 දෙසැම්බර් 10 වැනි දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපිය

සල්ලි දීල ගත්තහම මනුස්සකම වැඩි වෙන්නේ කොහොමඳ?

ශ්‍රමයෙහි සහ වැටුපෙහි ඇති ආර්ථික විද්‍යාව

දිනක් ඉතාම නවීන මෝටර් රථයක් නවතා තිබෙන තැනක සිටි මැදි ආදායම් ලබන පුද්ගලයෙක් නවීන මෝටර් රථයක් දෙස බලමින් “බලන්න මේ වාහනය ගත්තු කෙනා කොච්චර ආත්මාර්ථකාමීද? මේ වාහනය ගත්තු සල්ලිවලින් සල්ලි නැති මිනිස්සු කී දෙනෙක්ට බෙදල දෙන්න තිබුණද? කෑම වේල් කීයක් නං දෙන්න තිබුණද’’ කියමින් සිටියේලු. සරල භාෂාවෙන් පවසනවා නම් හූ සිට ඇත්තේය හූල්ලමින්ය. ඒ අවස්ථාවේදී ඒ වාහනයේ සැබෑ අයිතිකරු එතැනට පැමිණියේය. ඉහත කී පුද්ගලයා රථයේ හිමිකරුගෙන් මෙසේ ඇසීය. “ඇයි ඔබතුමා මෙච්චර ආත්මාර්ථකාමී. මේ වගේ අති නවීන වාහනයක් ගන්න මුදලින් තව කී දෙනෙක්ට සල්ලි බෙදල දෙන්න තිබුණද? ඔබතුමාලට හිතක් පපුවක් නැද්ද?” යනුවෙනි. එලෙස ආවේගය් ඇසූ පැනයට රථය හිමිකරු ඉතා සැහැල්ලුවෙන් පිළිතුරු දුණි. ඒ  “ඉතිං මං මේ වාහනය සල්ලි දීල අරගෙන මම කරේ මගේ තිබ්බ සල්ලි ටික මිනිස්සුන්ට බෙදල දීපු එක තමයි” යනුවෙනි. මේ ප්‍රකාශයෙන් හූල්ලපු පුද්ගලයා පුදුම විය. ඔහු ආපසු මෙසේ ඇසීය. “එහෙම වෙන්නේ කොහොමද? මේ වාහනය අයිති ඔබතුමාට නං සල්ලි කොහොමද මිනිස්සුන්ට බෙදුනෙ?” යනුවෙනි.

රථයේ හිමිකරු ඊට දුන් පිළිතුරු මෙයයි. “මේ වාහනය හදල තියෙන්නේ ඉතාම දක්ෂ කාර්මික ශිල්පීන්. ඔවුන් ඉතාම දක්ෂයි. ඉතින් ගෙවපු සල්ලිවලින් කොටසක් මේක හදපු කාර්මික මහත්වරුන්ට යනවා. මේ වාහනේ තීන්ත ගාල තියෙන්නේ වාහන පින්තාරුකරුවන්. මගේ සල්ලිවලින් කොටසක් ඒ අයටත් බෙදෙනවා. මේ වාහනේට දාල තියෙන්නේ ඉස්තරම්ම වර්ගයේ ටයර්. ඒ ටයර් හදන්න මිනිස්සු රබර් ගස්වලින් කිරි කපනවා. මගේ සල්ලිවලින් කොටසක් ඒ මිනිස්සුන්ටත් යනවා. මේ වාහනයේ ආසනවල කවර හදල තිබෙන්නේ නවීන සම් වර්ගවලින්. ඉතින් ඒ සම් කර්මාන්තකරුවන්ටත් මගේ සල්ලිවලින් කොටසක් යනවා. ඒ වගේම මගේ සල්ලිවලින් කොටසක් මේ ආයතනය ලාභ විදියට උපයනවා. එයින් කොටසක් ඔවුන් ලභාංශ විදියට බෙදනවා. එතකොට ඔවුන්ටත් මගේ සල්ලි බෙදිල යනවා. ඒ ලාභයට ඔවුන් රජයට බද්දක් ගෙවනවා. ඒකෙන් රටේ දියුණුවටත් දායක වෙනවා. මේ වාහනය ගනිද්දි මං වෙනමත් බදු ගෙව්වා. ඒකත් රටේ අධ්‍යාපනයට සහ සෞඛ්‍යයට වගේ වියදම් වෙනවා. ඇත්තටම මගේ සල්ලි හැමෝටම බෙදිල ගිහිල්ලා මට ඉතුරු වෙන්නේ මෙන්න මේ කාර් එක විතරයි.යන”

මේ කතාව සරල කතාවක් වුවද මේ තුළළ ඇති ආර්ථික විද්‍යාව බොහොම වැදගත් එකකි. මේ කතාව හරහා අපිට ආර්ථික විද්‍යාවට ඉගෙන ගන්න පාඩම් ගණනාවක් තිබේ. පළමුව අපි ඉගෙන ගන්න පාඩම නම් අප ඕනම අයෙක්ගේ භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් හරි මිලදී ගන්නවා යනු අදාළ භාණ්ඩය හෝ සේවාව විකුණන අයට  කරන ගෞරවයකි. විකුණන අයට පමණක් නොවේ, මුළු නිෂ්පාදන ජාලයට සම්බන්ධ සියල්ලන්ට  කරන ගෞරවයකි. ‘පාරිභෝගිකයාට රජෙක් මෙන් සලකන්න‘ යන සංකල්පය පැමිණ ඇත්තේ ඒ හරහාය. භාණ්ඩය අලෙවි කරන්නා තමා පිලිබද  විශ්වාසය තබන පාරිභෝගිකයාට ගරු කරයි. එමෙන්ම පාරිභෝගිකයාද යමක් මිලදී ගන්නවා යනු එය නිෂ්පාදනය කළ පුද්ගලයාට, ශ්‍රමයට හැකියාවට සහ කැපවීමට ගරු කරනවා යන්නය.

ඒ නිසා ආර්ථික විද්‍යාවේදී ගනුදෙනුවක් අර්ථකථනය වනුයේ අපි එකිනෙකා වෙත දක්වන ගෞරවයක් වශයෙනි. නමුදු එකී අරුතෙන් අප එකිනෙකාට ගෞරව කිරීම පිණිස සෑම භාණ්ඩයක්ම මිලදී ගත යුතුයි යන අදහස ගම්‍ය නොවේ. අප මිලදී ගන්නේ අප වියදම් කරන මිලට වඩා වැඩි වාසියක් එම භාණ්ඩයෙන් අපිට ලැබේ නම් පමණකි. එනම් පාරිභෝගිකාට තෘප්තියක් ලැබේ නම් පමණි. එලෙසින්ම භාණ්ඩය අලෙවි කරන්නාද පාරිභෝගිකයා වෙත එම භාණ්ඩය යම් මුදලකට අලෙවි කරන්නේ ඔහුට නිෂ්පාදනය කළ මිලට වඩා වැඩි වටිනාකමක් පාරිභෝගිකයාගෙන් අය කර ගත හැකි නම් පමණකි.

අප රටේ බොහෝ දෙනෙක්ට නොතේරෙන සරල ආර්ථික විද්‍යාවේ එක පැතිකඩක් නම්, ඇතැම් මිනිසුන් භාණ්ඩ විකුණන්නේ සහ ඇයි ඇතැම් මිනිසුන් භාණ්ඩ මිලදී ගන්නේ ඇයි යන්නයි. එය අවබෝධ කර ගැනීමට තරම් වුවමනාවක්ද නැත.  එනිසාම ලංකාවේ බොහෝ දෙනා එකිනෙකා වෙළෙඳාම් කිරීම එතරම් සුබවාදීව දකින්නේ නැත. එනිසා පාරිභෝගිකයෝ නිරන්තරයෙන්ම ව්‍යාපාරිකයන්ව දකින්නේ අනවශ්‍ය ලාභ ලබන්න උත්සාහ කරන පිරිසක් ලෙසිනි. රජය ව්‍යාපාරිකයන්ව දකින්නේද එලෙසිනි. එය එසේ නොවිය යුතු යැයි හෝ සෑම ව්‍යාපරිකයෙක්ම ඉතාම අවංක බව අප නොපවසන්නෙමු. මක්නිසාද යත් පාරිභෝගිකයා ලෙස තමන් කැමැති දේ කැමැති කෙනෙක්ගෙන් මිලදී ගැනීමේ හැකියාව වැදගත් වන නිසාය. එවිට වංක ව්‍යාපාරිකයන්ගෙන් භාණ්ඩ මිලදී නොගෙන සිටීමේ අයිතිය පාරිභෝගිකයාට හිමිවේ. වක්‍රාකාරයෙන් අවංක මහන්සියට ගරු කිරීමටත්, වංකකමට ගරු නොකිරීමටත් අපට එදිනෙදා ජීවිතයේ හමුවන සෑම ගනුදෙනුවකදීම අවස්ථාව දක්නට ලැබෙන සුලබ තත්ත්වයකි.

තමන්ගේ ශ්‍රමයට සරිලන ලාභයක්, වැටුපක් ලබා ගැනීම ඕනෑම සාර්ථක පුද්ගලයෙක්ගේ අඩිතාලම වන්නේ ඒ නිසයි. දැන් අපි ඒ සමීකරණයම අපේ රට වෙත යොදා බලමු. ශ්‍රී ලංකාවේ රජය සිදුකරන ගනුදෙනුවලින් බොහොමයක් වටිනාකමට සරිලන ගෙවීම් සිදුවන ගනුදෙනු නොවේ. රජයේ රැකියාවන් ගතහොත් මිලියන 1.6ක සේවක මණ්ඩලයෙන් කොපමණ ප්‍රමාණයක් ඔවුන්ගේ වැටුප ලබා ගැනීමේදී සිදුවන ගනුදෙනුවට සාධාරණයක් ඉටු කරන ලෙස සේවය කරනවාද? සාමාන්‍ය වෙළෙඳපොළේ අපේ ගනුදෙනු මෙන් අපිට ඔවුන් සුදුසු නොමැති නම් වෙනත් කෙනෙක්ගෙන් එම කාර්යය කර ගැනීමටත් හැකියාවක් නැත. එම නිසා බොහෝ අවස්ථාවල රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණය තුළ වැටුප් ලබා ගැනීමේදී සිදුවන්නේ වටිනාකම මත පදනම් වූ ගනුදෙනු නොවේ. මෙරට රාජ්‍ය සේවය ගැන විවේචන එල්ලවන්නේ එනිසාය.

වටිනාකමක් එකතු නොකරන බහුතර පිරිස නිසා වටිනාකමක් ලබා දෙන පිරිසටත් ඉහළ වැටුපක් ලබා ගැනීම ඉතා අපහසු වී ඇත. එහි අරුත නම් රජයක් අනවශ්‍ය බව නොවේ. රජය අවශ්‍ය වන්නේ ඉතාම අත්‍යවශ්‍ය කරුණුවලට පමණක් බවයි. එමෙන්ම ගනුදෙනුවලදී සිදුවන්නේ අපගේ ශ්‍රමයට සහ දැනුමට කෙරෙන ගෞරවයක් බව බොහෝ දෙනෙක් නොදන්නා බැවින් සැම විටම රජයෙන් සෑම දෙයක්ම නොමිලේ ඉල්ලා සිටීමත් දැකිය හැකිය.

ගැබිනි මවකට පෝෂණ මල්ලක් ලැබීම, ඉපදුණු රෝහලේ නොමිලේ බෙහෙත් සැපයීම, දරුවාට පාසලක් ලබාදීම, විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය ලබා දීම, නැවත රැකියාවක් ලබා දීම, රැකියාවට වැටුපක් ලබාදීම, රැකියාවෙන් පසුව විශ්‍රාම වැටුපක් ලබාදීම සහ මරණයෙන් පසු භුමදානය දක්වාම ගනුදෙනු පිළිබඳ අවබෝධයක් නොමැති බොහෝ දෙනා රජයෙන්ම නොමිලේම බලාපොරොත්තු වීමෙන් සිදුවන්නේ අපේ රට තවත් පසු පසට යාමක්ම පමණි.

අයෙක් සාධාරණව ඉපැයූ දෙය යනු තමන්ගේ ශ්‍රමයට, දක්ෂතාවට ලැබුණු ගෞරවය මුදල් බවට පත්වීමයි. අප මහන්සියට ලැබුණු මුදල් බවට පත්වුණු ගෞරවය එවැනිම ගෞරවාන්විත ලෙස තමන්ගේ මහන්සිය යොදවන කෙනෙක් වෙත මුදල් ලෙස ලබා දීම අපේ වියදම් කිරීමයි. මුළු ලෝකයම ගනුදෙනුවලින් අද බැඳී පවතින්නේ මේ සරල න්‍යාය මතයි.

රටක් ලෙස අපට ඉදිරියට පැමිණෙන්නට නොහැකි වී තිබෙන්නේ එම සරල මූලධර්මය තවමත් තේරුම් ගැනීමට නොහැකි වී තිබෙන නිසා බව මගේ හැඟීමයි.

අප තවමත් කරන්නේ හරියට නවීන වාහන මිලදීගත් පුද්ගලයායේ වාහනය අසලට පැමිණ ඒ වෙත හූල්ලමින් “බලන්න මේ සල්ලිවලින් කොච්චර දේවල් කරන්න පුළුවන්ද?” කියමින් අනෙක් මිනිසුන්ට ඊර්ෂ්‍යා කිරීමයි. අනෙකා ධනය උපයන අනෙකා කෙරේ ඊර්ෂ්‍යාවෙන් බැලීමය. ධනය යනු උත්පාදනය කළ යුත්තක් සහ එය අපගේ මහන්සියේ ප්‍රතිඵලයක් බව අවබෝධ කර ගැනීමයි අප කළ යුතු වන්නේ. සෑම දෙයම නොමිලයේ ලැබෙන තෙක් බලා සිට අපගේ රටත් විස්මයජනක දියසෙන් කුමාරයකු පහළ වීමෙන් ගොඩ එමුයි සිතා වෙනස් නොවී සිටියහොත් අපේ රටද සැමදා එක තැනය. එසේ වුවොත් තව පරම්පරා ගණනක් යන තෙක් අප දියුණුවෙමින් පවතින රටකි.

2021 දෙසැම්බර් 03 වැනි දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපිය

බිල් ගේට්ස්ට අනුව ලංකාව දුප්පත් වෙන්න හේතුව

ධනවත් මනසක් නැති අපට ධනයෙන් පොහොසත් විය නොහැක

මෑතකදී මයික්‍රොසොෆ්ට් (Microsoft) සමාගමේ නිර්මාතෘ [කලක් මුළු ලෝකයේම ධනවත්ම මිනිසාව සිටි] බිල් ගේට්ස් ඔහුගේ දියණිය පිළිබඳව කළ ප්‍රකාශයක් අන්තර්ජාලයෙන් බොහෝ ජනප්‍රිය විය. එහි සඳහන් වුණු . “මගේ දියණිය කවදාවත් දුප්පත් මනුස්සයෙක් සමග විවාහ වෙන්නේ නෑ" නමැති ශීර්ෂ පාඨයයි. එයට අදාළ පුවත කියවීමේදී දුප්පත්කම සහ ධනවත් බව පිළිබඳව බිල් ගේට්ස් පළ කළ ගැඹුරු අදහසක් එහි විය. වර්තමානයේ බොහෝ දෙනා පවසන “ශ්‍රී ලංකාව දුප්පත් රටක්, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින හෝ සංවර්ධනය නොවන රටක්, අපිට කවදාවත් ධනවත් රටක් වෙන්න බෑ” යන්නට බිල් ගේට්ස් දක්වා තිබූ අදහස්වලින් ගත හැකි දේ බොහෝ තිබිණි.

බිල් ගෙට්ස් පවසා තිබුණේ “ධනවත් බව කියන්නේ බැංකුවේ විශාල මුදලක් තිබීම නොවෙයි. ධනවත් බව කියන්නේ නැවත නැවත ධනය ඉපැයීමට තිබෙන හැකියාවටයි.” එය උදාහරණයකින් ඉතා නිරවුල්ව ඔහු පැහැදිලි කර තිබිණි.

“හිතන්න ඩොලර් මිලියන 100ක ලොතරැයියක් දිනන මනුස්සයෙක් ගැන. ඔහු ධනවත් පුද්ගලයෙක් නෙවෙයි. ඔහු සල්ලි ගොඩාක් තියන දුප්පත් මිනිසෙක්. එම නිසා ලෝකයේ ලොතරැයි දිනන මිනිසුන්ගෙන් 90%ක් ඔවුන්ගේ ලොතරැයි ජයග්‍රහණයෙන් වසර 5කට පසු නැවතත් ඔවුන් කලින් සිටි තත්ත්වටයම පත්වනවා. මොකද ඔවුන්ට ධනය නැවත නැවත නිර්මාණය කිරීමට හෝ නැවත ධනය උත්පාදනය කිරීමට හැකියාවක් නැත” මේ බිල් ගේට්ස් පවසා තිබූ තවත් අදහසකි. ශ්‍රී ලංකාවේ පුවත්පත්වලත් නිතරම පළවන “ලොතරැයි ජයග්‍රහණය කළ කෝටිපතියා නැවතත් මහ පාරට" වැනි පුවත් සිරස්තලද “කොටුව දුම්රිය පොළේ යාචකයාට දෙමහල් නිවසක් සහ වාහන 3ක් ඇති බව හෙළි වෙයි" වැනි පුවත් අප දකින්නේ එම පුද්ගලයන් සැබවින්ම ධනය උත්පාදනය කිරීමට නොදන්නා බැවිනි. ඔවුන් දන්නේ තිබෙන මුදල් වියදම් කිරීම මිස ධනය උත්පාදන කිරීමට නොවේ. එම නිසා ඔවුන් සැබවින්ම දුප්පත්ය.

බිල් ගේට්ස් පවසා තිබුණේ ලොතරැයි ජයක් ලැබූ පුද්ගලයෙකු මෙන් එකවර ඩොලර් මිලියන 100ක් තරම් මුදලක් නැතිවුවද ධනය නිර්මාණය කළ හැකි සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙක් එතරම් මුදලක් අතේ නැති වුණත් ඊට වඩා ධනවත් බවයි. මුදල් නැති වුණත් ධනය ඉපැයීමට විභවයක් ඇති මාර්ගයේ සෙමින් ගමන් ගන්නා ව්‍යවසායකයන් කොතරම් ධනවත් දැයි ඔහු ප්‍රශ්න කර තිබුණි.. ඒ සඳහා ඔහු ගෙන ආ උදාහරණය අපූරුය.

දිනක් බැංකුවක ඉතා අඩු වැටුපකට සේවය කළ ආරක්ෂක නිලධාරියෙකුට බැංකුවට පැමිණි පාරිභෝගිකයකු අතපසුවීමෙන් දමා ගොස් තිබූ විශාල මුදල් බෑගයක් හමු විය. ඔහු එම මුදල් බෑගය බැංකුවේ කළමනාකරු වෙත නැවත භාරදී එය අදාළ ගනුදෙනුකරුවාට නැවත ලබාදීමට කටයුතු කළේය. එවිට සහෝදර සේවකයන් සහ පවුලේ සාමාජිකයෝ ඔහුට පවසා තිබුණේ “ඔබ කළේ කොතරම් මෝඩ වැඩක්ද, ඒ සල්ලිවලින් ඔබ කරන රැකියාවෙන් ලැබෙන මුදල වගේ විශාල ගුණයක් නිකංම උපයා ගන්න තිබුණා නොවේද කියායි". නමුත් මේ සේවකයාගේ අවංකබව නිසා ඊළඟ වසරේදී ඔහුට එම බැංකුවේම පිළිගැනීමේ නිලධාරී තනතුරක් පිරිනැමිණි. දින වසර ගෙවී යාමත් සමග ඔහුට බැංකුවේ ගනූදෙනුකරුවන් කිහිපදෙනෙක්ම කළමනාකරණය කිරීමට අවස්ථාව ලබා දී තිබුණේ ඔහුගේ කාර්යශූරබව නිසාය. වසර 10ක් පමණ යන විට ඔහුට බැංකු කළමනාකාර තනතුර දක්වා සහ ප්‍රාදේශීය කළමනාකාර තනතුර දක්වා උසස්වීම් ලබාදුණි. ඔහුට ලැබුණු වැටුප එදා ඔහු බැංකුවේ මුදල් පාර්සලයක් දමා ගිය පාරිභෝගිකයාගේ මුදල් බෑගයේ වටිනාකමට වඩා වැඩි අගයක් විය. මේ උදාහරණය දෙමින් බිල් ගේට්ස් ප්‍රකාශ කර තිබුණේ “ මිත්‍රවරුණි, ධනවත්බව කියන්නේ හික්මුණු, මෝරපු ධනය උපයන්න පුළුවන් මනසට මිසක් සල්ලිවලට නෙවේ. මගේ දුව දුප්පත් මනුස්සයෙක් සමග විවාහ වෙන්නේ නෑ කියා මා අදහස් කළේ අන්න ඒ ගැනයි කියමින් ඔහු පවසා තිබිණි. කිසි දිනක සොරකමින් සහ වංචාවෙන් මිනිසෙකුට සහ රටකට ධනවත් විය නොහැක්කේ සොරකම් කරන කෙනෙක් ධනය උත්පාදනය කරන්න නොදන්න නිසාය.

ශ්‍රී ලංකාවටත් බිල් ගේට්ස්ගේ මේ පණිවිඩයෙන් ඉගෙන ගත හැකි විශාල පාඩම් ගණනාවකි. ශ්‍රී ලංකාවට කොතරම් ස්වාභාවික වරායවන්, තෙල් නිධි, පොස්ෆේට් නිධි, ඛණිජ සම්පත්, සාගර සම්පත් වගේ අනේක විධ දේ තිබුණද, ඒවායින් ධනය උත්පාදනය කිරීමට හැකි වනතාක් කල් ශ්‍රී ලංකාව ධනවත් නොවේ. මෙය ශ්‍රී ලංකාවට පමණක් පොදු තත්වයක් නොවේ. වෙනිසියුලාව ලෝකයේ පස් වැනි බොරතෙල් සැපයුම්කරු වුවත් ඔවුන්ගේ රටත්, ඔවුන්ගේ ජනතාවත් සෑම අතින්ම දුප්පත්ය. ඇෆ්ගනිස්තානයත් එලෙසමය. විශාල භූමි ප්‍රමාණයක් සහ ඛනිජ ප්‍රමාණයක් තිබුණද ඔවුන් ඉතා දුප්පත් රටකි. නේපාලයත් විදුලිය අතින් එලෙසමය. ලෝකයේ විශාලතම කඳු පන්ති සහ දිය ඇලි තිබුණද, අඩු මිලට ජල විදුලිය නිපදවීමට විශාල හැකියාවක් තිබුණද නේපාලයේ නිතරම විදුලි බලය ඇන හිටී. එමෙන්ම ඔවුන්ට අවශ්‍ය විදුලිය නිපදවා ගැනීමට හැකියාවක් නැත.

එම නිසා මුදල් තිබූ පමණින් ධනවත් නොවනවා සේම රටකට සම්පත් තිබූ පමණින් රටක් කිසි දිනක සංවර්ධනය නොවේ. අනෙක් අතින් සිංගප්පූරුව වැනි රටවල් කිසිම සම්පතක් නොමැති වුණත් ඔවුන් ලෝකයේ ධනවත්ම රටවල් අතරට පැමිණ තිබෙන්නේ ඔවුන්ට ධනය උත්පාදනය කිරීමට ඇති හැකියාව නිසාය. සරලවම පවසනවා නම් නූතන ලෝකයේ ධනවත් වීමට අවශ්‍ය වන්නේ සම්පත් නොවේ. ධනය උත්පාදනය කිරීමට සහ ප්‍රතිඋත්පාදනය කිරීමට ඇති හැකියාවය.

ශ්‍රී ලංකාවේ බුබුළු නැගෙමින් එන ආර්ථික අර්බුදය පසුපස සැබවින්ම තිබෙන්නේත් අපට ධනය උත්පාදනය කිරීමට නොහැකිවීමත්, ධනය උත්පාදනය කිරීමට අවශ්‍ය හික්මුණු මනසක් අපට නොමැතිවීමය.

ශ්‍රී ලංකාවේ රජය සතු ඩොලර් බිලියන ගණනින් සිදුවන ව්‍යාපාර මෙහෙයවන්නේ අඩුම තරමේ සිල්ලර කඩයක ඇති ව්‍යාපාර අත්දැකීමක්වත් ලබා නොමැති රාජ්‍ය නිලධාරීහු වෙති. රාජ්‍ය නිලධාරී ඇත්දැකීම් සහ ව්‍යාපාර අත්දැකීම් කියන්නේ සම්පූර්ණයෙන්ම කරුණු දෙකකි. ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ රාජ්‍ය ආයතන මෙහෙයවන්නේ නිලධාරීන් සහ දේශපාලන පත්කිරීම් දරන නිලධාරීහුය. ඔවුන්ට ධනය උත්පාදනය කළ හැකි හික්මුණු මනසක් පිහිටා නැත. ඒමෙන්ම ධනය ඉපැයිය හැකි මනසක් නිර්මාණය වන්නේ තමන්ට ඇති ධනය අවදානමට ලක්කර තීරණ ගන්නා ව්‍යාපාරිකයකුට පමණි. ප්‍රශ්නය තමාගේ නොවන තාක් කල් පිළිතුර දාර්ශනිකයි පවසන්නා සේ ධනය තමාගේ නොවත තාක් කල් ඒවා පරිපාලනය කරන කිසිම නිලධාරියෙකුට එම ආයතනවලින් ධනය උපදවන හැඟීමක් ජනනය නොවීමත් ස්වාභාවිකය. ශ්‍රී ලංකාවේ විශාල ලෙසෙම පාඩු ලබන ශ්‍රී ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය, ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව, ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය, ලංකා ගමනාගමන මණ්ඩලය, ශ්‍රී ලන්කන් ගුවන් සමාගම වැනි සමාගම් උදාහරණ කිහිපයක් පමණි. ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව තුළ කලක් වරලත් ගණකාධිකාරීවරුන් ගණනාවක් සිටියද ඔවුන්ගේ වාර්ෂික ගිණුම් වාර්තාවත් නිකුත් කර නොතිබිණි. රජයේ ලාභ ලබන ආයතන ලාභ ලබන්නේත් ඒවායේ ඇති දක්ෂබව නිසා නොවේ. ඒවා ඒකාධිකාරී හෝ එසේත් නොමැතිනම් තරගකාරීත්වයෙන් එම වෙළඳපොළ ආයතන මුදවා තිබෙන නිසා පමණය. එසේත් නොමැතිනම් රජයෙන් විශාල සැලකිලි ඔවුන්ට ලැබෙන නිසාය.

නිදසුනක් ලෙස ලොතරැයි මණ්ඩලය ලාභ ලබන්නේ ජනතාවට රජයෙන් නිකුත් කරන ලොතරැයි හැර වෙනත් ලොතරැයි නිකුත්කරන්නෙක් නොමැති නිසාය. රාජ්‍ය බැංකු ලාභ ලබන්නේ බොහෝ රජයේ සේවකයන්ගේ, රජයේ විශාල ගිණුම් සහ බැංකු කටයුතු රාජ්‍ය බැංකු හරහා සිදුවන බැවිනි. සේවාව අතින් අප රාජ්‍ය බැංකුවක් හා පුද්ගලික බැංකුවක් ගතහොත් වෙනස අපට දැක ගත හැක. රජයට අයිති කිරි නිෂ්පාදන සමාගම් ලාභ ලබන්නේ වෙනත් කිරි වර්ග සඳහා විශාල ආනයනික බද්දක් අය කර ඔවුන්ව තරගකාරීත්වයෙන් මුදවා තබා තිබෙන නිසාය. එනිසා රජයේ බොහෝ ආයතන පාඩු ලබනවා මෙන්ම ලාභ ලබන ආයතන ලාභ ලබන්නේත් ඔවුන්ගේ විශේෂ දක්ෂතාවයක් නිසා නොවේ, ඒ තරගකාරීත්වය මග හැරීමෙන් පමණි.

සමහර ක්ෂේත්‍ර සඳහා රජයේ යම් මැදිහත් වීමක් තිබිය යුතු බවත් අප අවබෝධ කරගත යුතුය. නීතියේ ස්වාධිපත්‍ය සහ දිළිඳු ජනතාවට යම් සහනයක් ලබාදීම රජය භාර ගත යුතුය. නමුත් රජයට එම කර්තව්‍යයන් පසුපසට දමන්නට සිදුවී තිබෙන්නේ රජය නියැළී සිටින අනෙකුත් ව්‍යාපාර ධනය උත්පාදනය වෙනුවට තිබෙන ධනයත් ගිල ගැනීමය. ශ්‍රීලන්කන් ගුවන් සමාගම වසරකදී ලබන පාඩුව රජය එම වසරට සමෘධිලාභීන් වෙනුවෙන් වෙන්කරන මුළු මුදලට වඩා වැඩිය. එම නිසා දැන් උද්ගතවී ඇති තත්වය නම් රජයට දුප්පත් ජනතාව බලා ගැනීමටවත් නොහැකි තත්වයක් උදාවීමය.

එමෙන් රජයේ (පැවති සහ පවතින) තීරණ ගන්නා පිරිසට ධනය උත්පාදනය කළ හැකි, හික්මුණු මෝරපු මනසක් ඇති බවක් පෙනෙන්නට නැත. ඔවුන් බොහෝ විට ඔවුන්ට ගමට යාමට වාහන බලපත්‍රයක්, නිල නිවාස සහ ඔවුන්ට ධනය උත්පාදන මනසක් නොමැති නිසා තැබෑරුම් බලපත්‍රයක් හෝ දේශපාලන සම්බන්ධතා මත ඉදිකිරීම් කොන්ත්‍රාත්තුවක් ලබා ගැනීම වැනි ඉතාම ලඝු කරුණක් හැරුණු විට සාධනීය ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ කරන බවක් පෙනෙන්නට නොවේ. සරලවම ඔවුන් දකින්නේ මුදල් බෑගයම හොරකම් කළහොත් දියුණු විය හැකිය යන කෙටි දුර පමණයි.

ධනවත් මනසක් නොමැති නිසා මුදල් ඇති අයට, වෙනත් ආගම්, ජාති, කුල හා වෙනත් රටවල ජාතීන්ට වෛරය පතුරවන සංස්කෘතියක් මිස අන්අයගේ දියණුව දැක සතුටු විය හැකි මනසක් අපිට නැත. එම නිසා බොහෝ විට සිදුවන්නේ අපට ඇති ධනය අපෙන් නැති වීමත්, අප දිගින් දිගටම අපට නොදැනුවත්වම අප සැවොම එකට දුප්පත් වීමත් පමණි. වෙනසකට ඇත්තේ බොහෝ දෙනා දුප්පත් බවේත් ධනවත් බවේත් වෙනස නොදැන එකම දිනය වසර 80ක් 90ක් ජීවත් වෙමින් එයට “සාර්ථක ජීවිතයක්” කියා ප්‍රීති වීමයි.

2021 නොවැම්බර් 08 අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපිය

ඩොලර් ගැටලුවට‌ කෙටි පිළිතුරු නැත

ඩොල‌‍ර් හිගය දැන් හැමෝටද දැනෙන ගැටලුවකි.  එහි බලපෑම සාමාන්‍ය ජනයාද පෙළන තත්ත්වයට අදවනවිට පත්ව තිබේ.කෙසේ වුවද මෙය විවිධ පාර්ශ්වයන් ඔවුන්ගේ කෝණයන්ගෙන් විග්‍රහ කරනු දැකිය හැකිය. බෝහෝ දෙනෙක් ඩොලර් ප්‍රශ්නය දකිනුයේ ණය ගෙවීමට තරම් ඩොලර් නැති වීමේම ප්‍රශ්නයක් ලෙසිනි. එය ප්‍රශ්නයේ මතුපිට පමණි.

එහිදී ඩොලර් නැතිවෙන්නේ ඇයි ද යන්න බොහෝ දෙනාට මගහැරේ. කෙසේ වුවද ඒ ප්‍රශ්නයට කෙටි පිළිතුරක් නැත. පිළිතුර ඉතාම දීර්ඝය. දිගු පිළිතුරු තියන වැඩවලට අපේ දේශපාලකයෝ කැමැති නැත. ඒ එම තීරණ දේශපාලනිකව වේදනාකාරී වන නිසා මෙන්ම ඒවා ජනප්‍රිය නොවන බැවිනි. එකී තීරණවලින් ජන්දයක් දිනිය නොහැකි නිසා ප්‍රශ්නය තාවකාලිකව යට ගහයි.

ඩොලර් අර්බුදය සම්බන්ධයෙන් විවිධ මත ඇති බව ඉහතදී සඳහන් කළෙමු. එහිදී සංචාරක කර්මාන්තය අඩාළ වූ නිසා මේ ප්‍රශ්නය ඇති වී ඇති බව එක මතයක් වන අතර කොවිඩ් නිසා මේ ප්‍රශ්නය ඇති වී ඇති බව තවත් මතයකි.

අර්බුදයේ ගැඹුර ගැන අවබෝධය තේරුම් ගැනීමට නම් මහ බැංකු අධිපති අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් මහතා දරන උත්සහයෙන් ඉඟියක් ලබා ගත හැකිය. එතුමා මෑතකදී සිදුකළ මැදපෙරදිග සංචාරය හරහා ඕමානයෙන් අපට අවශ්‍ය ඛනිජ තෙල් ලබා ගැනීමට ඩොලර් මිලියන 3.5ක් සහ කටාර් රාජ්‍ය සහ ඉන්දියාවෙන් එවැනිම කෙටිකාලීන ණය ලබා ගැනීමට විශාල උත්සාහයක අපි නිරත වී සිටින්නෙමු. එම රටවල් ණය ලබාදීමේදී බොහෝ විට අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල සමග වැඩසටහනකට ගමන් කළහොත් පමණක් ණය ලබාදීමට වැඩි ඉඩක් ඇත. එක් එක් රටකට ශ්‍රී ලංකාවේ මූල්‍ය තත්ත්වය වෙන වෙනම අධ්‍යනය කිරීම අපහසු නිසා එලෙස අධ්‍යනය කිරීමට ජාත්‍යන්තරය පිළිගත් ආයතනය වන අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල සමග ගමන් කිරීමය ලොව අනුගමනය කරන ක්‍රමවේදය. එලෙස අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල සමග වැඩසටහනකට සහභාගී වී සිටින රටක් සමග ගනුදෙනු කිරීමෙන් ඔවුන්ගේ ණය නැවත පියවා ගැනීම පිළිබඳ අවදානම අඩු කර ගත හැක. මෑතකදී ශ්‍රී ලංකාවට ණය පහසුකමක් ලබා දුන් බංග්ලාදේශය එයට කදිම නිදසුනකි. ඔවුන් අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලෙන් මුදල් ලබා ගෙන එයින් කොටසක් අප වෙත ණය ලෙස ලබාදුනි. ශ්‍රී ලංකාවේ ණය ගෙවීම් ශ්‍රේණිගත කිරීම පහත දමා ඇති නිසා ලංකාව වැනි රටකට ද්වීපාර්ශ්වික ණය ලබා දීමෙන් එම රටවලද දේශපාලන අර්බුද පැන නැගිය හැකිය.

ඒ අතරවාරයේදී පවතින ඩොලර් ප්‍රමාණය ආරක්ෂා කර ගැනීමට විශාල ආනයන ප්‍රමාණයක් තහනම් කර ඇති අතරම බොහෝ ක්‍රෙඩිඩ් කාඩ්පත්වලින් සහ ඩෙබිට් කාඩ්පත්වලින් ඩොලර්වලින් සිදු කරන ගනුදෙනු වෙත තහංචි පනවා තිබේ. එමෙන්ම අපගේ ඩොලරයක් වෙත මහ බැංකුව ස්ථාවර මිලක් නියම කර ඇත. මහ බැංකුව ගෙන ඇති එම තීරණය පාරිභෝගික අධිකාරිය කිරිපිටි සඳහා පාලන මිලක් පැනවීම හා සමානය. පාරිභෝගික අධිකාරිය පැනවූ පාලන මිලත් සමග වෙළෙඳපොළේ විශාල ලෙස කිරිපිටි හිඟයක් ඇතිවිය. එයට හේතුව ඕනෑම වෙළෙඳපොළක් ක්‍රියාත්මක වීමට නම් වෙළෙඳපොළට භාණ්ඩ සපයන පිරිසක් මෙන්ම භාණ්ඩ මිලදී ගන්නා පිරිසක්ද සිටිය යුතු වීමයි.

භාණ්ඩ වෙළෙඳපොළට සපයන පිරිස භාණ්ඩ සැපයීම සිදු කරන්නේ ඔවුන්ට වාසියක් ලැබෙන මුදලකට භාණ්ඩ විකිණිය හැකි නම් පමණි. එලෙසම භාණ්ඩ මිලදී ගන්නා පිරිස භාණ්ඩ මිලදී ගන්නේද ඔවුන් වියදම් කරන මුදලට වඩා වැඩි වටිනාකමක් එම භාණ්ඩය ඔවුන්ගේ පරිභෝජනයට දායක වන්නේ නම් පමණය.

ඒ අනුව එම තත්ත්වය ඩොලර්වලටද පොදුය. ඩොලර් නෝට්ටු යනු වෙළෙඳපොළේ පවතින තව එක භාණ්ඩයක් හා සමානය. එම ඩොලර් නමැති භාණ්ඩය වෙළෙඳපොළට සපයන්නේ අපේ අපනයනකරුවන්, අපේ විදේශ ශ්‍රමිකයන් විසින් ලංකාවට එවන මුදල් හෙවත් ප්‍රේෂණ, අපේ සංචාරකයන් ලබාදෙන මුදල්, අපට ඩොලර්වලින් ලැබෙන විදේශ ආයෝජන සහ අපගේ වත්කම් විකිණීමෙන් හෝ ඒවා හවුල් ව්‍යාපෘති ලෙස හෝ ව්‍යාපාර ලෙස සිදු කිරීමෙන් ලැබෙන ආදායමයි. අපගේ ඩොලර් මිලදී ගන්නේ අපේ ආනයනකරුවන්, ශ්‍රී ලංකාවෙන් විදේශ සංචාර සඳහා පිටව යන සිසුන්, ශ්‍රී ලාංකික සංචාරකයන්ය. එමෙන්ම ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවත් ඩොලර් විශාල ලෙස මිලදී ගන්නේ අපට අවශ්‍ය ණය ගෙවීමට සහ සංචිත ගොඩ නැගීමටය.

දැන් ඇතිව තිබෙන තත්ත්වයේ එක පැතිකඩක් නම් අපගේ අපනයන අඩු නිසා වෙළෙඳපොළට ඩොලර් රැගෙන එන පිරිස අඩුවෙන් ඩොලර් රැගෙන ඒමය. නමුත් එය එසේ වන්නේ අප ඩොලරය ගෙවන්නේ එහි නියම වටිනාකම නොවන නිසාය. එය මහ බැංකුව තීරණය කර ඇත්තේ රු.203 මට්ටමට වුවත් සාමාන්‍ය (අවිධිමත්) වෙළෙඳපොළේ ඩොලරයක මිල රු. 235 සහ ඊටත් වඩා වැඩි අගයකට ඉහළ ගොස් තිබේ. එහි තේරුම නම් සැපයුම්කරුවන් වෙළෙඳපොළට ඩොලර් ගෙන එන්න කැමැත්ත තිබෙන්නේත්, ගැනුම්කරුවන් ඩොලරයක වටිනාකම ලෙස දකින්නේත් එම මුදලවීමය. ගැනුම්කරුවන් ඩොලරයක් 203කට ගැනීමට අනිවාර්යයෙන්ම කැමැතියි. නමුත් එතරම් අඩු මිලකට කිසිවෙක් ඩොලර් සැපයීමට කැමැත්තක් නැත. එනිසා නිරායාසයෙන්ම වෙළෙඳපොළේ ඩොලර් හිඟයක් ඇතිව තිබේ. එම නිසා තිබෙන ඩොලර් අර පිරිමැස්මෙන් භාවිත කිරීමට බැංකුවලට ඩොලර් වියදම් වන ගනුදෙනු සහ ඩොලර් විකිණීම සීමා කිරීමට සිදුව තිබේ.

එහි බලපෑම අපට අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ වන ඛනිජ තෙල් සහ බෙහෙත් වර්ග වැනි දෑ ගෙන ඒමේදී අපහසුතා ඇතිවීමයි. එහි වක්‍රාකාර තේරුම නම් අපගේ ජීවන මට්ටමේ ගුණාත්මකභාවය අඩු වීමයි. ජීවන මට්ටමේ ගුණාත්මකභාවය අඩු වෙනවා යනු අප කලින් පහසුවෙන් කළ දේ ඉදිරියේදී එතරම් පහසුවෙන් කිරීමට නොහැකි වීමය.

ඩොලරය ස්ථාවර අගයක පවත්වා ගන්නටනම් මහ බැංකුවට අසීමිතව වෙළෙඳපොළට ඩොලර් සැපයීමේ හැකියාවක් තිබිය යුතුයි. එසේ කිරීමට නම් අසීමිතව ඩොලර් ණයට ගැනීමේ හැකියාවක් තිබිය යුතුය. මක්නිසාද අපට ඩොලර් මුද්‍රණය කළ නොහැක. මේ කාරණා දෙකෙහිම අප අසමත්වූ විට ඩොලර් හිඟයක් කිරි පිටි සහ සහල් මෙන් ඇතිවීම ස්වභාවිකය.

එහි අනෙක් පස නම් අපට ලැබෙන විදේශ මුදල් ප්‍රේෂණත් (Foreign remittances) දැන් ක්‍රමයෙන් අඩු වෙමින් යාමය. එනම් පිටරටවල සිටින ශ්‍රී ලාංකිකයන් එවන මුදල් ප්‍රමාණය අඩු වීමයි. පසුගිය අයවැයෙන් විදේශ ප්‍රේෂණ සඳහා වැඩිපුර මිලක් ලබාදෙන බව කියවුණත් බැංකු නොවන අවිධිමත් වෙළෙඳපොළේ එම රුපියල් කිහිපයක වටිනාකමට වඩා විශාල අගයකට මුදල් හුවමාරු කිරීමට හැකියාව ඇත. එනිසා අපගේ ප්‍රේෂණ ක්‍රමයෙන් අප බලාපොරොත්තු වූවාටත් වඩා වේගයෙන් අඩු වෙමින් පවතී. එමෙන්ම ඔවුන් මුදල් එවීම වෙනුවට ශ්‍රී ලංකාවේ සිට ආනයනය කිරීම තහනම් කර ඇති භාණ්ඩ ආනයනය කිරීමට ඉඩ තිබේ.

නමුත් මහ බැංකුව ඩොලරය ස්ථාවර අගයක පවත්වා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම අප අවබෝධකරගත යුතු වේ. ඊට එක මූලික හේතුවක් විය හැක්කේ අපගේ ණය සහ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය අතර අගය ස්ථාවරව පවත්වා ගැනීමයි. (Debt to GDP Ratio) ඩොලර්වලින් ලබා ගත් ණය රුපියල් බවට පරිවර්තනය කිරීමේදී වැඩි විනිමය අනුපාතිකයකින් පරිවර්තනය කළ විට ණය ප්‍රමාණයේ රුපියල් අගය ඉහළ යාම නිසා දැනට පවතින දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට සාපේක්ෂව ණය 104% ලෙස පවතින අගය තවත් ඉහළ යා හැකිය. එමගින් අපගේ ණය ශ්‍රේණියට මෙන්ම දේශපාලනික මට්ටමින් විශාල අවාසි ගණනාවක් ඇති විය හැකිය. නමුත් ණය ගෙවීමේදී අප ඩොලර්වලින් ලබා ගත් ණය ඩොලර්වලින්ම ගෙවීමට සිදු වන නිසා විනිමය අනුපාතිකය කෘත්‍රිමව අඩුවෙන් තබා ගැනීමෙන් පලක් නැත.

මෙහි බොහෝ දෙනෙක් මග හරින කොටසනම් මුදල් අච්චු ගැසීමේදී නිරායාසයෙන් ඩොලර් අඩුවීමයි. මෙතරම් ආනයන තහනම් කර තිබියදීත් වසර තුනක් තුළ වාර්තා ගත වූ වැඩිම ආනයන සැප්තැම්බර් මාසයෙන් වාර්තා විය. එයට ලෝක වෙළෙඳපොළේ භාණ්ඩ මිල ඉහළ යාම එක හේතුවක් විය හැකි වුවත් ආනයන තහනම් කර තිබීමෙන් එම අගය ඉහළ යන්නේ මුදල් අච්චු ගැසීම නිසා බව මෙම තීරු ලිපියෙන් අප නිතරම අවධාරණය කළෙමු. මුදල් අච්චු ගැසීමෙන් එම මුදල් නැවත අපට අත්‍යවශ්‍ය ආනයන වලට නැවත නැවත වියදම් වීමෙන් සහ කළුකඩ ක්‍රමයට වියදම් වීම නිසා ආනයන ඉහළ යාමට මුදල් ධාරිතාව ඉක්මවා මුද්‍රණය කිරීම ප්‍රධානම හේතුවකි.

එනිසා මේ ලිපිය ආරම්භයේ පැවැසූ පරිදි ඩොලර් අර්බුදයට කෙටිකාලීන විසඳුම් නැත. රුපියල අවප්‍රමාණය වීමෙන් අපගේ ඉහළ යන බඩු මිල සමග අපි කලින් භාවිත කළ දේ භාවිත නොකර සිටීමත්, කලින් පහසුවෙන් කළ දේවල් දැන් පහසුවෙන් කිරීම කැප කිරීමත් අපගේ ජීවන තත්ත්වය අප විසින්ම අඩු කර ගැනීමත් හැරෙන්න මේ ඩොලර් අර්බුදයෙන් ගොඩ ඒමට අපට කෙටි පාරක් නැත. අපිට පෙනෙන සහ පෙන්වන සියලුම පාරවල් කෙටි මාර්ග සේ පෙනුණද ඒවා ඉතාම කෙටි බව බොහෝ දෙනා පැවසුවත් එය කෙටි නොවන බව නිදහසෙන් පසු වසර 70දීම අප ඇත් දැක ඇත්තෙමු. අප කනගාටු විය යුත්තේ වසර 70ක් යනතුරුත් අපට තවම නිවැරදි මාර්ගය අවබෝධ කර ගැනීමට නොහැකි වීම ගැනය.

2021 ඔක්තෝම්බර් 29 දින අරුණ පුවත්පතේ පලවූ ලිපිය

ගව ඝාතනයෙන් වළකිමුද? තහනම් කරමුද?

ගව ඝාතනය තහනම් කිරීම කඩිනම් කිරීමට රජයේ අවධානය යොමුවී ඇත. ඒ දේශීය කිරි නිෂ්පාදනය ඉහළ නැංවීම උදෙසාය. මෙකී තීරණය විවිධ කෝණ ඔස්සේ විග්‍රහ කළ හැක. එකක් නම් ආගමික සහ අපේ ඇදහීමේ කෝණයයි. මෙම ලිපියෙන් ආගම ඇසුරෙන් එය විග්‍රහ කිරීමට උත්සාහ නොගන්නේ මාම බෞද්ධයෙක් වුවද බුදු දහම පිළිබද ප්‍රවීණයෙක් නොවීම නිසාය. එනිසා මා දන්නා දේ ආර්ථික විද්‍යාවෙන් මේ ගැන පැහැදිලි කර ගනිමු. මෙය ඉතාම සද්භාවයෙන් යුතුව රජය ගෙන ආ තීරණයක් වුවත් රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති තීරණවලදී අපගේ අරමුණ සත්භාවික වූ පමණින් ප්‍රතිඵල සත්භාවික වේවි යැයි අපේක්ෂා කළ නොහැකිය.

මට මෙහිදී සිහිපත් වනුයේ ඉන්දියාවේ කලකට පෙර සිදුවූ දෙයකි. එනම් ඉන්දියාවේ කලක් නාගයන් දෂ්ට කිරීමෙන් මිනිසුන් මිය යන නිසා නාගයන් අල්ලා දෙන අය වෙනුවෙන් සැලකිය යුතු මුදල් ත්‍යාගයක් පිරිනැමීමට එරට රජය විසින් තීරණය කරන ලදී. එය ජනතාවගේ ජීවිත බේරා ගැනීමට ගත් ඉතා වටිනා තීරණයක් බවයි එවක සියල්ලන්ගේම අදහසවූයේ.

මෙකී ක්‍රියාදාමය ආරම්භ කළ මුල් සමයේදී නාගයන් හේතුවෙන් මිය යන පිරිස අඩු වුවද, පසුව නැවතත් නාගයන් දෂ්ට කිරීමෙන් සිදුවන මරණ සංඛ්‍යාව වැඩි වන්නට විය. එමෙන්ම එන්න එන්නම නාග ගහනයද වැඩිවෙන පසුබිමක් නිර්මාණය වෙමින් තිබිණි. ඊට හේතුව වූයේ අල්ලා දෙන සෑම නාගයකුටම මුදල් ත්‍යාගයක් රජයෙන් ලබාදීම නිසා මිනිසුන් ගෙවල්වලම නාගයන් බෝ කිරීම පටන් ගෙන තිබීමයි. එය මුදල් ඉපැයීමේ මාර්ගයක් ලෙස භාවිත කර තිබිණි. එනිසා නාගයන් නිවාසවලදී නිකරුණේ මිදී යාම මෙන්ම නිවාසවල ඇති කිරීමේදී සිදුවන අනතුරු වැඩිවිය. කෙසේ වෙතත් මෙය බොහෝ දෙනකුගේ ඉතා පහසු ආදායම් මාර්ගයක් බවටත් පත්විය.  මිනිසුන් නාගයන් බෝ කිරීමෙන් මුදල් උපයන බව රජය තේරුම් ගැනීමෙන් පසුව එම මුදල් ත්‍යාග ලබා දෙන ක්‍රමවේදය රජය විසින් නවතා දමනු ලැබීය. එවිට තවදුරටත් නාගයන් ළග තබා ගැනීම ආර්ථිකමය වශයෙන් තේරුමක් නොමැති නිසා මිනිසුන් නාගයන්ව නිදහස් කළේය. එමගින් නාග ගහණය සීග්‍රයෙන් වැඩි වීමෙන් ප්‍රශ්නය තවත් උත්සන්න විය. ආර්ථික විද්‍යාව යනු අප සිතන පතන විදිය සහ එයට බලපෑම් ඇති කළ හැකි ක්‍රමයක් බව මේ ලිපිවලින් අප නිතරම පවසන්නේ එනිසාය. සද්භාවයෙන් ගත් තීරණයක් නිසා ප්‍රශ්නය තිබුණාටත් වඩා වැඩි විය හැකිය.

ගව ඝාතන තහනමේත් එම අවදානම එලෙසම පවතී. ඉන්දියාවේදීත් ගවයන් ඝාතනය තහනම් කිරීම නිසා ගවයෝ ඉතා දුෂ්කර ලෙස කුසගින්නේ මියගියහ. ඊට හේතු වූයේ කිරිවලට හෝ මස්  වෙනුවෙන් වන චේතනාවකින් තොරව  ගවයෙක් නඩත්තු කිරීම, කෑම ලබාදීම වියදම් අධික කාර්යක් නිසාය. අපේ ජන වහරේ එන හතරරියන් හා දෙරියන් කවිපෙලේදී හරකාගේ ඉදිරිපස කොටස එක්කෙනෙක් භාර ගැනීමත් අනෙකා ගවයාගේ පිටුපස භාර ගැනීමෙනුත් තහවුරු කරන්නේ ගවයන් නඩත්තු කිරීම කොතරම් අපහසුද යන්නය.

ඉන්දියාවේදී බොහෝ කිරි හරකුන් ඔවුන්ගේ කිරි අස්වැන්න අඩු වීමත් සමග ඔවුන්ව නිකරුණේ කැලයට අත හැරීමෙනි. බොහෝ ගවයන් මියගියේ කුසගින්නේ ආහාරද නොමැතිවය. එමෙන්ම අතහරින ලද ගවයන් සහ හරකුන් මහා මාර්ගවලට  පැමිණීමෙන් වාහන තදබදයට විශාල බලපෑමක් ඇතිවිය. එපමණක් නොව හොරෙන් හරක් මැරීම විශාල ලෙස වැඩිවිය.  නිකරුණේ ගැවසෙන ගවයන් හොරකම් කරමින් මස් අලෙවිය සිදුවිය. එනිසා ගව මස් අනෙකුත් මස් වර්ගවලට කවලම් කිරීමත් සිදු විය හැකිය. මස්වලට විකිණීම, කුඹුරු කටයුතු වැනි දෑ වෙනුවට හැරුණු විට පිරිමි ගවයාගෙන් ආර්ථික වාසි අඩු නිසා පිරිමි ගවයන් උපතේදීම මැරීමේ හැකියාවත් වැඩි විය හැක. ජීව විද්‍යාත්මකව සාමාන්‍යයෙන් 50:50 ගැහැනු සතුන් සහ පිරිමි සතුන් ජනනය වීම ස්වභාවිකය. ඒ අනුව උපදින ගව ගහනයෙන් අඩකගේම ඉරණම තිඹිරි ගෙයේදීම ඉතා ඛේදනීය විය හැක.

දැනටත් ශ්‍රී ලංකාවේ රක්ෂිත වනාන්තරවල තිබෙන මූලිකම ප්‍රශ්නයක් වන්නේ රක්ෂිත වනාන්තරවල සිටින ශාක භක්ෂක සතුන්ට ප්‍රමාණවත් තරම් ආහාර නොමැති වීමය. එයට එක හේතුවක් වන්නේ රක්ෂිත වනාන්තරවල මායිම්වල සිටින කිරි හරකුන්ට අහාර ලබා ගැනීමට කැලයට යොමු කිරීමෙන් වනාන්තරයේ සිටින සතුන්ට ආහාර අඩු වීමය.

ගව ඝාතනය තහනමත් සමගම සිදුවිය හැක්කේ එම ගවයන් සහ වස්සන් කිරි සහ ආර්ථික වාසි ලබාගත් කාලයෙන් පසුව නිකරුණේ කැලයට අතහැරීම නිසා වනාන්තරවල ගව ගහනය වැඩි වීමෙන් ශාක භක්ෂක සතුන්ට විශාල බලපෑමක ඇති වීමයි. ඒ වගේම මූල්‍යමය අතින් ගත් කල ශ්‍රී ලංකාවේ දියර කිරි කර්මාන්තයටත් මෙමගින් විශාල බලපෑමක් විය හැකියි. දැනට පවතින දත්ත අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ දියර කිරි ඉල්ලුම කිරි ලීටර් මිලියන 700ක් පමණ ‍වේ. නමුත් අපට දේශීයව නිෂ්පාදනය කළ හැක්කේ කිරි ලීටර් මිලියන 374 පමණි. මෙරට කිරි ගවයන් 329ත් 490ත් පමණ ප්‍රමාණයක් සිටිති. මෙරට කිරි ගවයෙක් දිනකට ලබාදෙන්නේ කිරි ලීටර් 4ත් 5ත් අතර ප්‍රමාණයකි. ලෝකයේ කිරි ගවයකුගෙන් දිනකට ලබා ගන්නා ප්‍රමාණයේ සාමාන්‍ය අගය ලීටර් 28ක් පමණ වේ. දියුණු රටවල මෙකී අගය කිරි ලීටර් 40 දක්වා වැඩි වේ.

අපේ කිරි ගවයන්ගේ කිරි ඵලදාව අවම වීමට ප්‍රධාන හේතුව ඔවුන්ව නිසි පරිදි නඩත්තු නොකිරීමය. කිරි හරකුන්ට ගැළපෙන තණකොළ වර්ග, බෙහෙත් වර්ග සහ සතුන්ව රෝගවලින් ආරක්ෂා කිරීම ඉතාම වැදගත්ය. එමෙන්ම කිරි හරකුන්ව අඩු උෂ්ණත්වවල තබා දහඩිය දැමීම අවම කිරීමෙන් ඔවුන්ගේ කිරි ඵලදාව වැඩි කර ගත කරගත හැකිය. දැනට පවතින ක්‍රමය අනුව කිරි ගොවියා කිරි අස්වැන්න ලබාදෙන උපරිම කාලය ගතවූ පසු ගවයා විකිණීමෙන් පසුවය ගවයාගේ ලාභය ලබා ලැබෙනුයේ. ඒ අනුව ගව ඝාතනය තහනම් වීමත් සමග බොහෝ ගොවියන් දියර කිරි නිෂ්පාදනයෙන් ඉවත් විය හැකිය. එමගින් අපගේ කිරි පිටි ආනයන වියදම තවත් ඉහළ යා හැකිය.

මේ නිසා හරක් මස් වෙනුවෙන් තිබූ ඉල්ලුම කුකුළු මස් සහ අනෙකුත් මස් වර්ගවලට යොමු වීම නිසා එම සතුන්ගේ සමස්ත මරණ ප්‍රමාණය වැඩි වේ. ඉල්ලුම වැඩිවීමෙන් කුකුළු මස් සහ බිත්තර මිල ශීඝ්‍රයෙන් ඉහළ යාමේ හැකියාවක් ඇත. මෙම නිවේදයත් සමග ඉදිරියේදී ගවයන් විකිණීම අපහසු විය හැකි නිසා මේ දිනවල ශීඝ්‍ර ලෙස ගව ඝාතන ඉහළ යාමේ හැකියාවක්ද පවතී.

2016 අපනයන සංවර්ධන මණ්ඩලයේ දත්තවලට අනුව අපගේ සමස්ත භාණ්ඩ අපනයනයෙන් 1%ක් සම් භාණ්ඩය. දැන් එය 0.6% දක්වා අඩු වී ඇත. එම දත්තවලට අනුව දිවයින පුරා කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ සම් භාණ්ඩකරුවන් 1000කට අධික පිරිසක් ඇමරිකානු ඩොලර් මිලියන 550කට අධික මුදලක් අපනයන ආදායම ලෙස රැගෙන එනු ලබති.

මෙම තීරණයත් සමගඔවුන්ගේ ආදායම මෙන්ම විදේශ විනිමයත් මෙමගින් අවදානමට ලක් වීමට හැකියාවක් තිබේ. බොහෝ දෙනෙක්ට ගැටලුව තිබෙන්නේ ආර්ථිකමය වශයෙන් මෙය තෝරා ගැනීමට වඩා මෙම තීරණය ආගමික වශයෙන් තෝරා ගන්නේ කෙසේද යන්නය. විශේෂයෙන්ම හින්දු සහ බෞද්ධ දර්ශනයට අනුකූලව මේ දෙස බලන්නේ කෙසේද යන්නය.

අප මේ උත්සාහ ගනුයේ සිදුවන ආර්ථික පාඩුව නිසා සත්ත්ව හිංසාව සහ ප්‍රාණ ඝාතය සාධාරණීකරණය කිරීම නම් නොවේ. බුදු දහමට අනුව මෙම තත්ත්වය, එනම් මහජන ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය තේරුම් ගැනීමට දේවදත්ත තෙරුන් බුදුරජාණන් වහසේගෙන් කළ ඉල්ලීම්වලට උන්වහන්සේ ලබාදුන් පිළිතුර සමග සැසඳිය යුතුය.

1. සියලු භික්ෂුන් වහන්සේලා පාංශකූල සිවුරු දැරිය යුතුය.

2. සියලු භික්ෂුන් වහන්සේලා සියලු කල්හී රුක් මුල වැඩ සිට බණ භාවනා කළ යුතුය. 3. සියලු භික්ෂුන් වහන්සේලා සියලු කල්හී ශුන්‍යාගාරවල වැඩ වාසය කළ යුතුය.

4. භික්ෂුන් වහන්සේලා පිණ්ඩපාතයෙන් සියලු කල්හි යැපිය යුතුය.

5. සියලු භික්ෂූන් වහන්සේලා සියලු කල්හි නිර්මාංශ විය යුතුය

යනුවෙන් සියලුම භික්ෂුන්ට නීති පැනවිය යුතු බව දේවදත්ත තෙරුන් යෝජනා කළේය. බැලූ බැල්මට එම ප්‍රතිපත්ති වරදක් නැත. ඉතාම හොඳ ඒවාය. එහිදී බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්‍රකාශ කළේ කැමැති කෙනෙක් සිටිනවා නම් ඒවා අනුගමනය කළ හැකි බවත් ඒවා විනය නීති බවට පත් කිරීමට අවශ්‍යතාවක් නොමැති බවත්ය.

එහි අර්ථය ප්‍රාණඝාතය හෝ මාංශ අනුභවය බුදු දහම අනුමත කළ බව නොවේ. එහි තේරුම බුදු දහමට අනුව ඔබ ඔබගේ ජීවිතය සකස් කර ගන්නවා වෙනුවට අන් අයගේ ජීවිත සකස් කර ගන්න උත්සාහ කිරීමෙන් ඵලක් නොවන බවය. රජයන්වලට අපගේ ජීවිත සකස් කිරීමට හැකියාවක් නොමැති බව අප තේරුම් ගත යුතුයි.

අප ආගමත් ආර්ථිකයත් පටලවාගත් විට අපට ඒ දෙකම ගිලිහීම ස්වභාවිකය. ප්‍රාණඝාතයට සහ සත්ත්ව හිංසාවෙන් මිදීම අප තනිවම කළ යුතු දෙයක් මිස එය බාහිර බලපෑමෙන් කළ හැක්කක් නොවේ. බුදු දහම නිතරම තම තමන්ට තම තමන්ගේ අභ්‍යන්තරය නුවණින් සහ ප්‍රඥාවෙන් විමසන, ස්වඋත්සයයෙන් නැගී සිටිමින් තමන් මුලින් සසරින් එතෙර වීමට කියාදුන් දහමක් මිස රාජ්‍ය තීරණ හරහා ජනතාවට නිවන් අවබෝධ කරවන දහමක් නොවේ. එමගින් ප්‍රශ්නය තිබුණාටත් වඩා විශාල විය හැකියි. බොහෝ විට අපගේ හරකුන් කලින්ටත් වඩා කලින් දැන් නිවන් දැකීමේ අවදානමක් ඇත.

2021 ඔක්තෝම්බර් 22 දින අරුණ පුවත්පතේ පලවූ ලිපිය

ජනතා කැමත්තට ඉඩ දෙමු

ජීවන් තොණ්ඩමන් මහතාගෙන් එක්තරා රූපවාහිනී සාකච්ඡාවකදී මධ්‍යව්දියෙක් ප්‍රශ්නයක් ඇසීය. එය නම්  “ඔබතුමා මොකක්ද වතුකරයේ සංවර්ධනය කියල හිතන්නේ, වතුකරයේ වැඩ කරන මිනිස්නුන්ට ගෙවල් හදල දෙන එක නෙවෙයිද සංවර්ධනය කියන්නේ?” යනුවෙනි. එවිට ඔහු ලබාදුන්නෙ ගැඹුරු පිළිතුරක්. “මම ගෙවල් 5ක් හැදුවා කියල ඇවිල්ල කියනවා, තව කෙනෙක් ගෙවල් 10ක් හැදුවා කියල කියනවා. අපි වතුකරයේ ගෙවල් හැදුවා කියන එකවත්, වතුකරයේ මිනිස්සුන්ට අපි ගෙවල් හදල දෙන එකවත් නෙවෙයි සංවර්ධනය කියන්නේ. අපි කොච්චර ගෙවල් හැදුවත් වතුකරය සංවර්ධනය වෙන්නේ නෑ. වතුකරය සංවර්ධනය වෙන්නේ වතුකරයේ මිනිස්සු ඔවුන් කැමති ගෙවල්, ඔවුන්ටම අයිතිය තියන ඉඩමක ඔවුන් කැමති විදියට හදාගත්ත දවසට විතරයි" ඒ තමයි ඔහුගෙ පිළිතුර.

ඔහුගේ පිළිතුර තුළ තිබූ මූලිකම කොටස නම් මිනිස්සුන්ට තමන් කැමති දෙයක් කිරීමට තෝරා ගැනීමට දෙන අයිතියයි. එය නිවාසවලට පමණක් නොව ජීවිතයේ සෑම දෙයකටම වැදගත්ය. රජය කල්පනා කරනුයේ රජය දෙන භාණ්ඩ ජනතාව පරිභෝජනය කළ යුතු බවයි. එයද වතුකරයේ මිනිස්සුන්ට දේශපාලකයන්ගෙ කැමැත්තට කැමති ගෙවල් හැදීම වැනි දෙයකි.

තෝරා ගැනීමේ අයිතිය එක එදිනෙදා භාවිත කරන භාණ්ඩ සහ අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩවලටත් ඒ විදියටම බලපානු ලබයි. මේ දිනවල භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යාමත් සමග භාණ්ඩ මිල අසාමන්‍ය ලෙසින් ඉහළ යන්නේ ඇයිද යන්න ගැටලුවකි. එමෙන්ම රජයටද භාණ්ඩ මිල ඉහළ යෑම දැඩි පීඩාවකි.  එනිසා ඒ වෙනුවෙන් රජය නොයෙකුත් විසදුම් අත්හදා බලයි. එහිදී බොහෝ දෙනා භාණ්ඩ මිල අඩු කිරීමට දෙන යෝජනාව නම්  “මිල පාලනයයි. එමෙන්ම භාණ්ඩ වෙනුවෙන් සහනාධාර ලබාදීමයි. සතොස හරහා  භාණ්ඩ අඩුවට විකිණීමයි. අනෙක් විකල්පය නම්  මිනිස්සුන්ගෙ පඩිය වැඩි කිරීමයි.

නමුත් මා නම් පවසන්නේ මේ ප්‍රශ්නයට විසඳුම ඇත්තේ මිනිස්සුන්ට තෝරා ගැනීමට තිබෙන හැකියාව සහ නිදහස වැඩි කිරී‍මෙන් බවයි. එමගින් බඩු මිලට එල්ල වෙන බලපෑම මෙන්ම වැඩිවන බඩු මිලට අනුව ජීවන වියදම අඩු කර ගැනීමට ජනතාවට හැකි වේ.

ඇයි බඩු මිල වැඩි වෙන්නේ?

භාණ්ඩවල මිල වැඩි වෙන්න හේතු කිහිපයකි. එකක් නම් ලෝක වෙළෙඳ පොළේ භාණ්ඩවල මිල සීග්‍රයෙන් ඉහළ යෑමය. ලෝකයේ රටවල් ක්‍රමයෙන් කොවිඩ් තත්ත්වයෙන් මිදී ලෝක ආර්ථිකය සක්‍රිය වීමත් සමග භාණ්ඩවල ඉල්ලුම ඉහළ යන නිසා භාණ්ඩවල මිල ඉතා සීග්‍රයෙන්ය ඉහළ යයි. එමෙන්ම නාවික ගමන් ගාස්තුත් ඉතා විශාල ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. පසුගිය නොවැම්බර් මස ඇමරිකානු ඩොලර් 42ක් ව පැවති බොරතෙල් බැරලයක මිල දැන් ඇමරිකානු ඩොලර් 83කි. ලෝකයේම භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යාම භාණ්ඩ මිල ඉහළ යාමට එක හේතුවකි. එය මුළු ලෝකයටම බලපාන තත්ත්වයකි.

නමුත් ශ්‍රී ලංකාවට මෙම තත්ත්වය ඊට වඩා වැඩිපුර බලපානු ලබන්නේ අපේ විදේශ මුදල් වල ඇති හිඟය නිසා සහ අපේ රුපියල අවප්‍රාමාණය වීමත් සමගය. මෙම තීරු ලිපියෙන් වතාවන් ගණනාවකදීම සටහන් කළ පරිදි මුදල් මුද්‍රණය හෙවත් මූල්‍ය පද්ධතියේ මුදල් ප්‍රමාණය වැඩි කිරීම අපේ විනිමය අර්බුදයට ප්‍රධානම හේතුවයි. භාණ්ඩ මිලට සහ උද්ධමනයට එය බලපානු ලබන්නේ අපගේ රුපියල අවප්‍රමාණය වීමෙන් ආනයනික භාණ්ඩ වල මිල වැඩි වීමත් සමගයි. දැනට අප රුපියලට ලබා දී ඇත්තේ ඩොලරයට සාපේක්ෂව රු. 203ක කෘත්‍රිම අගයකි. එම මිලට මිලදී ගැනීමට වෙළෙඳ පොළේ ඩොලර් නොමැති බව රහසක් නොවේ. එනිසා භාණ්ඩවල මිලට ඩොලරයේ සත්‍ය අවප්‍රමාණය වීමත් බලපානු ලබයි. අවප්‍රමාණය වන රුපියල සහ ලෝකයේ වැඩිවන භාණ්ඩ මිල  ගහෙන් වැටුනු මිනිහාට ගොනා අනිනවා සේ පාරිභෝගිකයා ඉතා අපහසුතාවට පත්කිරීමකි.

රජයට සහනාධාර ලබා දීමෙන් හෝ සතොස හරහා භාණ්ඩ ගෙන්වීමෙන් මේ ප්‍රශ්නය විසඳන්න පුළුවන්ද?

කිසිසේත්ම නොහැක. එක අතකින් රජයට සහනාධාර ලබාදීමට තරම් මුදලක් අප සතුව නැත. දැනටමත් රජයේ බදු ආදායමෙන් 86%ක්ම යන්නේ රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ පඩි නඩි සහ විශ්‍රාම වැටුප් සඳහාය. එනිසා සහනාධාර ක්‍රම මගින් හෝ සතොස හරහා කිරීමට උත්සාහ කිරීම විසඳුමක් නොවේ. එයින් වන්නේ රජය තවත් මුදල් මුද්‍රණයට යොමුවීමෙන් ප්‍රශ්නය තවත් උග්‍රවීම පමණි.

රජය පනවා තිබූ මිල පාලනය ඉවත් කිරීමෙන් සිදුවුණේ කුමක්ද?

මුලින්ම ප්‍රශ්නය වී තිබුණේ පාලන මිලක් පනවා තිබුණත් එම මිලට කිසිදු වෙළෙඳසලක භාණ්ඩ නොතිබීමයි. එයට හේතුව ලෝකයේ භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යන තත්ත්වයක් තුළ එම භාණ්ඩ වෙළඳ පොළට සපයන ව්‍යාපාරිකයන්ට අඩු මිලකට භාණ්ඩ වෙළෙඳ පොළට නිකුත් කිරීම ආර්ථික වශයෙන් පාඩුවක් මිස වාසියක් නොවීමයි. ඒ අනුව පනවා තිබූ පාලන මිල ඉවත් කිරීමෙන් පසුව මිල ඉහළ යනු ලැබූවත් මූලික අරමුණ වූයේ වෙළෙඳපොළට ප්‍රමාණවත් තරම් භාණ්ඩ නිකුත් වීමට සැලසීමයි. ඒ අනුව ඉදිරි දින කිහිපය තුළ භාණ්ඩ වල මිල ඉහළ ගියත් වෙළෙඳ පොළේ භාණ්ඩ හිඟය ක්‍රමයෙන් පහව යා යුතුයි. ඒ අනුව මිල පාලන නීති ඉවත් කිරීම ජනප්‍රිය තීරණය නොවුණත් නිවැරදි තීරණයකි. භාණ්ඩ වෙළෙඳ පොළේ නොමැතිනම් පාලන මිලක් තිබෙන්නන් වාලේ තිබීම කිසිම ඵලක් නැති ක්‍රියාවකි. නමුත් එමගින් ඉහළ යන මිලෙන් ජනතාව අපහසුතාවට පත්වන බව සත්‍යයකි. භාණ්ඩ නොමැතිවීම, පෝළිම්වල සිටීම මෙන්ම භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යාමෙන් යන තරුණු තුන ජනතාව අපහසුතාවට පත්කරන්නකි.

පඩි වැඩි කිරීමෙන් මේ ප්‍රශ්නය විසඳන්න පුළුවන්ද?

පුද්ගලික අංශයේ පඩි වැඩිවීම සැබැවින්ම එම ආයතනවල තීරණයකි. නමුත් ඔවුන්ට පඩි වැඩි කළ හැකි වන්නේ ඔවුන්ගේ අදායමත් ඒ හා සමානව ඉහළ යන්නේ නම් පමණකි. රජයේ සේවකයන්ට පඩි වැඩිවීමක් ලබා දීමට තරම් රජයට මූල්‍ය හැකියාවක් තිබෙන බවක් නොපෙනේ. එලෙස පඩි වැඩිවීමක් ලබා දෙන්නේ නම් නැවතත් එය සිදු කළ හැකිවන්නේ මුදල් මුද්‍රණය කිරීමෙන් පමණි. එය එලෙස සිදුවුවහොත් නැවත භාණ්ඩ පරිභෝජනය යථා තත්ත්වයට පත් වීමෙන් වැඩිපුර මුදල් භාණ්ඩ පසුපස හඹායාමෙන් අධික උද්ධමනාකාරී තත්ත්වයක් ඇතිවිය හැකිය. එනිසා මේ ප්‍රශ්නයට ඇති විසඳුම අපගේ පරිභෝජනය සීමා කිරීම පමණි.

පරිභෝජනය සීමා කිරීමේදී වැදහත්ම දෙයක් වන්නේ තෝරා ගැනීමට ඇති අයිතියයි. එමගින් ජනතාවට එකම භාණ්ඩය වෙනුවට තෝරාගැනීමට විවිධ භාණ්ඩ සඳහා මිල ගණන් අඩු වෙනත් භාණ්ඩ තෝරා ගැනීමේ වැඩි අවස්ථාවන් ගණනාවක් උදාවේ.

භාණ්ඩ මිල වැඩිවීමේදී විවිධ පවුල් ඒකක ඒ සඳහා පරිභෝජනය අඩු කරන ආකාර එකිනෙකට වෙනස් විය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස කිරිපිටි මිල වැඩිවීමෙන් කිරිපිටි සඳහා යන වියදම ස්ථාවරව තබා ගැනීමට සමහර පවුල් ඒකක එක කිරිපිටි කෝප්පයක් වෙනුවෙන් යොදවන කිරි පිටි ප්‍රමාණය අවම කිරීමට අවස්ථාව ඇත. තවත් පවුල් ඒකකවල මව සහ පියා කිරිපිටි භාවිත කිරීම වෙනුවට දරුවන්ට පමණක් කිරිපිටි ලබා දෙමින් වැඩිහිටියන් කිරිපිටි නොමැතිව තේ කහට ට මාරු විය හැකියි. තවත් සමහර අවස්ථාවල දින හතම කිරිපිටි පරිභෝජනය වෙනුවට තෝරාගත් දිනවල පමණක් කිරිපිටි පරිභෝජනය කළ හැකියි. තවත් සමහර පවුල් ඒකක පවුලේ වෙනත් විනෝදාත්මක වියදම් කපා හැර දිගටම එම අයුරින්ම කිරිපිටි පරිභෝජනය කිරීමටත් ඉඩ තිබේ. මේ අයුරින් විවිධ පවුල් ඒකක ඔවුන්ට වඩාත් ගැළපෙන ක්‍රම අනුව අනුගත වීමයි බොහෝ වෙලාවට සිදුවන්නේ. සරළවම කියනවා නම් ඔවුන්ට ගැළපෙන වියදම් අඩු කිරීමේ ක්‍රමයක් ඔවුන් තෝරා ගනු ලබයි.

එලෙස අනුගත වීමටනම් ඔවුන්ට තෝරා ගැනීමේ අවස්ථාව තිබිය යුතුය. ඒ සඳහා එම ආදේශක භාණ්ඩවලට වෙළෙඳ පොළට පහසුවෙන් ඇතුළු වීමට අවස්ථාව සපයා දීමයි කළ යුතුය. ගෑස් මිල වැඩි වීමත් සමගම දැන් භූමිතෙල් සහ දර ලිප් භාවිතය පිළිබඳව ජනතාවගේ අවධානය යොමු වී තිබේ. ඒ අනුව එවැනි ආදේශක සැපයුම්කරුවන්ට ඉක්මනින් වෙළඳ පොළට ඇතුළුවීමට හැකියාව ලබාදීමත් එලෙස ඇතුළුවීමට ඇති බාධා ඉවත් කිරීමත් මූලික වශයෙන්ම සිදු කළ හැක.

ලෝක වෙළඳපොළේ බොරතෙල්වල මිල වැඩිවීමත් සමග ඉදිරියේදී තෙල් මිල ඇතුළු සියලුම භාණ්ඩවල මිල වැඩිවීමක් අපේක්ෂා කරයි. ඒ අනුව ඉදිරියේදී ජනතාවට තවදුරටත් තම පටි තද කර ගැනීමට සිදුවනු ඇති.

නමුත් රජය අපගේ බඩු මිල අඩු කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කිරීම හෝ රජය අපට තෝරාදෙන ආහාර ලබා ගැනීම මගින් රටක් කිසිදිනක ඉදිරියට යනු නැත. අප දශක ගණනාවක් අත්හදා බැලූ ක්‍රමය වූයේ රජය භාණ්ඩ අඩු මිලට ලබාදීමේ ක්‍රමයයි. එය එලෙස කළ හැකි බවට පත්වූ බොහෝ රජයන් බොරු පොරොන්දු දීමෙන් ජනතාවත් ඒ පිළිබඳව වැඩි සහ අනවශ්‍ය බලාපොරොත්තු තබා ගනු ලැබීය. නමුත් එය කිසිදා කළ හැක්කක් නොවේ. භාණ්ඩවල මිල අවම කළ හැක්කේ තෝරා ගැනීමට වැඩි අවස්ථාවක් ලබාදීමෙන් සහ තරගකාරීත්වය විවෘත වීමෙන් පමණි. වෙනත් ක්‍රමවලින් අවසනාවකට වගේ මේ ප්‍රශ්නයට විසඳුම් සෙවිය නොහැකිය. එලෙස විසඳුම් සෙවිය නොහැක්කේ අපගේ ප්‍රශ්නය එතරම්ම ගැඹුරු සහ ඛේදනීය නිසාය.

තවත් වසර ගණනාවකින් හෝ අපට අලුත් සහ සංවර්ධිත ශ්‍රී ලංකාවක් ගැන සිතිය හැක්කේ අපිට රජය දෙන දේ කෑම, රජය කියන දේ ඉගෙනීම, රජය කියන විදියට සිටීම, රජය දෙන රස්සා කිරීම, රජය ගෙනෙන පොහොර භාවිතය වැනි රජය කැමති දේ අපට බලෙන් කරවීම වෙනුවට අපිට කැමති දේ අපිට කැමති විදියට [වෙන කෙනෙක්ට හානියක් නොවන ලෙස] කිරීමට අවස්ථාව තිබීමෙනි. එමෙන්ම කිසිම රජයක් ජනතාව තරම් බුද්ධිමත් නොවන බවත් අප මතක තබා ගත යුතුය. ඔවුන් බුද්ධිමත් තීරණ ගත්තා නම් අද ලෝකයේ බොහෝ භාණ්ඩ ගෙදර දොරකොඩටම ගෙනැත් දෙන යුගයක, අපි කිරිපිටි ගෑස් වැනි සරළ භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමට පෝළිම්වල කාලය නාස්ති නොකරනු ඇත. අපි, අප වෙනුවෙන් තීරණ ගන්නා තරමට සහ රජය අපගේ තීරණවලින් ඈත් කරන තරමට අපගේ ජීවිතය පහසු වනු ඇත. ශ්‍රී ලංකාවට මේ ඉරණම උදාවී ඇත්තේ රජයන් ගත් තීරණ නිසාම වේ. ශ්‍රී ලාංකිකයන් තමන්ට තමන් කැමති තීරණ ගැනීමට ඉඩදෙන ලෙස රජයෙන් ඉල්ලා සිටියානම් රටේ ඉරණම මීට වඩා බොහෝ වෙනස් වීමට ඉඩ තිබුණි.

2021 ඔක්තෝම්බර් 15 දින අරුණ පුවත්පතේ පලවූ ලිපිය

'එයාර් ඉන්දියා’ විකුණුව වගේම 'ශ්‍රී ලංකන්’ විකුණා දමනු !

- රොහාන් සමරජීව

දිනකට සාමාන්‍ය වශයෙන් ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 3 ක් (වසරකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියනයකට වැඩි මුදලක්) පාඩු ලැබූ ‘එයාර් ඉන්දීයා’ සමාගම

විකුණා දැමුවේ ටාටා පුත්‍රයෝ නම් මහා සමූහ ව්‍යාපාරයට සොච්චමක් වන ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 400 ක් සහ රාජ්‍ය ගුවන් සේවය ලෙස වසර ගණනාවක් තිස්සේ එකතු වූ ඩොලර් බිලියන 8 ක් වන දැවැන්ත ණය ප්‍රමාණයෙන් සුළු කොටසක් වූ ඩොලර් බිලියන 2 ක් එකතු කළ මිලකටය.

එසේ වුව ද, ඉන්දියානු ජනතාවට මෙය හොඳ ගනුදෙනුවකි. ශ්‍රී ලංකාවේ අප ද එය අධ්‍යයනය කොට අනුකරණය කළ යුත්තකි.

ටාටා සමාගම විසින් 1932 දී ආරම්භ කළ ‘එයාර් ඉන්දියා’ සමාගම නිදහස ලැබීමෙන් වසර කිහිපයකට පසු රජයට පවරා ගනු ලැබී ය.

එය සහ වසර කිහිපයකට පෙර එය සමග ඒකාබද්ධ කළ ඉන්දියන් එයාර් ලයින්ස් සමාගමට රාජ්‍ය අනුග්‍රහය, සීමාරහිත මුල්‍ය පහසුකම් මෙන් ම, දේශීය සහ අන්තර්ජාතික යන කොටස් දෙකෙහි ම ඒකාධිකාරයන් තිබිණි.

එසේ වුව ද, සේවය ඉතා ම නරක වූ අතර එම සමාගම් ලාභ ලැබුවේ කලාතුරකිනි.

පළමුව දේශීය කොටස සහ පසුව ජාත්‍යන්තර කොටස ලෙස වෙළෙඳපොළ තරඟයට විවෘත කළ විට රජයට අයත් ගුවන් සමාගම් දෙකට අභියෝගයට මුහුණ දීමට නොහැකි වී ය.

අද වන විට එයාර් ඉන්දියා සමගම 2005 දී මෙහෙයුම් ආරම්භ කළ ඉන්දිගෝ සමාගමට වඩා කුඩා ය.

මහජනයාට ලැබුණු ලොකු ම ප්‍රතිලාභය නම් ගුවන් සමාගමට දිගට ම සහනාධාර සැපයීමට සිදු නොවීමයි. සමාගමේ ඉතිරි ණය ගෙවීමට ආණ්ඩුවට තවමත් සිදු වුව ද, අඩු තරමින් ණය බර තව දුරටත් වර්ධනය වන්නේ නැත. මෙය ලාබදායි බවට පත් කිරීමට ටාටාට හැකි වුවහොත්, රජයට බදු ආදායමක් ලැබෙනු ඇත.

සියයට 100 ක් විකිණීම :

විකිණීමේ මෙම අවස්ථාවට පැමිණීමට මෝදී ආණ්ඩුවට වසර හතරක් ගතවීය. එසේ වුව ද, මෙම ලේ ගලන තුවාලය සම්බන්ධයෙන් යමක් කිරීමට ඉන්දියාවේ විවිධ ආණ්ඩු ඇත්තට ම බොහෝ කාලයක් තිස්සේ උත්සාහ දැරූහ.

අයිතියේ කොටසක් සහ කළමනාකරණයට මැදිහත්වීමේ හැකියාව තබා ගැනීමට ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය වීම නිසා කලින් කළ උත්සාහයන් අසාර්ථක වී ය.

මුදල් නැති කරන සහ අකාර්යක්ෂම එයාර් ලංකා සමාගමේ සියයට 40 ක් පමණක් ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 70 කට විකිණීමට 1998 දී කුමාරතුංග ආණ්ඩුව කටයුතු කළේ ය. විකිණීම සමග වසර 10 ක කළමනාකරණ ගිවිසුමක් එමිරේට්ස් සමාගමට ලබා දුන්නේ ය.

එසේ වුව ද, කළමනාකරණ ගිවිසුමේ වගන්ති සහ හරය ආණ්ඩුව සිත් රිදවන ආකාරයෙන් උල්ලංඝනය කළ කුරිරු තත්ත්වය සැලකිල්ලට ගත් විට, ශ්‍රී ලංකා රජය පොරොන්දු ඉටු කරනු ඇතැයි කිසිදු නව ආයෝජකයකු/ කළමනාකරුවකු විශ්වාසය තැබීමට ඉඩක් නැත.

1990 ගණන් වැනි ඈත කාලයේ සහ ඊට පසු දශකයේ දී පවා, රජයට අයත් ගුවන් සමාගම් වටිනාකමක් ඇති දේවල් ලෙස සලකනු ලැබී ය. එසේ වුව ද, කාලයාගේ ඇවෑමෙන් තත්ත්වය වෙනස් වූ අතර ඒවා ගොඩබැසීමේ අයිතිවාසිකම් සහ ගුවන්යානාවන්ගේ සමුච්චයක් ලෙස පෙනී යන්නටත් පටන් ගත්තේ ය.

වර්තමාන ගනුදෙනුවේ දී, එහි වෙළෙඳ නාමයට හෝ රාජ්‍ය ගුවන් සේවය ලෙස ඇති පිළිගැනීමට හෝ ඇති වටිනාකමට වඩා හීත්රෝ ගුවන් තොටුපළේ එයාර් ඉන්දියාට හිමි ගොඩබෑමේ අයිතිවාසිකම් කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කරනු ලැබී ය.

ගුවන් සේවා ව්‍යාපාරය රජයේ අනීතික ඇඟිලි ගැසීම් වලට සහ බලකිරීම්වලට ගොදුරු වීමේ අවදානම සහිත, නියාමනයට යටත් ව්‍යාපාරයකි.

2007 දී, තමන් සමග ගිය සම්පුර්ණ කණ්ඩායමට සඳහා ව්‍යාපාරික පන්තියේ ආසන නොලැබීමෙන් කෝපයට පත්වන රාජ්‍ය නායකයකුගේ හිතුවක්කාරකමින් ආරක්ෂා වීමට එකල ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවයේ කළමනාකාරිත්වයට හැකි වුනේ නැත.

එසේ වුව ද 100 ට සීයක් අයිතිය ඇති විට, ගුවන් සේවාවට කළමනාකරුවන් ලෙස හොරුන් එබ්බවීම වැළකිය හැකිය.

එයාර්බස් සමාගම පිළිබඳව කරන ලද පරීක්ෂණවලට ස්තුතිවන්නට, ශ්‍රී ලංකන්හි කළමනාකරණයේ කළ සොරකම් දැන් ප්‍රසිද්ධ වාර්තා ලෙස පවතියි.

විකිණිය යුත්තේ කීයටද?

එමිරේට්ස් සමාගම භාණ්ඩාගාරයට ලාභාංශ ගෙවන කාලයේදී පවා, ගුවන් සේවාව පමණක් ගත් විට එය ලාභදායක නොවී ය (එමිරේට්ස් ඉවත්ව යාමෙන් පසුව මෙන් මුදල් ඉවතට ගලා යාමක් සිදු නොවුව ද). සැබෑ ලෙස ලාභ උපයන ලද්දේ ඒකාධිකාර ලෙස පැවති ගුවන් යානයනට ආහාර සැපයීමේ සේවය සහ භුමියේ හැසිරවීම් (ground handling) මගිනි.

කෘතිමව අලෙවි මිල පිම්බීම සඳහා මෙම සේවා ගුවන් සේවය සමග ගොනු කර විකිණීමට සැලකිය යුතු පීඩනයක් බලාපොරොත්තු විය හැක. නමුත් එසේ නොකලොත් හොඳය.

නිරන්තරයෙන් පාඩු ලබන ගුවන් සේවයෙන් නිදහස් වීමෙන් පසු කල යුත්තේ වෙනස්කම් කිරීමකින් තොරව සියලු ගුවන් සේවාවන්ට හැකි ඉහළ ම සේවා ලබා දීමට ය. මේ සඳහා වෙළෙඳපොළ සඳහා තරඟය සහ වෙළෙඳපොළ තුළ තරඟය යන මෙවලම් යොදා ගත යුතුය. .

ඉන්දියාවේ දී පෙන්නුම් කළ පරිදි, ගනුදෙනුවේ ණය අගය ඉදිරිපත් කරන ආකාරය මගින් ආණ්ඩුවට ගෞරවය රැක ගත හැකි ය.

ප්‍රකාශිත විකුණුම් මිල වන ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.4 ට හෝ සැබෑ මුදල් ගනුදෙනුව වන ඩොලර් මිලියන 400 ට වඩා වැඩි ණය මුදලක් ඉන්දියානු රජය විසින් දරා ගන්නා ලබන හෙයින් මෝදි රජය ගුවන් සමාගම නිකම් ම දුන් බවට, නිරීක්ෂකයකු චෝදනා කළ හැකි ය.

එසේ වුව ද, සුදු අලියා ආණ්ඩුව අතේ තබා නොගැනීමෙන් කොපමණ මුදලක් ඉතිරි වන්නේ ද යන්න එමගින් සැලකිල්ලට ගන්නේ නැත. එය වසරකට ඇමෙරිකානු ඩොලර් බිලියනයකට වැඩි මුදලකි.

ශ්‍රී ලංකන් සමාගම විකිණීමෙන් භාණ්ඩාගාරයට ඉතිරි කරගත හැකි මුදල දිනකට රුපියල් මිලියන 99 ක් විය හැකි ය. එය 2018, 2019, 2020, වසරවල ගුවන් සමාගමට දිනකට සිදු වූ පාඩුවේ සාමාන්‍ය අගය යි. 2018 සහ 2019 වසර එකතු කරන ලද්දේ වසංගත අවුරුද්දේ සිදු වූ පාඩුව මත සාමාන්‍ය ප්‍රකාශයක් කළ නොහැකි බව කියන්නට ඉඩ ඇති බව සිහියට ගනිමිනි.

එයාර් ඉන්දීයාහි දිනකට ඩොලර් මිලියන 3ක් වන පාඩුව සමග සැසඳීමේ දී රුපියල් මිලියන 99 ක් (දිනකට ඩොලර් මිලියන 0.5 ක්) තරමක් අඩු සංඛ්‍යාවකි. එසේ වුව ද, ඉන්දියාවේ බොහෝ දේ ශ්‍රී ලංකාවේ මෙන් 50 ගුණයක් පමණ වන අතර දිනක පාඩුව හය ගුණයක් පමණක් බව මතක තබා ගත යුතු ය.

එසේ වුව ද, තවමත්, වසරකට රුපියල් බිලියන 36 ක් (වසරකට ඩොලර් මිලියන 180 ක්) පාඩු නොලබා සිටීම යහපත් ය. එය 2020 වසරේ විශ්‍රාම වැටුප් සඳහා ආණ්ඩුව වියදම් කළ මුදලින් හතරෙන් එකකට කිට්ටු ය. මෙබඳු කාලයක සෑම බිලියනයක් ම ප්‍රශ්නයකි.

''එසේ වුව ද එය ශ්‍රී ලංකික විය යුතු ය''

මීට වසර කිහිපයකට පෙර මා ජවිපෙ නායකයකු සමග රුපවාහිනී සාකච්ඡාවක නිරතව සිටිය දී, සියම්බලාංඩුවේ ගෘහනියක් අර්තාපල් අල සහ කිරි පිටි සඳහා ගෙවන බදු මුදල් ශ්‍රී ලංකන් එයාර්ලයින් සමාගමට සහනාධාර දීමට වියදම් නොකළ යුතු බවට තර්කයක් ඉදිරිපත් කළෙමි.

එබඳු සහනාධාර වැරදි බවත්, ගුවන් සමාගමක් පවත්වාගෙන යන්නට ආණ්ඩුවට හැකියාවක් නැති බව පෙනීයන බවත්, ඔහු පිළිගත්තේ ය.

එසේ වුව ද, ඔහු ප්‍රකාශ කළේ අප එය විදේශිකයන්ට විකිණිය යුත්තේ ඇයි? හොඳ දේශීය ධනපතියකුට එය ලබාගෙන වෘත්තීය මට්ටමින් පවත්වාගෙන යා නොහැක්කේ මන්ද? යනුවෙනි.

කිසිසේත් බලපොරොත්තු නොවූ එම එකඟතාවයෙන් සලිත වු මට එම අවස්ථාවේ එයට හොඳින් ප්‍රතිචාර දැක්වීමට නොහැකි වී ය. මම දැන් එය කරමි.

මගේ පළමු ප්‍රතිචාරය විය හැකිව තිබුණේ මාක්ස්වාදී ඉදිරි දැක්මට අනුව ධනපතියකුගේ ජාතිකත්වය කිසිසේත්ම අදාළ නොවන බව යි. සුරාකනු ලබන්නා සහ ධනපතියා සතුව එක සමාන ගමන් බලපත්‍ර තිබීම, සුරාකෑමට අඩුවෙන් විරුද්ධ වීමට හේතුවක් වන්නේ නැත.

එසේ වුව ද, දශක තුනකට පෙර සිදුවූ බර්ලින් තාප්පය බිඳ වැටීමෙන් සංකේතවත් කල සමාජවාදී විකල්පයේ කඩා වැටීම හේතුවෙන් මාක්ස්වාදය දැන් තව දුරටත් වලංගු වන්නේ නැත.

දෙවන ප්‍රතිචාරය වනුයේ, මට ගමන් කිරීමට අවශ්‍ය ගමනාන්තය සඳහා සේවය සපයන ගුවන් සමාගමෙන් ලබා දෙන මිල සහ ගුණාත්මක බවේ එකතුව හැර වෙනත් යමක් ගැන පාරිභෝගිකයකු ලෙස මා සැලකිල්ල දැක්විය යුත්තේ ඇයි යන්නයි.

එක ගුවන් සේවා සමාගමක්, වෙන රටක ජනයාගේ බදු ඩොලර්වලින් සහනාධාර ලබන එකක් වන්නේ නම් පාරිභෝගිකයකු ලෙස මට එය වඩාත් හොඳ වන්නට ද ඉඩ ඇත.

එසේ වුව ද, එවිට, රජයේ සහනාධාර ලබන ගුවන් සමාගම්වල කෘතීම ලෙස අඩු මිල ගණන් සමග තම මිල ගණන් ගලපන්නට සිදුවීම නිසා කාර්යක්ෂම ගුවන් සමාගම් පවා පීඩාවට සහ විනාශයට පත් වීමට හේතුවන හෙයින් මෙය ද කොල්ලකාරී මිලකිරීමේ මාදිලියක් ලෙස තර්ක කිරීමේ හැකියාව ඇත.

පාරිභෝගිකයකු ලෙස මට එය නොවැදගත් වුවත්, ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයකු ලෙස මට එය වැදගත් විය හැකි ය.

මෙයට ප්‍රතිකර්මයක් විය හැක්කේ, රාජ්‍ය සහනාධාර ලබා නොදීමට, යුරෝපා සංගමය තුළ පවතින ආකාරයේ අන්‍යෝන්‍ය සම්මුතියක් රාජ්‍යයන් අතර ඇතිකර ගැනීම යි.

එසේ වුව ද, මෙය ද අදාල නොවිය යුතුය. විදේශීය හෝ දේශීය හෝ ආයෝජකයකුට මේ කුණු ගොඩ විකුණා දැමීමේ අරමුණ වන්නේ ගුවන් ගමන්වල යෙදෙන පොහොසතුන්ට සහනාධාර දීමෙන් ඉවත් වීම වන හෙයිනි.

රජය තමාව බේරාගනු නොලබන බව ආයෝජකයාගේ විශ්වාසය වූ විට, සාධාරණ ගාස්තු ලබා දෙමින් සහ විනාශකාරී තරඟ ඇතිවන අවස්ථාවල ඒවා මග හරිමින්, ඔහු වගකීම් සහගත ලෙස ව්‍යාපාරය මෙහෙයවනු ඇත.

එක ම අවදානම විය හැක්කේ, ශ්‍රී ලංකාවට ඉතා ම හුරු පුරුදු දෙයක් වන, ලාභදායක නොවන ගමනාන්තවලින් ඉවත් නොවන ලෙස රජය (හෝ රජය මගින් කාදිනල්වරයා) අයුතු බල පෑම් එල්ල කිරීම යි.

එබඳු බලපෑම් වලට නතු නොවී වඩා හොඳින් ප්‍රතිරෝධය දැක්විය හැක්කේ කාට ද? දේශීය ආයෝජකයකුට ද? නැතහොත් විදේශීය ආයෝජකයකුට ද? පිළිතුර වන්නේ දෙවැන්න යි.

පෞද්ගලිකකරණයේ දී මිල දී ගන්නාගේ ජාතිකත්වය සැලකිල්ලට නොගත යුතු නමුත්, තුලනාත්මක ලෙස බලන විට විදේශීය මිල දී ගැනීමක් වඩාත් තිරසාර විසඳුම් ලබා දෙන බව මෙයින් පෙනේ.

Leader.lk

වල් වැදුණු තෙල් ටැංකි බිමේ ජාතිය වෙනුවෙන් මල් පිපෙන දිනයක්

මම අන්තර් ජාලයේ  ලිපියක දුටුවා ඉරාකයේ රාත්‍රී පොත් සල්පිලක් ගැන. ඒ ලිපියට අනුව ඉරාකයේ එක් ගමක රාත්‍රී කාලයේ පොත් පත් කියවීමට කැමති අය වෙනුවෙන් පොත් නොමිලේ තබා තිබෙනවා. එය අධීක්ෂණය කිරීමට කිසිවෙකු තබා නෑ. දිනක් මේ අපූරු පොත් සලිපිල දකපු වෙනත් රටක විදේශිකයෙක් ඒ ගමේ මනුස්සයෙක්ගෙන් ඇහුවලු “මෙහෙම පොත් තියල ගියාම මිනිස්සු පොත් හොරකම් කරන්නේ නැද්ද?” කියල'

එතකොට ඒ මනුස්සය දීපු උත්තරේ තමයි “හොරකම් කරන මිනිස්සු පොත් කියවන්නේ නෑ. පොත් කියවන මිනිස්සු හොරකම් කරන්නේ නෑ" කියල. [ the reader does not steal and the thief does not read]

ඒ ප්‍රකාශයේ අනෙක් තේරුම තමයි පොතක් මිලදී අරගෙන ඒක කියවන්නෙ නැතුව ඉන්න මනුස්සයයි, පොතක් මිලදී ගන්නේ නතුව ඉන්න මනුස්සයයි අතර වෙනසක් නෑ කියන එක. තවත් සරලව කියනවනං දනුම කියන්නේ පොතට නෙවෙයි. දැනුම කියන්නේ පොතේ තියන අන්තර්ගතය සැබෑ ලෝකයේ කරන භාවිතාවට.

මේ දිනවල ත්‍රිකුණාමලය තෙල් ටැංකි පිළිබඳව සංවාදය සහ “ජාතික සම්පත්” පිළිබදව නවතත් කතාව කරලියට ආවම මට මේ කතා දෙක පිළිබදව සම්බන්ධයක් පෙනුණා.

අපි ජාතික සම්පත් කියල අපේ බොහෝ ශ්‍රී ලාංකිකයන් හිතාගෙන ඉන්නේ හරියට පොත් ගැන හිතං ඉන්නව වගේමයි. පොත ගෙදර තිබ්බ පමණින් දැනුම තියනවා කියල හිතං ඉන්නව වගේ ලංකාවේ තියන ඕනම දෙයක් ජාතික සම්පතක් කියල තමයි හිතං ඉන්නේ.

ඒත් ඇත්තටම කතාව ඊට වඩා වෙනස්. ජාතික සම්පතක් වෙන්නනං ඒකෙ ධනයක් උත්පාදනය කරන්න ඕන. ධනය උත්පාදනය කරනව වෙනුවට අපේ තියන ධනයත් නැති කරනවනං හරි, අපි කිසිම දෙයකින් ප්‍රයෝජනයක් ගන්නේ නැතුව සාමාන්‍ය භාෂාවෙන් කියනවනං “ඔහේ නිකං තියනවනං" ඒක කවදාවත් ජාතික සම්පතක් වෙන්න බෑ. ලංකාවේ අපි ගොඩක් හිතං ඉන්න ජාතික සම්පත් ඇත්තටම ජාතික සම්පත් වලට වඩා ජාතික අපරාධ.

ත්‍රිකුණාමලය තෙල් ටැංකි පිළිබඳව කතාවත් අන්න ඒ වගේ කතාවක්. නැගෙනහිර පර්යන්තය, පුමුඩේ ඛනිජ වැලි නිධිය, ත්‍රිකුණාමලය වරාය වගේ නිතරම කාලෙන් කාලෙට සැරයක් දේශපාලන වේදිකාවේ එන මෝසම් සුළගක් තමයි ත්‍රිකුණාමලය තෙල් ටැංකි කතාව.

අතීතයට ගියොත් ඔය තෙල් ටැංකි ටික අගලක විතර ඝණකම තියන තහඩු වලින් අප්‍රිකාව වගේ රටවල් වල මිනිසුන්ගේ ශ්‍රමයෙන් අඩියක් විතරම ඝණකම කොන්ක්‍රීට් වලලු වලින් ආරක්ෂාකරල අපිට හදල දුන්නේ බ්‍රිතාන්‍යන් 1924-1930 කාලයේදී දෙවන ලෝක යුද්ධයට භාවිතා කරන්න. එක් ටැංකියක තෙල් මෙට්‍රික් ටොන් 12,000ක් ගබඩා කරන්න පුළුවන් විදියට ටැංකි 102ක් හදන්න සැලසුම් කරල තිබුණත් 1960 දී ගුවන් යානයක් කඩා වැටීම නිසා විනාශවුණු ටැංකි අංක 91 හැරදැමීමෙන් පසුව සහ විවිධ විශ්වාස නිසා ගොඩ නැගීම මග හැරුනු ටැංකි අංක 100 හැරුනු විට තෙල් ටැංකි 100ක් පමණ පවතින බවයි සඳහන් වෙන්නේ. ඒ අනුව මේ ටැංකිවල සමස්ත ධාරිතාව මෙට්‍රික් ටොන් මිලියන 1.2.ක්. එය ඉතා විශාල ප්‍රමාණයක්. චීනයේ එක්සිම් බැංකුවෙන් ඩොලර් මිලයන 72ක් ණයට අරගෙන ඩොලර් මිලියන 157ක් වියදම් කරමින් අපි හදපු මුතුරාජවෙල තෙල් ටැංකි සංකීර්ණයේ ධාරිතාව මෙට්‍රික් ටොන් 250,000කට ආසන්නයි. ඉතින් දළ වශයෙන් ත්‍රිකුණාමලයේ අක්කර 850කට භූමියක ධාරිතාව හිතා ගන්න පුළුවන් අපිට.

බ්‍රිතාන්‍යන් ත්‍රිකුණාමලය වරාය ආශ්‍රිතව මෙම ටැංකි ඉදිකරනු ලැබුවේ මීටර් 30ක් පමණ වන සොභාවික ගැබුරු වරායක් වන ත්‍රිකුණාමලය වරාය හරහා ශ්‍රී ලංකාව බලශක්ති සහ නාවික කේන්ද්‍රස්තානයක් මෙන්ම ආරක්ෂක කටයුතු සඳහා නැව් වලට තෙල් සැපයීමේ මධ්‍යස්තානයක් කිරීමේ අරමුණින්.

ඒ අතරේම 1960 - 1970 දශකයේදී ශ්‍රී ලංකාව ආර්ථිකය සංවෘත කිරීමත් සමගම එවකට පැවති විදේශීය බලශක්ති සමාගම් වලට ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටවන ලෙස නියම කිරීමත් ඒවා රජය පවරා ගැනීමත් අපේ බලශක්ති කෙන්ද්‍රස්තානය වෙන්න තිබ්බ සිහිනය බොඳවුණා. ඒ සමගම එතැන් පටන් තෙල් ටැංකි 100න් තෙල් ටැංකි 15ක් පමණක් ශ්‍රී ලංකා ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාව 2002 දක්වා භාවිතා කළ බව සඳහන් වෙනවා. පැවැති යුදමය කාල වකවානුව නිසා එම තෙල් ටැංකි භාවිතයට යම් අවදානමක් තිබූ බවත් සත්‍යක්.

ඒ අතරේදී ශ්‍රී ලංකාව එපා කියූ බලශක්ති විදේශ සමාගම් දෑත් දෙකම දිගුකර වැළඳගන්නා බව සිංප්පූරුව ප්‍රකාශ කිරීමත් ඒ වෙනුවෙන් කැප වීමත් සමග අද වන විට ලෝකයේම බලශක්ති සහ නාවික කේන්ද්‍රස්තානයක් බවට සිංගප්පූරුව පත්ව තිබෙනවා. අද ශ්‍රී ලංකාව වැඩිපුර තෙල් ලබා ගන්නේත් සිංගප්පූරුවෙන්ම වන අතර කලාපයේ සහ ලෝකයේ ප්‍රධාන නාවික කේන්ද්‍රස්තානය බවට සිංගප්පූරුව පත් වුණේ එම මොහොතේ ශ්‍රී ලංකාව ලබා ගත් වැරැදි තීරණය නිසා බවයි මගේ අදහස. සිංගප්පූරුව ආයෝජකයන්ට ප්‍රකාශ කළේ ඔබ පැමිණ ඔබේ ආයෝජනය කිරීමෙන් ඔබේ ලාභය ඔබට කැමති නං අරං යන්න කියන එක විතරයි. ආයෝජකයන් ඔවුන්ගේ ලාභය නැවත රැගෙන යාම වෙනුවට එය සිංගප්පූරුවේම ආයෝජනය කිරීම නිසා සිදුවූ විපර්යාසය අපිට හරියටම දැක ගත හැක්කේ අද සිංගප්පූරුව තිබෙන තැන සහ අද ශ්‍රී ලංකාව තිබෙන තැන සංසන්ධනය කිරීමෙන්.

ඉන් අනතුරව අපට ඉරානයේ සහායෙන් තෙල් පිරිපහදුවක් නිමවා ගනීමට අමතරව ඛනිජ තෙල් සහ බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයට විශාල යමක් කිරීමට හැකි වුණේ නෑ.

සිංගප්පූරුව ගමන් කළ මාර්ගයේම ගමන් කළ ඩුබායි රාජ්‍යත් කාන්තාරයක්ව පැවති බිම වෙළෙඳ කේන්ද්‍රස්තානයක් බවට පත් කර ගනු ලැබුවා. ඔවුන් නාවික කටයුතු වලින් පමණක් වසරකට උපයන ආදායම ශ්‍රී ලංකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදනයට වඩා වැඩියි.

ජාතික සම්පතක්ව තිබූ ත්‍රිකුණාමලය තෙල් ටැංකි සහ ත්‍රිකුණාමලය වරාය අප ජාතික අපරාධයක් බවට පත් කර ගත්තේ එලෙසින්. ඉන් අනතුරුව 2002 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියානු ඔයිල් සමාගම (Lanka IOC) සමාගමට වසර 35කට බදු පදනම යටතේ මෙම තෙල් ටැංකි ලබා දීමෙන් සහ මෙම තෙල් ටැංකි ඒකාබද්ධව සංවර්ධනයට එකඟවීමෙන් [Ceylon Petroleum Storage Terminals Ltd සමාගමේ කොටස් වලින් තුනෙන් එකක් Lanka IOC සමාගම 2002 වසරේදී මිලදී ගනු ලැබුවා] අනතුරුව පැවති යුදමය තත්ත්වය යටතේ මෙම තෙල් ටැංකි සංකීර්ණය නිසි ලෙස භාවිතයට ගැනුණු බවක් පෙනුනේ නෑ. (භාවිතා කළ ටැංකි 15ට අමතරව). මේ පිළිබදව නැවත සාකච්ඡාවක් 2018 වසරේදී එවකට සිටි ඛනිජ තෙල් අමාත්‍යවරයා ඉතිරිව තිබූ තෙල් ටැංකි 85න් තවත් 15ක් Lanka IOC සමාගමට සංවර්ධනය සඳහා ලබා දීමට සැලසුම් කිරීමත් සමග දේශපාලනය නැවත කලබනු ලැබුවා. ඉන් අනතුරුව වර්තමාන ඛනිජතෙල් අමාත්‍යවරයා මේ වසරේ පෙබරවාරි මාසයේදී සියලු තෙල් ටැංකි නැවත ශ්‍රී ලංකාවට පවරා ගන්නා බව සඳහන් කළා. නැවත ඉන්දියානු විදේශ ලේඛම් මෙම තෙල් ටැංකි සංකීර්ණය අධීක්ෂණය කිරීමත් සමග සහ මෙම තෙල් ටැංකි ඉන්දියාව සමග සමග සාකච්ඡා කිරීම සමග නවත අලුත් දේශපාලන, වෘතීය සමිති සහ වැඩවර්ජන රැල්ලක කතිකාවක් ඇරබෙමින් පවතිනවා. සාකච්ඡා සහ ප්‍රකාශ කෙසේ වෙතත් සාමාන්‍ය මිනිසුන් ලෙස අපට දැකිය හැක්කේ සහ ආර්ථික විද්‍යාත්මකව අපට පෙනෙන්නේ මේ ශත වර්ශයකට ආසන්න කාලයක් තුළ කයිවාරු ගැසීම හැර තෙල් ටැංකි වලට සිදුවූ ආර්ථික ප්‍රගතියක් නොමැති බවයි. එම කාලය තුළ අගලක් ඝණකම යකඩ සහ නළ පද්ධති පොළවට මලකඩ කෑවා හැර වෙනත් සිදුවූ දෙයක් නොමති තරම්.

වසර 100කට ආසන්න කාලයක් භාවිත කර නොමැති තෙල් ටැංකි නැවත භාවිතා කළහැකි තත්ත්වයටපත් කිරීමට ඩොලර් බිලියන කිහිපයක විශාල ආයෝජනයක් අවශ්‍යයි. එය කිසි සේත්ම අපට තනිවම කළ හැක්කක් නොවේ. ඒ සඳහා තාක්ෂණය, ප්‍රාග්ධනය, අන්තර්ජාතික සම්බන්ධතා අපට තනිවම කළ හැක්කක් නොවේ. එම නිසා වසර 100ක් කැලෑ වදින්නට ඉඩ හැරි තෙල් ටැංකි තව දුරටත් එලෙසෙම තිබීම ජාතික සම්පත් සුරැකීමක් විය නොහැකියි. ආර්ථික විද්‍යාවේ එන සරලම සංකල්පයක් තමයි ඕනෑම නිෂ්පාදනයකට නිෂ්පාදන සාදක නිසි පරිදි සංකලනය වීමට ඇති අවශ්‍යතාවය. ඒ අනුව භූමිය, ශ්‍රමය, ප්‍රාග්ධනය සහ ව්‍යවසාය එකිනෙකට සංකලනය විය යුතුයි. මෙම අවස්ථාවේදී එලෙස සංකලනය වූ කිසිවක් නෑ. ඛනිජ තෙල් සංස්ථාව යනු විශාල ලෙසම පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතනයක්. එහි අකාර්යක්ෂමතාවය, දේශපාලනය වැනි කාරණා මුල් බැස තිබෙනවා හැරෙන්නට වේගයෙන් සංවර්ධනය වන බලශක්ති ව්‍යාපාරයක ගුණාංග කිසිසේත් ඇතුළත් වී නොමැති බව රහසක් නොවෙයි.

එලෙසෙම අප තෙල් ටැංකි වල ආයෝජනය දැකිය යුත්තේ ත්‍රිකුණාමලය වරාය සමග එකට එක්වයි. වරායක් සහිත නගර ඉතා සීග්‍ර දියුණුවක් ලබන්නේ වරාය ආශ්‍රිත ආර්ථික කටයුතු බහුල වීම නිසයි. කොළඹ නගරය ශ්‍රී ලංකාවේ අනෙක් නගර වලට වසා සීග්‍ර දියුණුවක් ලබා ඇත්තේ වරායවල පිහිටීම නිසයි.

නමුත් සොභාවික ගැබුරු පර්යන්තයක් සහිත ත්‍රිකුණාමලය වරාය දැනට වෙළෙඳ කටයුතු සඳහා මූලික වශයෙන් භාවිතා කරන්නේ සිමෙන්ති කර්මාන්ත ශාලාව සහ ප්‍රීමා සමාගම පමණයි. එය අපගේ සමස්ත නාවික ගමනාගමනයෙන් සහ වෙළඳමෙන් ඉතාම සුළු ප්‍රමාණයක්. එම නිසා ත්‍රිකුණාමල තෙල් ටැංකි විදේශ සමාගමක් සමග දියුණු කිරීම යනු අදාළ මුහුදු තීරයටම සීග්‍ර සංවර්ධනයකට දොරටුව විවෘත කිරීමකි. එමෙන්ම ත්‍රිකුණාමල වරාය මුහුණලා බෙංගාල බොක්ක ආශ්‍රිත විශාල වෙළඳපොළක් සංවර්ධනය වෙමින් පවතී, චෙන්නායි, විශාකා පට්නම්, බංග්ලාදේශය ඇතුළු ජනගහනය විශාල වෙළඳපොළවක් ගණනාවක් තිබෙන්නේ ත්‍රිකුණාමලය වරායට මුහුණලායි. ත්‍රිකුනාමලය වරාය පෙර අපර දෙදිගු මුහුදු මාර්ගයේ පිහිටා නොතිබුණත් ඒ ව්‍යාපාර කේන්ද්‍රස්තානයක් කර ගැනීමෙන් එයට විශාල නාවික බලයක් අත්පත් කර ගත හැකියි. ඒ අනුව අප ත්‍රිකුනාමළය දැකිය යුත්තේ කොළඹ තරම්ම වටිනා ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයක් ලෙසයි.

නමුත් ත්‍රිකුණාමලය ජාතික සම්පතක් වන්නේ අප එය භාවිතා කර ධනය ඉපැයීම ආරම්භ කරන දවසටයි. තෙල් ටැංකි, සංචාරක කර්මාන්තය, පුල්මුඩේ ඛනිජ වැලි ආයෝජනය, එප්පාවල පොස්පේට් නිධිය වැනි දෑ අප දැකිය යුත්තේ ඒකාබද්ධ සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ලෙසයි. ඒ සදහා පුද්ගලික අංශයට දොරටු විවර කිරීම සහ ආයෝජකයන්ට දොරටු විවර කිරීමකින් තොරව එම සම්පත් සැබැවින්ම ජාතික සම්පත් කිරීමට අපට හැකියාවක් නෑ. එම සම්පත් එලෙසම භාවිතයට නොගෙන තිබීමෙන් වන්නේ එම සම්පත් ජාතික අපරාධ බවට පත්වීම පමණයි.

එය හරියට අප පොතක් ගෙන එය කියවා දැනුම අවශෝෂණය කර එම දැනුම යෙදෙවීම වගේයි. එතෙක් අපට අප සතුව අති පොත් ගැන කයිවාරු ගැසිය හැකි වුවත් පොතේ නිසි ප්‍රයෝජනය ලබෙන්නේ එහි දැනුම යොදවන දවසටයි. ත්‍රිකුණාමල වරාය සහ ත්‍රිකුණාමලය තෙල් ටැංකි යන දෙකම දැනට ජාතික අපරාධයක් වී ඇති දේශපාලන පාපන්දුවක් පමණි. එය ජාතික සම්පතක් වන දාට ආයෝජකයන්, නාවුක සමාගම්, මූල්‍ය සමාගම්, සංචාරකයන්, විවිධ රටවල ජාතිකයන්, කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයන්, ශ්‍රී ලාංකික ව්‍යාපාරිකයන් ත්‍රිකුණාමලයේ විශාල ලෙස දැකිය හැකි වනු ඇත. එම දිනය උදාවන තුරු “ජාතික සම්පත්” ගැන කතා වෙන සෑම දේශපාලන මෝසම් කුණාටුවකදීම අප මතක තබා ගතයුතු වැකිය වන්නේ “හොරකම් කරන මිනිස්සු පොත් කියවන්නේ නෑ. පොත් කියවන මිනිස්සු හොරකම් කරන්නේ නෑ” යන ඉරාන වැකියයි.

2021 ඔක්තෝම්බර් 08 දින අරුණ පුවත්පතේ පලවූ ලිපිය

හාල් ගැරීම සහ හාල්වලින් ගැරීම

හාල් ගැරීම සහ හාල්වලින් ගැරීම 

මං ඉස්කෝලේ යන කාලේ ගියපු විද්‍යා පන්තියේ පුංචි තුණ්ඩු කෑල්ලක ප්‍රශ්න ලියලා සර්ට යවන්න පුළුවන්. මේ ප්‍රශ්න කියවන්නෙ ඉස්සරහම පේලියේ හිටපු ළමයෙක්. එක දවසක් ප්‍රශ්නෙ කියවපු ගමන් මුළු පන්තියටම බකස් ගාලා හිනා ගියා. ප්‍රශ්නෙ තමයි ‘ආච්චිට හාල් ගරන්නේ කෙසේද?’

අපි පුංචි කාලේ හාල් කඩෙන් ගෙනාවාට පස්සේ, කුල්ලෙන් පොළලා වී ඇට, දහයියා අයින් කරලා, නෑඹිලියක දාලා කළු ඇට අයින් කරලා ආයෙත් පාරක් හාල් සුද්ද කරලා, ගල් කැට, වැලි කැට අයින් කරලා (ගරලා) තමයි උයන්න ගන්නේ.

පස්සේ කාලේ හාල් මෝල් දියුණු වෙනවත් එක්කම හාල් පිරිසිදු කරලා කළු ඇට අයින් කරලා ගල්කැට අයින් කරලා උසස් තත්ත්වයෙන් හාල් එකපාරම උයන්න පුළුවන් විදියට මිලදී ගැනීමේ හැකියාව ලැබුණා. අන්න ඒ නිසා දැන් ඉන්න අපේ ආච්චිලට හාල් ගරන්නේ නැතුව හෝදලා එකපාරම උයන්න පුළුවන් වුණා. අද කතාව හාල් සහ ලංකාවේ ගොවිතැන ගැන. සහල් වල පාලන මිල ඉවත් කිරීමත්, ඒ මිල වී මෝල් හිමියන් තීරණය කළා කියන චෝදනාවත් එක්ක සමාජයේ විශාල කතා බහක් ඇති වෙලා. සුපුරුදු විදියට අපේ අදහස දේශපාලන කෝණයෙන් මිදිලා ආර්ථික විද්‍යාත්මකව මේ ප්‍රශ්නය දිහා බැලීමයි.

අපි දත්ත (Data) දිහා සහ විසඳුම් (Solution) දිහා පොඩ්ඩක් බලමු.

1. ශ්‍රී ලංකාවේ අවුරුද්දකට එක පුද්ගලයෙක් හාල් 108kg පරිභෝජනය කරනවා. ලෝකය අනෙක් රටවල් වල සාමාන්‍ය මනුස්සයෙක් (Average rice consumption) හාල් පරිභෝජනය කරන්නේ අවුරුද්දට 54Kg විතරයි. සරලව කියනවා නම් ලංකාවේ මිනිස්සු සාමාන්‍ය මනුස්සයෙක්ට වඩා දෙගුණයක් බත් කනවා.

එතකොට එන ප්‍රශ්නය තමයි මෙච්චර හාල් කන රටේ අවුරුදු ගාණක් තිස්සේ ගොවියෝ දුප්පත් වුණේ කොහොමද කියලා. අන්න එතකොට අපි ඔක්කොම එකතු වෙලා බනිනවා හාල් මෝල් අයිති පුද්ගලයන්ට . අතරමැදියා සල්ලි හොයනව - ගොවියා දුප්පත් වෙනවා කියල . ඒ මතයේ ඇත්ත නැත්ත බලන්න කලින් අපි පොඩ්ඩක් ප්‍රශ්නය ගැඹුරට යන්න ඕන.

ගොවියන් නිතරම කියන්නේ හාල් මොල්වල අය අපෙන් වී මිලදී ගන්නේ ඉතාම අඩු මිලකට රජය ඒ නිසා සහතික මිලකට අපෙන් වී මිලදී ගන්න කියල. නැත්තං මෝල් හිමියන්ට වී මිලදී ගන්න අවම මිලක් තීරණය කරන්න කියලා. ගොවියන්ගෙන් මේ ඉල්ලීම් වැඩිපුරම එන්නේ ඇස්වහක් කටවහක් නැතුව ගංවතුරක්, නියඟයක් නැතුව ඉතා හොඳ අස්වැන්නක් ලැබෙන කාලෙට. ඇත්තටම මෙතනදි වෙන්නේ හොඳ සහල් අස්වැන්නක් ලැබුණු ගමන්ම වෙළෙඳපොළටලට සහල් සැපයුම වැඩි වෙන නිසා නිකම්ම මිල පල්ලෙහාට එනවා. ඒ නිසා වැඩි අස්වැන්නක් ලබා ගත්තා කියලා ගොවියන්ට වැඩි මුදලක් ලබාගන්න පුළුවන් කමක් නෑ .

ගංවතුර නියඟය ඇවිල්ලා අස්වැන්න අඩු කාලෙට වී වල මිල ඉහළ යනවා හැබැයි ඒත් එතකොට සම්පූර්ණයෙන් නිපදවන වී කිලෝ ගණන අඩුනිසා මිල වැඩි උනත් ගොවියන්ට ලැබෙන මුළු මුදල් ප්‍රමාණය ලොකු වෙනසක් වෙන්නේ නෑ. සරලවම කියනවා නම් අස්වැන්න වැඩි වුණත් ගොවියන්ට ලැබෙන්නේ එකම මුදල. අස්වැන්න අඩු වුණත් ගොවියන්ට ලැබෙන්නේ එකම මුදල. ඒක නිසා අස්වැන්න වැඩි කරගන්න වැඩි වැඩියෙන් මහන්සි වෙන්න ගොවියන්ට ධෛර්යවත් වෙන්න හේතුවක් නෑ (No incentive). ඕකට විසඳුමක් විදිහට බොහෝ වෙලාවට බලයේ පවතින ආණ්ඩු කරන්නේ අස්වැන්න වැඩි කාලෙට වී මොල් හිමියන් ගොවියන්ගෙන් වී මිලදී ගත යුතු අවම මිලක් තීරණය කරනවා. එතකොට හාල් මෝල් හිමියන් ගොවියන්ගෙන් වී මිලදී ගන්න එක අඩු කරනවා. එතකොට ගොවියට අයෙත් බඩට පහරක් වදිනවා.

එහෙම නැත්තම් සහල් මිලදී ගන්න පනවපු පාලන මිලත් ( සහතික මිලත් ) එක්කම පාරිභොගිකයගේ අවසාන සහල් කිලෝවක් විකුනන මිලට එකතු කරනවා. එහෙම කරපු ගමන් වෙළෙඳපොලේ හාල් මිල 120ට 140ට යනවා. එතකොට විපක්ෂයේ ඉන්න අයගෙන් සහ ජනතාවගෙන් විශාල විරෝධයක් එනවා.

එතකොට ආණ්ඩුව කරන්නේ සහල් විකිණීම සඳහා මිල පාලනයක් දානවා. එතකොට වී මෝල්වලින් හාල් හංගනවා. මොකද ඔවුන්ට එම මුදලට සහල් විකිණීමෙන් ඔවුන් බලාපොරොත්තු වෙන ලාභය ලබන්න බැරි නිසා. මේ අතර මැද්දට සහල් මෝල් හිමියන් සහල් ගබඩා කරගෙන ඒකාධිකාරියක් ගොඩනඟාගෙන සහල් මිල පාලනය කරනවා.

එහෙම නැත්තන් ආණ්ඩුව කරන්නේ ආණ්ඩුව සහතික වැඩි මිලකට වී /හාල්ටික මිලදී අරගෙන ගබඩා පහසුකම් අඩු නිසා මත්තල ගුවන් තොටුපොළ වගේ තැන්වල වී ගබඩා කරලා ආයෙමත් ගත්තට වඩා අඩු මිලකට තමන්ගේ දේශපාලන හිතවත්කම් මත අර සහල් මෝල් හිමියන්ටම ඒ වී ටික විකුණලා ලබන පාඩුව බදු ගෙවන ඔබගෙනුයි මගෙනුයි අය කරගන්නවා.

මගේ අවබෝධය හැටියට ඕක තමයි සහල්වල විෂම චක්‍රය. සරලවම කියනවනම් මෙතන වෙළෙඳපොළක් ක්‍රියාත්මක වෙන්නේ නෑ. වෙළෙඳපොළ ක්‍රියාත්මක නොවෙන ඕනම තැනක තියෙන්නේ ප්‍රශ්න විතරයි.

දැන් බලමු මේකට විසඳුම් මොකක්ද කියලා. ඔය විෂම චක්‍රය කෑලි එහෙට මෙහෙට කරලා මේ ප්‍රශ්නේ විසඳන්න පුළුවන් කියලා මම හිතන්නේ නැහැ. අපි වවමු රට නගමු, පුරන් කුඹුරු අස්වද්දමු වගේ වැඩ ඉතා හොඳ වැඩ. ඒත් මේ ප්‍රශ්නෙට විසඳුමක් ලැබෙයි කියල හිතන්න අමාරුයි. අපි වසර ගණනාවක් ඒව අත්හදා බැලුවත් විසඳුමක් නොලැබුණේ ඒ නිසයි.

මුලින්ම සහල් වල මිල ගණනය කිරීමේදී අපි ගණනය කරන ක්‍රමය ඉතාම වැරදියි. සාමාන්‍යයෙන් හාල් කිලෝ එකක් නිෂ්පාදනය කරන්න වතුර ලීටර් 2500 විතර ලබා දීල ඒකෙන් ලීටර් 1,400 ක් විතර ශාක පාවිච්චි කරනවා. අපි සාමාන්‍යයෙන් වතුර ලීටර්යකට සත 20 ගණන් තිබ්බාත් (වෙළෙඳපොලේ කාර්මික ජලයට අයකරන මුදලට වඩා ඉතා අඩු අගයක්) දැනට තියන හාල් කිලෝ එකට අවම තවත් රුපියල් 280 එකතු වෙන්න ඕන. එහෙම බැලුවම පේනවා අපි කන හැම හාල් කිලෝ එකක මිල කොච්චර වැඩියිද කියලා. පවතින දේශගුණික විපර්යාස එක්ක වතුරට ඉල්ලුම වැඩි වෙද්දී අපි ලොකු ප්‍රශ්නයකට මුහුණ පානවා.

ඒ වගේම අපි විශාල පොහොර සහනාධාරයක් ගොවියන්ට ලබා දෙනවා. ඒවට ගෙවන්නෙත් බදු ගෙවන ජනතාවමයි. එම මිලත් හරිනම් සහල් වලට මිලට එකතු වෙන්න අවශ්‍යයි. එහෙම එකතු වුණාම අපේ සහල් කිලෝවක නිෂ්පාදන වියදම එනව රුපියල් 280ක් කිට්ටුවට. අපි අකමැති වුණත් ඒක තමයි යතාර්ථය.

ගොඩක් අය හිතන්නේ ආණ්ඩුව මේ වැඩේ කරන්න පටන් ගත්තොත් වැඩේ ඔක්කොම හරි කියලා. ආණ්ඩුව වැඩේ කරනවා කියලා කියන්නේ තියනවටත් වඩා ප්‍රශ්නය වැඩි වෙනවා කියන එකයි. (ආණ්ඩුව කියලා අදහස් කළේ පවතින ඕනෑම රජයක්).

මේකට මගේ අදහසේ හැටියට පේන විසඳුම තමයි සහල්, කර්මාන්ත ක්ෂේත්‍රයට පාවිච්චි කරන අමුද්‍රව්‍යයක් (Industrial raw material) බවට පත් කරන්න ඕනේ. සරල කරල කියනවනම් ගොවියන්ගෙන් වී මිලදී ගන්න එකම ගැණුම්කරුවා වී හාල් මෝල් කරුවන් නොවිය යුතුයි. (රජයේ හාල් මෝල් ද ඇතුළුව) තව ටිකක් පැහැදිලිව කියනවා නම් ලෝකෙ සහල් අද පාවිච්චි කරන්නේ කන්න විතරක් නෙවෙයි. හාල් වලින් කිරි හදනවා. හාල්වලින්, වයින්, බියර්, whisky සුවඳ විලවුන්, තෙල් හදනවා.

බොහෝ අය ඉන්න අනිත් මිත්‍යාව තමයි අපි වැඩිපුර හාල් හැදුවොත් අපිට අපනයනය කරන්න පුළුවන් කියලා. අපි නොදන්න කාරණය තමයි ලංකාවේ වවන්නේ කෙටි බීජ (Short grain) සහල් . ඒත් ලෝකෙ වැඩිපුරම ඉල්ලුමක් තියෙන්නේ දිග බීජ Thai (Long grain) සහල් වලට.

සහල් වෙළෙඳපොළේ තරග කරන රටවල් ගොඩක් වවන්නේ දිග බීජ [Long grain] සහල්. අන්න ඒ නිසා ඊළඟ විසඳුම තමයි ලෝක වෙළෙඳ පොළේ වැඩි ඉල්ලුමක් තියෙන සහල් වර්ග වගා කරන්න අපේ ගොවියන් නැඹුරු කිරීම. ඒ වගේම අඩු වතුර ප්‍රමාණයක් පරිභෝජනයය කරන හාල් විශේෂ ඉදිරිපත් කරන්න ඕන. ශ්‍රී ලංකාවටම ආවේනික වෙච්ච සුවදැල්, පච්ච පෙරුමාල්, හීන්ටි, රතු නාඩු, කුරුලු තුඩ වගේ වී වර්ගවල ප්‍රතිඔක්සිකාරක (Antioxidants) වැඩිපුර තියෙන බවට ශ්‍රී ලංකාවේම ශිෂ්‍යයෝ දෙදෙනෙකු කරපු පරීක්ෂණ වාර්තාවකින් අදහස් පළකරලා තිබුණා. ඒ වගේ බීජ වර්ග මහා පරිමාණයෙන් වගා කරන්න පුළුවන්ද කියලා පරීක්ෂණ කරලා බලන්න ඕන. අනිත් එක තමයි පාරිභෝගිකයෝ විදියට අපි පරිභෝජනය කරන සහල් ප්‍රමාණය අඩු කරන්න ඕන. අපේ පරිභෝජනය අඩු කරල ඉතුරුවෙන ප්‍රමාණයෙන් තමයි කර්මාන්ත සඳහා සහල් පාවිච්චිය වැඩි කරන්න පටන් ගන්න ඕන. [Lion Beer සමාගම බියර් නිෂ්පාදනය සඳහා මිල වැඩි malt වෙනුවට සහල් භාවිතාව වසර කිහිපයකට පෙර ආරම්භ කරා] අපේ මුතුන්මිත්තෝ බත් විතරයි කෑවෙ කියල තුන් වේලටම බත් කන්න පුළුවන් ජීවන රටාවක් නෙවෙයි දැන් අපිට තියෙන්නේ. අපේ ජීවන රටාවත් එක්ක එතරම් කාබෝහඩ්ට්‍රේට ප්‍රමාණයක් අපේ ශරීරයට හිතකර නෑ.

ශ්‍රී ලංකාවේ වී වගාව කර්මාන්තවල පාවිච්චි වෙන අමුද්‍රව්‍යයක් වෙච්ච දවසට අස්වැන්න වැඩිවෙන්න වැඩිවෙන්න ගොවියට ලැබෙන මිලත් වැඩිවෙනවා. මිලදීගන්න ගැනුම්කරුවන්ව ක්ෂේත්‍ර ගණනාවකට පැතිරුණාම නිකම්ම ඒකාධිකාර බිඳවැටෙනවා.

2. ඊළඟ කතාව තමයි ශ්‍රී ලංකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට (GDP) සරලවම කියනවනම් ලංකාව හදන ඔක්කොම බඩුවලින් කෘෂිකර්මය දායක වෙන්නේ 7%-8%ට විතරයි. ඒත් අපේ ශ්‍රමබළකාය නැත්තම් අපේ වැඩ කරන ඔක්කොම මිනිස්සුන්ගෙන් 25%ක් ඉන්නේ කෘෂිකර්මාන්තයේ. බොහෝ දෙනෙක් මේකට දෙන උත්තරේ තමයි ගොවියන්ගේ ඵලදායිතාවය වැඩි කරන්න අපි තාක්ෂණය ගේන්න ඕන. අපේ ගොවීන්ට වඩාත් කාර්යක්ෂම විදියට වගා කරන්න ඉඩ පහසුකම් සපයන්න ඕන කියන තර්කය. අර මම උඩදි කිව්ව වගේ අලුත් බීජ අත්හදා නොබලන්න, අඩුවෙන් ජලය පාවිච්චි වෙන වගා ක්‍රම ඉදිරිපත් නොකරන්න, වී වලට වඩා වැඩි ඵලදාවක්- මිලක් ලබා දෙන බෝග වගා නොකරන්න, හරිතාගාර තුළ සිදුකරන වගා ක්‍රම අත්හදා නොබලන්න, තාක්ෂණය කුඹුරුට නොඑන්න හේතුවක් තියෙනවා. එය තමයි වී වගාව සම්බන්ධව ඉඩම්වල තිබෙන ප්‍රශ්නය. මේක ඉතාම සංවේදී ප්‍රශ්නයක්. තවත් සරලව කියනවා නම් ඉතාම හොඳ දේශපාලන පාපන්දුවක්. ලංකාවේ තියෙන ඉඩම් වලින් 82% ක්ම අයිති ආණ්ඩුවට. සරලවම කියනවනම් ශ්‍රී ලංකාවේ මුළු භූමි ප්‍රමාණය වෙච්ච හෙක්ටයාර මිලියන 6.561 න් හෙක්ටයාර මිලියන 5.4 ක්ම අයිති ආණ්ඩුවට.

(ආණ්ඩුවට ඇති ඉඩම් ප්‍රමාණයෙන් 30% විතර වනාන්තර තිබෙන බවත් අමතක කරන්න එපා.) මේ ඉඩම්වල අයිතිය ගොවීන්ට නැහැ. ඒ නිසා ඔය කුඹුරු ඉඩම් වල වී ඇරෙන්න වෙන දෙයක් වගා කරනවා නම් ආණ්ඩුවේ කන්තෝරුවට ගිහිල්ලා වෙනම ලයිසන් එකක් ගන්න ඕනේ. ඒක අවුරුද්ද ගානේ අලුත් කරන්න ඕන. ඊට අමතරව කුඹුරු ඉඩම් වල කිසිම ඉදිකිරීම්ක් කරන්න බෑ. කුඹුරු ඉඩම් වලට බැංකුවෙන් ණයක් ගන්න පුළුවන් හැකියාව ඉතාම අඩුයි. ආයෝජනය කරන්න බැරි, තමන්ටම කියලා අයිතියක් නැති ඉඩමකට කොහොමද ඉතින් හරිතාගාර තාක්ෂණය එන්නේ. ගොවියන්ට කුඹුරුවල අයිතිය ලබා දෙනවා කිව්වාහම දේශපාලන වේදිකාවේ කියවෙන ප්‍රධානම තර්කය තමයි අම්මෝ ඔය ඉඩම් වල අයිතිය ගොවියන්ට දුන්නහම ගොවියෝ ඒ ටික විකුණල ඒකෙන් අරක්කු බොයි, ගොවියෝ විකුණන ඉඩම් ටික විදේශිකයෝ අරගෙන ශ්‍රී ලංකාවේ ස්වෛරීභාවයට මහා බලපෑමක් ඇතිවෙනවා, සහ ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාවගේ ඉඩම් වල අයිතිය පිටරට අයට හිමිවෙනවා කියන මතය. ගොඩක් Conspiracy theory විශ්වාස කරන අය තමයි ඕක කියන්නෙ. (ඒ වගේම තමයි ඔය කුඹුරු ඉඩම් ගොඩක් තියෙන්නේ ඉතා කුඩා කොටස් වශයෙන් මහා පරිමාණ වගාවක් කරන්න අමාරුයි). මගේ නම් මතය ඉඩම්වල අයිතිය ආණ්ඩුවට තියෙන තාක් කල් ඉඩම්වල අයිතිය ජනතාවට ලැබෙන්නේ නැහැ කියන එකයි. තවත් සරල කරලා කියනවා නම් මේ සටහන කියවන කාට හරි ඔය ආණ්ඩුවට අයිති 82% ප්‍රමාණයේ කිසිම දෙයක් කරන්න පුලුවන්ද? බැහැ කියන එක තමයි පිළිතුර. විදේශිකයෝ ඉඩම් අත්කර ගනී කියන මතයට අනුව ගත්තොත් විදේශිකයො ඉඩම් අත්පත් කරගනී කියලා වැඩිපුරම බය වෙන්න ඕනේ ඔස්ට්‍රේලියාව, ඇමරිකාව වගේ රටවල්. මොකද ලංකාව, ඉන්දියාව වගේ රටවල් ගණනාවක මිනිස්සු ඒ රටට ඇවිල්ලා පුරවැසි භාවයත් අරගෙන ඉඩනුත් සල්ලි දීලා ගන්නවා. එහෙම පොඩි හරි බයක් තියෙනවා නම් ශ්‍රීලාංකිකයන්ට හරි මේ ඉඩම් මිලදී ගැනීමට අවස්ථාව තියෙන්න ඕන කියන එකයි මගේ අදහස . ඉඩම් විකිණීමේදී ගහන බද්දෙන් රජයට විශාල ආදායමක් උපයා ගන්නත් පුළුවන්. හාල් ගැන කතාව ඉතාම දිගයි. කෙටි කාලීනව විසඳුම් නෑ. සහල්වලට මිල පාලනය දාලා හාල් මෝල් අයිති අයගේ ගබඩා වලට ඇවිල්ලා විසඳන්න පුළුවන් ප්‍රශ්නයක් නෙවෙයි මේක. එහෙම කරපු ගමන්ම ඔවුන්ගේ ධාරිතාව අඩු කිරීමෙන් වෙළෙඳපොළේ සහල් අඩු වෙලා ඉල්ලුම සහ සැපයුමට අනුව නිකන්ම සහල් මිල ඉහළ යනවා.

හාල් වගාකිරීමට තියන Incentive ප්‍රශ්නේත් ගොවියන්ට තිබෙන ඉඩම් ප්‍රශ්නේත් විසඳලා මේ ප්‍රශ්නයට සාර්ථක විසඳුමක් ලබාගන්න පුළුවන් කියන එකයි මගේ විශ්වාසය. එහෙම නැත්තම් ආච්චිට හාල් ගරන්නේ කෙසේද කියල ඇහුව වගේ හැමදාම වී මෝල් හිමියන් අපෙන් ගරනවා කියල තමයි ඉන්න වෙන්නේ.

2021 ඔක්තෝම්බර් 01 දින අරුණ පුවත්පතේ පලවූ ලිපිය

අර්බුදය කොයිබටද? : සාගින්න, විරැකියාව හා ණය තුරන් කිරීම

ආර්ථික අර්බුදයකට මුහුණ දිය හැක්කේ පරිපූර්ණ හා ගැඹුරු ප්‍රතිසංස්කරණවලින් පමණි. පැලැස්තර විසඳුම් තුළින් අර්බුද වලට විසඳුම් ලබාදිය නොහැක.

ඩැනියෙල් ඇල්ෆොන්සස් විසිනි 

ඉතිහාසය පුරාවට රටවල් විවිධාකාර අර්බුද වලට මුහුණපා තිබේ. එහෙත් ඉදිරි දශක ගණනාවක් පුරාවට ප්‍රතිවිපාක වලට මුහුණදීමට මඟපාදන තරම් දරුණු මට්ටමේ ව්‍යසන ඇත්තේ ස්වල්පයකි. 20 වැනි සියවසේ ශ්‍රී ලාංකාවේ ඉතිහාසය දෙස බැලීමේදී එවැනි අර්බුද දෙකක් කැපී පෙනෙයි - එනම් 1929 දී ඇතිවූ ගෝලීය මහා ආර්ථික අවපාතය නිසා  ලංකාවට මුහුණපෑමට සිදුවූ අර්බුදය හා 1970-77 කාලයේදී අත්විඳි හාල් පෝලිම් යුගයයි. අඳුරැ වලාවක් මෙන් ඉතිහාසයේ සටහන් වන මෙකී අත්දැකීම් විසින් ඉන් පසු එලඹි දශකවල රටේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය තීරණය කරන ලදී. මහා ආර්ථික  අවපාතයේ දී, ගෝලීය ණය අර්බුදයක් සමඟ වෙළඳ භාණ්ඩ වල මිල සීඝ්‍රයෙන් අඩු වීම හේතුකොට ගෙන ශ්‍රී ලංකාවේ විවිධාංගීකරණය නොවූ  වතු ආර්ථිකය විනාශයට පත්විය. ඉන්පසු මෙම තත්ත්වය සැලකිල්ලට ගනිමින් ශ්‍රී ලංකාව ජාත්‍යන්තර වෙළඳපොලවල් මත යැපීම අවම කිරීම සඳහා සම්මුතියක් ඇති කර ගන්නා ලදී.

1934 දී නිදහසට පෙර  ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය පිළිබඳ ප්‍රමුඛතම විශ්ලේෂණය වූ  ලංකාවේ බැංකු කොමිෂන් වාර්තාව  නිරීක්ෂණය කල පරිදි, “ලංකාවේ ආර්ථික ව්‍යුහය හේතුවෙන් රටට මුහුණ දීමට සිදුවන අවදානම කොතරම්ද යන්න මෙම කාල පරිච්ඡේදයේ  තරම්  ප්‍රබල ලෙස දැනී තිබුනේ නැත. රටේ ධනයෙන් 90% කට වැඩි ප්‍රමාණයක්  උපයා දෙන ප්‍රධාන නිෂ්පාදන තුන වූ තේ, රබර් සහ පොල් වලින් ලද ආදායම මෙම අවපාතයේ දී බරපතල ලෙස පසුබෑමට ලක්විය. අනෙකුත් රටවල ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිවල ප්‍රබල විශ්වාසයක් බවට පත් වූ ආර්ථික ස්වයංපෝෂිතභාවය ශ්‍රී ලංකාවට ද ව්‍යාප්ත විය”. යුධ කාලීන සැලසුම්කරණයෙන් සහ රුසියාව කාර්මිකකරණය කිරීමේදී සෝවියට් රුසියාව අනුගමනය කල විධාන ආර්ථිකයේ සාර්ථකත්වයත් සමඟ පුද්ගලික සමාගම් වෙනුවට රජය මූලික කරගත් ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කරමින් ජාතික ස්වාධීනත්වයක් ස්ථාපනය කිරීමට අවශ්‍ය වන බව මෙම කාලයේදී යටත්විජිත වශයෙන් සිට නිදහස ලද තුන්වන ලෝකයේ රටවල් අතර පැවති පොදු මතයක්/එකඟතාවයක් විය. 

එහෙත් මෙම උද්දාමය ඉක්මණින් අවසන් විය. ආනයන ආදේශනය අසාර්ථක වීම සහ තීරණාත්මක වැවිලි අංශයේ ව්‍යවසායන් ඇතුළුව ව්‍යවසායන් පවත්වාගෙන යාම  පිළිබඳ රජයේ අති අසාර්ථක බව  1977 විවෘත වෙළඳපොල ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා මග පෑදීය. රටේ ජනතාව අතර අපේක්ෂා භංගත්වය පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබුණි .ආර්. ජයවර්ධන ඇමරිකානු ගැත්තෙක්  බවට සිරිමා බණ්ඩාරනායක මැතිවරණ වේදිකාවලදී චෝදනා කළේ එය හේතුවක් කොටගෙන ඡන්දදායකයින් ඔහුට සහාය දැක්වීම වැළකෙනු  ඇතැයි සිතමිනි. නමුත් ඒම  උපාය බූමරංගයක් විය. දශක දෙකකට හෝ තුනකට පෙර ආසියාවේ දෙවන ධනවත්ම රටේ වැසියන් වූ  නමුත් දැන් සහල් සඳහා පෝලිම්වල රැඳී සිටීමට සිදුවී සිටි  ඡන්දදායකයින් සිය බඩගින්න ගැන  සිතා ඡන්දය ප්‍රකාශ කළහ. මෙසේ ඡන්දය ප්‍රකාශ කළ ජනතාවගේ තර්කය සරල විය, ඒනම්  ජේ.ආර් ඇමරිකානු  ගැත්තෙක් නම්  ඔහුට ඔවුන්ගෙන් සහනයක් ලබා ගැනීමට හැකි වනු ඇත යන්නයි. 

2004 දී වසර විසිපහක් පුරාවට අනුගමනය කළ විවෘත ආර්ථික ආකෘතිය හදිසි හා අනපේක්ෂිත ලෙස නතර වුවද ආර්ථික වශයෙන් ගත් කළ අප තවමත් 1977 විවෘත ආර්ථික විප්ලවයේ දරුවන් වෙමු . මෙම වසර එම යුගයේ අවසානය හෝ අවම වශයෙන් නව පරිච්ඡේදයක් සනිටුහන් කරයි.  

මක්නිසාද යත් මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාව පෙර නොවූ විරූ ආර්ථික අර්බුදයකට මුහුණ දී සිටින බැවිනි. එය කුණාටු හතරක අර්බුදයක් ලෙස හඳුනාගත හැකි අතර, එහි එකතුව මුළු දිවයිනම අඳුරු ගිගුරුම් සහිත ජලගැල්මක ගිලීමට තර්ජනය කරන දරුණු කුණාටුවකි. ඒ්වා නම්:

  1. කොරෝනා වයිරසය: කොරෝනා වයිරසය නිසා ගෝලීය හා දේශීය ඒකාබද්ධ භාණ්ඩ සැපයුමට හා ඉල්ලුමේ  ඇතිවන බලපෑම්.

  2. මුලින්ම කල වරද කුමක්​ද: ඵලදායිතාවයෙන් අඩු ඉදිකිරීම් සහ ආනයන පරිභෝජනය සඳහා වැඩි පොලී අනුපාත යටතේ ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධන වෙළඳපොළවලින් අසීමාන්තික ලෙස විදේශ මුදල් වලින්ණය ගැනීම. මෙසේ ලබාගන්නා ලද ණය අඩු  කල් පිරීමේ කාලයකින් යුතු වීම ආර්ථිකයට අහිතකර ලෙස බලපායි.  

  3. වර්ධනය අඩාල වීමට හේතුවූ   අර්බුද: : ගංවතුර, නියඟ, ව්‍යවස්ථාමය කුමන්ත්‍රණය සහ පාස්කු බෝම්බ ප්‍රහාර හේතුවෙන් ඇති වූ ආර්ථික මන්දගාමිත්වය.

  4.  ඇණහිට ඇති ප්‍රතිසංස්කරණ: නව දේශීය ආදායම් පනත හැරුණු විට 2004 සිට කිසිදු බරපතල ව්‍යුහාත්මක ප්‍රතිසංස්කරණයක් සිදු කිරීමට අපොහොසත් වීම නිසා  සැබෑ වර්ධනය පහත වැටීමක් පෙන්නුම් කරයි

එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, අප නිදහසින් පසු ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු ස්වෛරී ණය ගෙවීම් පැහැර හැරීම අබිමුව සිටින බව කිව හැකිය.  වසංගතයට පෙර, රටේ ආර්ථික දිශානතිය දරුණු වුවද, එම ව්‍යසනයෙන් වැළකී හැකිවේය යන බලාපොරොත්තුවක් තිබුණි. එම බලාපොරොත්තුව දැන් වේගයෙන් හීන වෙමින් පවතී. මෙම අර්බුදයේ මූලාරම්භය පවතින්නේ මෙම සහස්‍රයේ මුල් වසරවල ය. 2004 දී  ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා වූ සියවස් කාලක පමණ වූ ද්විපාර්ශ්වික සම්මුතිය ඇණ හිටියේය. බොහෝ අවස්ථාවන්හිදී - තීරුබදු සහ පුද්ගලීකකරණය වැනි - ප්‍රතිසංස්කරණ ආපසු හැරවිණි.  90 දශකයේ අගභාගයේ සහ 2000 දශකයේ මුල් භාගයේ සිදු වූ ප්‍රතිසංස්කරණ වල කාල පමාව නිසා එකී ප්‍රතිසංස්කරණ වල ප්‍රතිඵල වසර කිහිපයක්ම ඵල දැරුවේය. 2005 න් පසු ඉහළ පොලී අනුපාතවලට ගන්නා ලද  ඩොලර් ණය,  රටේ ආර්ථික වර්ධනය ඉහළ දැමීමට යොදාගත් ප්‍රධාන ක්‍රමවේදය විය. 

2007 න් පසු ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධන වෙළඳපොළවලින් ලබාගත් වාණිජ ණය ගැනීම සීඝ්‍රයෙන් ඉහළ ගියේය. මෙය 2009 යුද්ධය අවසන් වූ විගසම ඉදිකිරීම් හා පරිභෝජන ක්ෂේත්‍රවල සැලකිය යුතු වර්ධනයක් ඇති කලේය. ව්‍යාපෘති ණය යොදාගනිමින් හිස් ගුවන් තොටුපලවල් සහ වැඩකට නැති කුලුනු ඉදිකරන ලදී. රාජ්‍ය අංශයේ සේවක ප්‍රමාණය පෙර නොවූ විරූ ලෙස ඉහල යාම හේතුවෙන් වේගයෙන් ඉහළ යන අයවැය හිඟය පියවීම සඳහා ස්වෛරී බැඳුම්කර නිකුත් කරන ලදී.

පසුගිය වසර කිහිපය තුළ, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ  වැඩසටහනක සහය ඇතිව, ශ්‍රී ලංකාවේ ණය බර සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධන වෙළඳපොළවල් මත යැපීම අවම කිරීමට රජය දැඩි උත්සාහයක් ගත්තේය. ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රථම වතාවට ප්‍රාථමික ගිණුමේ ඉහළ අතිරික්තයක් (non-trivial primary surplus) 2017 දී ඇති කරගත් අතර ව්‍යවස්ථා කුමන්ත්‍රණය සහ පාස්කු බෝම්බ ප්‍රහාරය මධ්‍යයයේ වුවද 2018 සහ 2019 නොවැම්බර් දක්වා එම සාර්ථකත්වය නැවතත් ළඟා කරගැනීමට සමත් විය . නමුත් මෙය පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවීය.

යථාර්ථය නම්, රාජ්‍ය ණය ප්‍රමාණය පහත නොයන බව අතර වටිනාකම වැදගත් කාරණය වන්නේ රාජ්‍ය ණය ආපසු ගෙවීමේ ධාරිතාවේ ප්‍රමාණයට සාපේක්ෂව රාජ්‍ය ණය අඩු කිරීමයි. එහි සරලම ස්වරූපයෙන්, එය මෙම සමීකරණයේ වටිනාකම අඩු කිරීම ගැන ය:

මෙය ආකාර දෙකකින් සිදු කළ හැක. මෙම සමීකරණයේ “ රාජ්‍ය ණය” වන ලවයේ අගය අඩු කිරීමෙන් හෝ හරය වන “ වාර්ෂික දළ දේශීය නිෂ්පාදනයේ” අගය වැඩි කිරීමෙන් රාජ්‍ය ණය ආපසු ගෙවීමේ ධාරිතාවේ ප්‍රමාණයට සාපේක්ෂව රාජ්‍ය ණය අඩු කල හැකිය. පසුගිය වසර කිහිපයේදී ශ්‍රී ලංකාව නිවැරදි ලෙස ලවයේ අගය අඩු කරන “ රාජ්‍ය මූල්‍ය ඒ්කාබද්ධකරණ” ප්‍රවේශය අනුගමනය කළේය.  එහෙත් සන්ධාන දේශපාලනයේ ගතිකයන් හා කාල පමාව විසින් වඩා වැදගත් හරය එනම් ආර්ථික වර්ධනයේ ප්‍රගතියට බාධා ඇති කළේය. නව රජය විසින් සැලකිය යුතු ලෙස මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තිය ලිහිල් කරමින් රාජ්‍ය මූල්‍ය ඒ​කාබද්ධකරණ ගමන් මඟ ආපස්සට හැරවීය. එය රජයේ ආදායම විශාල ලෙස අඩු කළ පුළුල් පරාසයක බදු කප්පාදුවක් ක්‍රියාත්මක කළේය. අපේ සමීකරණයේ භාෂාවෙන් කියන්නේ නම් ඒම බදු කපා හැරීම් මඟින් ලවයේ අගය ඉහල දැමීය. මෙම උපායමාර්ගය ක්‍රියාත්මක කිරීම සාධාරණීකරණය කරනු ලැබුවේ වැඩිවන රාජ්‍ය ණයට වඩා වේගයෙන් වර්ධනය වන දදේනි  හේතුවෙන් රාජ්‍ය ණයෙහි සාපේක්ෂ අගය අඩු වනු ඇති බවයි. එම සැලැස්ම පැහැදිලිවම අසාර්ථක විය. අද දවස වන විට රාජ්‍ය ණය දදේනියෙන් 95% මට්ටමට ළඟා වී තිබේ.  භාණ්ඩාගාර ඇපකර වැනි වගකීම් ද සලකා බැලූ විට මෙම අගය 95% ටත් බොහෝ වැඩි අගයක් විය හැක. 

එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාව සිය ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වතාවට ණය ගෙවීම පැහැර හැරීමේ අවදානමක සිටින බව ආයෝජකයන් සහ මූල්‍ය වෙළඳපොළවල් සිතන බව පෙනේ. ස්වෛරී බැඳුම්කර සඳහා වන පොළිය ඉලක්කම් දෙකක අගයක් විය.නැගී එන වෙළඳපොළවල් අතරින් සිය රාජ්‍ය ණය සඳහා මීට වඩා වැඩි ණය අවදානම් වාරික ඇත්තේ ආජන්ටිනාව, සැම්බියාව හා ලෙබනන් රාජ්‍යයට පමණි. ණය ගෙවීම පැහැර හැරීමක් සිදුවුවහොත් එය දැනටමත් ජලගැලීම්, කුමන්ත්‍රණ, පාස්කු බෝම්බ ප්‍රහාර හා කෝවිඩ් වලින් විනාශ වී ඇති ආර්ථිකයට තවත් පහරක් වනු ඇත. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය වෙළඳපොළවලින් රට ඉවත් කෙරෙනු ඇත. අයවැය හිඟය සඳහා මුදල් සෙවීමට නොහැකි වනු ඇත.  රාජ්‍ය වියදම අඩු කළහොත් මිස උද්ධමනය ඉහල යනු ඇත. මේවා සියල්ල එක්ව ගත් කළ මේ හේතුන් විසින් අපව ආජන්ටිනා, ලෙබනන් හෝ ග්‍රීක මාදිලියේ ණය ගෙවීම පැහැරහැරීමේ හා දේශපාලනික අස්ථාවරත්වයේ විෂම චක්‍රයකට ගෙන යනු ඇත. පෙර නොවි විරූ අර්බුදයකට මුහුණ දිය හැක්කේ පූර්ණ හා ගැඹුරු ප්‍රතිසංස්කරණ වලින් පමණි. පැලැස්තර හා වට්ටෝරු විසඳුම්    තුළින් එය සිදු කළ නොහැකිය. ඉතාලිය පෙන්වා දුන් පරිදි ණය සමීකරණයේ ලවයට පමණක් අවධානය යොමු කිරීමෙන් විසඳුමක් ලැබෙන්නේ නැත. දශක ගණනාවක්  ප්‍රාථමික ගිණුමේ  අතිරික්තයන් ගැන මිස ව්‍යුහාත්මක වෙනසවීම් ගැන අවධානය යොමු නොකිරීම නිසා ඇති වන්නේ එක තැන පල් වන ආර්ථිකයකි. ඊට වඩා අපට අවශ්‍ය වන්නේ ශ්‍රී ලංකාවට අගනා මෙහෙවරක් සිදු කළ 1977 මාදිලියේ ප්‍රතිසංස්කරණවල දෙවන වටයකි.  එවැනි ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩසටහනක් ගැන සිතීමට බොහෝ මාර්ග තිබේ. කෙසේ වෙතත්, මෙවර උත්ප්‍රේරකය ස්වෛරී ණය ගෙවීම පැහැර හැරීමක් විය හැකි බැවින්, ප්‍රතිසංස්කරණ වල​දී රාජ්‍ය ණය දළ දේශිය නිෂ්පාධනයට අනුපාතය සැලකීමේ​දී (රාජ්‍ය ණය (Debt - ලව​ය) / දළ දේශිය නිෂ්පාධනය (GDP- හර​ය)  “ලවයට හෙවත් රාජ්‍ය ණය​ට කෙරෙන පහරදීමක්” හෝ “හරයට හෙව​ත් දළ දේශීය නිෂ්පාධනයට පහරදීමක්” ලෙස ලේබල් කිරීම පහසුය.

ලවයට පහර දීම: රාජ්‍ය ණය අඩු කිරීම

රාජ්‍ය ණය අඩු කිරීම - ‘ලවයට පහර දීම’ - ආකාර තුනකින් කළ හැකිය. පළමුව, බදු වැඩි කිරීම. දෙවනුව, වියදම් අඩු කිරීම. තෙවනුව, වත්කම් විකිණීම. බොහෝ විට ශ්‍රී ලංකාවට මේ තුනම කිරීමට සිදුවනු ඇත.

බදු වැඩි කිරීම: දේපළ බදු සහ බදු මඟහරින ආකාර 

ශ්‍රී ලංකාවේ  ලෝකයේ අවම දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට සාපේක්ෂව බදු අනුපාතයක් පවතින බව හා ප්‍රතීපාය​න බදු ක්‍රමයක් හෙවත් වැඩිපුර බදු ගෙවන්නන් තවත් බදු බරින්ම මිරිකන (regressive tax system) ක්‍රමයක් ඇති බව හොඳින් දන්නා කරුණකි. මේ වසරේදී ශ්‍රී ලංකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට සාපේක්ෂව බදු අනුපාතය ලෝකයේ අඩුම අනුපාතය ඇති රටවල් 15 අතරට පැමිණිය හැකිය. කෙසේ වෙතත්, ආර්ථික සංකෝචනය මධ්‍යයේ පරිභෝජනය සහ ආයෝජනය අඩු කරන බදු ඉහළ නැංවීම වර්ධනයට බාධක ඇති කල හැකිය. එක් විසඳුමක් වනුයේ බදු ඉතිරිකිරීම්, විශේෂයෙන් ඵලදායී නොවන ඉතිරිකිරීම් ය. එවැනි ඉතිරිකිරීම් සඳහා ලොකුම උදාහරණය ඉඩම් අයිතියයි. බස්නාහිර පළාත් දේපල බද්දකින් සැලකිය යුතු ආදායමක් උපයා ගත හැකි අතර භාවිතයට නොගන්නා දේපළ කාර්යක්ෂමව භාවිතා කිරීම දිරිමත් කළ හැකිය. පසුගිය දශකය තුළ කොළඹ දේපළ දේපළ මිල 300% කින් ඉහළ ගිය අතර, මෙම ලාභයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් පොදු යටිතල පහසුකම් වියදම්වල සෘජු ප්‍රතිඵලයකි. අපේ බදු ක්‍රමයේද බොහෝ අඩුපාඩු  තිබේ. සිගරට් සඳහා වන සුරාබදු බදු සම්බන්ධයෙන් සලකා බලන්න. ඇස්තමේන්තු වලට අනුව සිගරට් මිල සඳහා සූත්‍රයක් හඳුන්වා දීමෙන් ඉදිරි දශකය තුළ රුපියල් බිලියන දෙසියයකට අධික ආදායම් අහිමි වීම වළක්වා ගත හැක. ඒ හා සමානව, බීඩි සඳහා වන බදු  පැනවීමේදී සුරාබදු බදුකරණයේ ආර්ථික වාසි සලකා බලනවාට වඩා දේශපාලන සාධක සලකා බැලීමට යොමුවී ඇති බව පෙනේ. 

වියදම් අඩු කිරීම: රාජ්‍ය සේවයේ අතිරික්තය 

ශ්‍රීලංකාවසතුව විශාල රාජ්‍යඅංශයක්තිබේ. ආදායම, ඵලදායිතාවසහඅවසානයේආරක්ෂකදෘෂ්ටිකෝණයකින් බැලූ කල හමුදාවේවිශාලත්වයද අභියෝගයකි. රජයේවැටුප්වියදමෙන් 40% ක්පමණවැයවන්නේහමුදාවසඳහාය. පුද්ගලයන් 280,000 කටආසන්නහමුදාව (බ්‍රිතාන්‍යහමුදාවේදළවශයෙන් 100,000 ටසාපේක්ෂව), අපගේවඩාත්මහැකියාවක් ඇති මිනිසුන්ඵලදායීරැකියාසොයා යාම වළකයි. මෙමපුද්ගලයන්ගෙන්වැඩිපිරිසක් හමුදාසංචිතවලටමාරුකිරීමසහආධුනිකත්වයෝජනාක්‍රමයක්හරහාඅපනයනකර්මාන්තයටසහනාධාර පදනමක් යටතේශ්‍රමයලබාදීමට ඔවුන් යෙදවීමරාජ්‍යමූල්‍ය සැලකියයුතුප්‍රමාණයකින්වැඩිදියුණුකරමින් ආර්ථික වර්ධනයට හේතු වනු ඇත. රැකියාවර්ධනයපිළිබඳසමානඅදහසක් රාජ්‍යඅංශයේද දක්නට තිබේ.

Graph - පිම්බී ඇති රාජ්‍ය සේවය - රාජ්‍ය හා අර්ධ රාජ්‍ය අංශයේ සේවකයන් පිළිබද සංගණනය , රාජ්‍ය අංශය, අර්ධ රාජ්‍ය අංශය 

Graph - පිම්බී ඇති රාජ්‍ය සේවය - රාජ්‍ය හා අර්ධ රාජ්‍ය අංශයේ සේවකයන් පිළිබද සංගණනය , රාජ්‍ය අංශය, අර්ධ රාජ්‍ය අංශය 

වත්කම් විකිණීම: ව්‍යවසාය​න් විකිණීම 

ව්‍යාපා​ර කළමනාකරණය කිරීමේදී රජය අසාර්ථකය. රජය සතු ව්‍යවසායන් අයථා කළමනාකරණය, නාස්තිය  සහ දූෂණය සිදුවන ආයතන ලෙස ප්‍රකටය. මෙම ආයතන වල සෘජු පිරිවැය අති විශාලය. නමුත් වක්‍ර පිරිවැය ඊටත් වඩා වැඩිය. වරාය අධිකාරියේ පර්යන්තවල තරඟකාරීත්වය තිබියදීත්, SAGT ( දකුණු ආසියානු ගේට්වේ පර්යන්තය)  සහ චයිනා මර්චන්ට් හෝල්ඩින්ග්ස් කොළඹ ලෝකයේ විශිෂ්ට වරායක් බවට පත්කිරීමේ ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කර ඇත. ගුවන්තොටුපල සහ ගුවන් සේවා ඒ හා සමානව තරඟකාරීත්වයට සහ පෞද්ගලික ව්‍යවසායයන්ට විවෘතව තිබුනේ නම් කෙසේ දැයි සිතා බලමු; ශ්‍රී ලංකාව ගුවන් හා ගුවන් මුහුදු කේන්ද්‍රස්ථානයක් මෙන්ම නෞකා මධ්‍යස්ථානයක් බවට ද පත්විය හැකිය. අපේ ආර්ථිකය පුරා තවත් උදාහරණ ගණනාවක් තිබේ. ආර්ථික සංවර්ධනයේ මෙම අවස්ථාවෙහිදී, ව්‍යවසායන් පවත්වාගෙන යාමට රජයට එතරම් හේතුවක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, ඉඩම් විකිණීමකින් තොරව ව්‍යවසායන් විකිණීමෙන් රජයට තමන් සතු වත්කම්වල වටිනාකම වැඩි කළ හැකිය. නිදසුනක් වශයෙන්, රජය සතු හෝටල්, බහාලුම් පර්යන්ත සහ ගුවන් පර්යන්ත ඒවා ක්‍රියාත්මක වන ඉඩම විකිණීමෙන් තොරව පුද්ගලීකරණය කළ හැකිය. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, ව්‍යවසායන්  ඒවායේ ඉඩම් අත්පත් කර ගැනීමකින් තොරව පෞද්ගලීකරණය කිරීම වේ. පුද්ගලීකරණයෙන් ලැබෙන මුදල් ණය පියවීම සඳහා යොදා ගත හැකි බැවින් එවැනි ගනුදෙනු බදු ගෙවන්නාට වඩා  යහපත් වනු ඇත. මීට අමතරව, ඉඩම් සඳහා කල්බදු වටිනාකම් ඉහළ යනු ඇති අතර ඉඩම් වටිනාකම ද වේගයෙන් ඉහළ යනු ඇත.

ඵලදායිතා දෘෂ්ටි කෝණයකින් සැලකු කල, පුද්ගලීකරණය සඳහා ප්‍රධාන ඉලක්ක වනුයේ ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවය, රත්මලාන ගුවන්තොටුපළ, ජය බහාලුම් පර්යන්තය සහ යුනිටි බහාලුම් පර්යන්තය විය හැකිය. මෙය සිදු කිරීමේ එක් සරල ක්‍රමයක් වනුයේ තරඟකාරී කර්මාන්තවල ක්‍රියාත්මක වන සියළුම රාජ්‍යය සතු ව්‍යවසායයන් නියමිත කාල රාමුවක් තුළ විකිණීම සඳහා පැහැදිලි වරමක් ඇති පරිපාලක සමාගමක් තුළ තැබීමයි, ඒවා එසේ විකිණිමට අසමත් වුවහොත් ස්වයංක්‍රීයව කොළඹ කොටස් වෙළඳපොලේ ලැයිස්තුගත ගත වීම විකල්පයක් ලෙස යොදාගත හැකිය. 

හරයට පහර දීම: ඵලදායිතා වර්ධනය

දශක කිහිපයක අවකාශය තුළ තුන්වන ලෝකයේ සිට පළමු ලෝකයට  යාමට ඇත්තේ  උත්සාහ කළ හා අත්හදා බැලූ එක් මාර්ගයක් පමණි: ඒ අපනයන නිෂ්පාදනය කිරීමයි. 1980 දශකය වන විට ඇඟලුම් අපනයන කර්මාන්තය ආරම්භ කරන විට ශ්‍රී ලංකාව මෙම ක්‍රියාවලියේ පළමු පියවර සාර්ථකව නිම කළ අතර එය ශ්‍රී ලංකාවේ එකම නිෂ්පාදන අපනයනය ලෙස තවමත් පවතී. 1983 දී ශ්‍රී ලංකාව වටිනාකම් දාමය තුළ ඉහළට යමින් අර්ධ සන්නායක නිෂ්පාදනය වෙත එළඹීමට සූදානම්  වූ අතර එය ගිනිකොණදිග ආසියානු සහ නැගෙනහිර ආසියානු ආකාරයේ වර්ධනයකට මඟ පෑදීමට හේතු වීමට තිබිණි. නමුත් කළු ජූලියත් සමඟ අතර මෝටරෝලා සහ හැරිස් කෝපරේෂන් විසින් කටුනායක හි ඉදිකරන අර්ධ සන්නායක කම්හල පීනෑං වෙත ගෙන යන ලදී. ඒ හා සමානව, එකල ආරම්භ වීමට ආසන්නව තිබූ ජපන් ආයෝජන රැල්ල අපට මග හැරුණි.

එතැන් සිට ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රධාන නිෂ්පාදිත අපනයන සංවර්ධනයක් අත්පත් කරගෙන නැත. ශ්‍රී ලංකාවට ඇති අභියෝගය වන්නේ නව ඉහළ ඵලදායිතාවක් ඇති අපනයන කර්මාන්තයන් ඇති කිරීමයි. මෙය රජයේ උත්සාහය අවශ්‍ය සංකීර්ණ කාර්යයකි. නමුත් ශ්‍රී ලංකාව මීට පෙර එය කර තිබේ. 1977 විප්ලවයේ අත්හදා බැලූ උපායමාර්ගය පහත පරිදි වේ. පළමුව, ආයෝජනයට බලපාන සුපුරුදු බාධක කළමනාකරණය කළ හැකි ආයෝජන කලාප නිර්මාණය කිරීම. නිදහස් වෙළඳ කලාපවල ප්‍රතිභාව එයයි. දෙවනුව, ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන තරඟකාරී කිරීම: තීරුබදු අඩු කිරීම (ආනයන සඳහා බද්දක් යනු අපනයන සඳහා බද්දක් වේ) සහ නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම් අත්සන් කිරීම. තෙවනුව, කාර්යක්ෂම සාධක ප්‍රතිපාදනය සක්‍රීය කිරීම: කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනයට ඇති නියාමන බාධක ඉවත් කිරීම සහ කම්කරු නීති යාවත්කාලීන කිරීම. සිව්වනුව, සංවර්ධනය වන  රාජ්‍යයේ බලය අවම කිරීම, සුහුරු අපනයන සහනාධාර සැලසුම් කිරීම සහ වඩාත්ම වැදගත් ලෙස ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණ සම්පූර්ණ කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. 

ආයෝජන ක්ෂේම භූමි

 ශ්‍රී ලංකාවේ නිෂ්පාදන අපනයනවල ගාමක බලය වන්නේ නිදහස් වෙළඳ කලාපයි. ඇඟලුම් කර්මාන්තය ආරම්භ වූයේ මෙහිදීය. දිවයිනේ ඝන ටයර් අපනයන කර්මාන්තයේ සාර්ථකත්වයට හේතු වූයේ ද කලාප වන අතර අනෙකුත් සියලුම නිෂ්පාදිත අපනයනවල මූලික ස්ථානය ලෙස ඒවා පවතී. මෙයට හේතුව ආයෝජකයෙකුට කර්මාන්ත ශාලාවක් විවෘත කිරීම කලාප නිසා වඩාත් පහසු වීමයි. ඉඩම්, විදුලිය සහ ජලය තිබේ; නියාමන අවසරයන් දැනටමත් ලබා ගෙන ඇත; රේගු නිලධාරීන් සහ වෙනත් රජයේ ආයතන අත ළඟය. කාලයාගේ ඇවෑමෙන් පුහුණු ශ්‍රමිකයන් සහ සහායක සැපයුම්කරුවන්ගේ ආර්ථික පද්ධතියක් ද වර්ධනය වේ. ධාරිතාවය අවසන් වීමට ආසන්නව තිබියදීත්, 2002 සහ 2017 අතර කිසිදු නව නිදහස් වෙළඳ කලාපයක් ගොඩනැගීමට ශ්‍රී ලංකාව අපොහොසත් විය. එබැවින් ආයෝජකයින්ට ඉඩම් සඳහා ප්‍රවේශය මූලික බාධකයක් බවට ආයෝජකයින් චෝදනා කිරීම පුදුමයක් නොවේ.

Graph - කලාපවල භාවිතයට ගෙන ඇති ඉඩ ප්‍රතිශතය, නිදහස් වෙළඳ කලාපවල ඉඩම් භාවිත ප්‍රතිශතය ආයෝජන ප්‍රවර්ධන කලාපය ඉඩම් භාවිතය

Graph - කලාපවල භාවිතයට ගෙන ඇති ඉඩ ප්‍රතිශතය, නිදහස් වෙළඳ කලාපවල ඉඩම් භාවිත ප්‍රතිශතය ආයෝජන ප්‍රවර්ධන කලාපය ඉඩම් භාවිතය

ශ්‍රී ලංකාවේ නිදහස් වෙළඳ කලාප සියල්ලම පාහේ කළමනාකරණය කරනු ලබන්නේ ආයෝජන මණ්ඩලය විසිනි. එක් ව්‍යතිරේකයක් වන්නේ ඩීඑෆ්සීසී බැංකුව විසින් පවත්වාගෙන යනු ලබන ලින්ඩන් කාර්මික කලාපයයි. ආයෝජන මණ්ඩලය  පවත්වා ගෙන යන ආකෘතිය හොඳින් ක්‍රියාත්මක වූ අතර 1980 දශකයේ දී තරඟකාරී විය. අද ලෝකය ඉදිරියට ගොස් ඇත. ඇඟලුම් වලින් බැහැර වී  අංශවල නව ආයෝජකයින් ආකර්ෂණය කර ගැනීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව ජාත්‍යන්තර කලාපීය ක්‍රියාකරුවන්ට ඉඩ දිය යුතුය. නිදසුනක් වශයෙන්, ශ්‍රී ලංකාවේ පහසුකම් ඇති කිරීම සඳහා චීන නිදහස් වෙළඳ කලාප ක්‍රියාකරුවෙකු, ජපාන නිදහස් වෙළඳ කලාප ක්‍රියාකරුවෙකු සහ සිංගප්පූරු ක්‍රියාකරුවෙකු ගේ සහාය ලබා ගත යුතුය. මෙම කලාප ක්‍රියාකරුවන් පසුව ඔවුන්ගේ රටවල සහ කලාපවල නිෂ්පාදකයින් සමඟ ඇති සබඳතා උද්‍යාමය (leverage)  කරනු ඇත. ඔවුන් 1980 දශකයේ අග භාගයේ සිට අනුප්‍රාප්තික රජයන් විසින් සිදු කිරීමට අසමත් වූ දෙය සිදු කරනු ඇති. 

කලාප කළමනාකරණය තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ පෞද්ගලික අංශයේ ශක්තීන් ද මුදා හැරිය හැකිය. මාස් සහ බ්‍රැන්ඩික්ස් සමාගම් ශ්‍රී ලංකාවේ සහ ඉන්දියාවේ සාර්ථක පේෂකර්මාන්ත උද්‍යාන පවත්වාගෙන යයි. ඔවුන්ට ශ්‍රී ලංකාවේ කලාපයක් සාර්ථකව පවත්වාගෙන යාමට නොහැකි වීමට හේතුවක් නැත. අසමත් වන්නේ මධ්‍යම රජය පමණක්ම නොවේ. මා දන්නා පරිදි, පළාත් සභා පාලනයක් පිහිටුවා වසර කිහිපයක් ඇතුළත වයඹ පළාත් සභාව කළ දේ වෙනත් කිසිදු පළාතක් විසින් සිදු කර නොමැත: පිළිවෙලින් හෙරලියාවල සහ දංගස්පිටිය යන ප්‍රදේශවල පළාත් සභාව විසින් පවත්වාගෙන යන කාර්මික කලාප එකක් නොව දෙකක්ම පිහිටුවන ලදී. උතුරු පළාත එහි බලය බෙදා හැරීමේ උද්යෝගයත්, කන්කසන්තුරේ වරාය සහ පාලාලි ගුවන්තොටුපළ වෙත ප්‍රවේශයත් සමඟ විශේෂයෙන් ලැජ්ජාවට  පත් විය යුුතුය. 

ඉලෙක්ට්‍රොනික් නිදහස් වෙළඳ කලාපයක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා නියමු ව්‍යාපෘතියකට රත්මලාන අවට භාවිතා නොකරන ලද රජයේ ඉඩම් යෙදවිය හැකිය. වරාය, දුම්රිය හා ගුවන්තොටුපල, විශ්ව විද්‍යාල සහ කාර්මික පාසල් සහ පුහුණු ශ්‍රමිකයින් ආසන්නයේ සිටීම නිසා ශ්‍රී ලංකාවේ ඊට  වඩා හොඳ ස්ථානයක් නොමැත.

අපනයන තරඟකාරිත්වය

ආදාන පිරිවැය ඉහළ මට්ටමක පවතී නම් කිසිවෙකු ශ්‍රී ලංකාවේ කර්මාන්තශාලා ඉදිකරන්නේ නැත. ගෝලීය සැපයුම් දාමයන් සහිත මෙම යුගයේදී, එක් රටක් නිෂ්පාදනයේ අවසාන වටිනාකමෙන් 20% සිට 30% ට වැඩි ප්‍රමාණයක් එකතු කරන්නේ කලාතුරකිනි. එබැවින්, තරඟකාරී රටවලට සමාන මිලකට සංරචක සහ අමුද්‍රව්‍ය ආනයනය කිරීමට හැකිවීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාව ලෝකයේ ඉහළම තීරුබදු අනුපාතයන් පවතින රටකි. ඊටත් වඩා නරක තත්ත්වයක් වන්නේ  ඒවා ඉතා සංකීර්ණ වීම වන  අතර එමඟින් අභිමතය සඳහා ප්‍රමාණවත් ඉඩක් නිර්මාණය කරන අතර ඒ හරහා ප්‍රමාදයන් හා දූෂණ සිදු වීමයි. ශ්‍රී ලංකාව ඉන්දියන් සාගරයේ වෙළඳ හා නිෂ්පාදන කේන්ද්‍රස්ථානය බවට පත්වීමට නම් එහි තීරුබදු සඳහා මිණුම් දණ්ඩක් ලෙස  ඩුබායි සහ සිංගප්පූරුවට භාවිතා කළ  යුතුය. මෙය ශ්‍රී ලංකාවට අලුත් දෙයක් නොවේ. 1994 දී එයට සරල ත්‍රි-තීරු ගාස්තු ව්‍යුහයක් තිබිණි. ශ්‍රී ලංකාවේ සඵල තීරුබදු අනුපාතය අහස උසට නැඟුණේ  2004 න් පසුව මූලික වශයෙන් CESS සහ PAL බදුවල බර එක මත එක එකතුවන  ප්‍රපතන (cascading)  බලපෑම හේතුවෙන් ය. ඒවා අහෝසි කිරීම ඉතා හොඳ ආරම්භයක් වනු ඇත.

ඒ හා සමානව, 1977-2004 කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ සැබෑ සඵල විනිමය අනුපාතය බොහෝ දුරට නියතව තබා ගන්නා ලදී.  දුර්වල මුදල් ඒකකයක් දේශීය වශයෙන් විදේශීය භාණ්ඩ මිල අධික කරවන අතර ශ්‍රී ලාංකික භාණ්ඩ ගෝලීය වෙළෙඳපොළවල ලාභදායී කරයි. මෙය අපනයනවල තරඟකාරිත්වය සහතික කිරීමට උපකාරී වූ අතර ස්වයංක්‍රීය, අනභිමත ආනයන ආදේශන දිරිගැන්වීමක් ලෙස ක්‍රියා කළේය. කෙසේ වෙතත්, 2004 සිට සැබෑ සඵල විනිමය අනුපාතය ඉහළට ගමන් කිරීම නිසා  අපනයන අධෛර්යමත් කිරීම සහ ආනයන දිරිගැන්වීම ආරම්භ විය. 2017 වන විට ශ්‍රී ලංකාවේ සැබෑ සඵල විනිමය අනුපාතය 2004 ට වඩා 31% වැඩි විය.

අවසාන වශයෙන්, ශ්‍රී ලංකාවේ තරඟකාරිත්වය අඩාල වෙමින්වෙමින් පවතින්නේ එහි සියලුම තරඟකරුවන් නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම් (FTA) අත්සන් කරන බැවිනි. ඉන්දියාව, චීනය සහ ආසියාන් රටවල් සමඟ ගැඹුරු භාණ්ඩ හා සේවා වෙළඳ ඒකාබද්ධතාවයක් වෙත ගමන් කිරීම ශ්‍රී ලංකාව වේගවත් කළ යුතුය. වැදගත්ම දෙය නම්, අප CPP11 සහ RCEP යන ප්‍රධාන වෙළඳ ගිවිසුම් දෙකෙහි කොටස්කරුවන් විය යුතුය. නව රේගු පනතක වැදගත්කම, ජාතික අපනයන ක්‍රමෝපාය ක්‍රියාත්මක කිරීම හෝ දේශසීමා වෙළඳාමට පහසුකම් සැලසීම සඳහා වෙනත් ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමේ අවස්ථාව ලිපියේ ඉඩ ප්‍රමාණයේ  හා කාලවේලාවේ සීමාවන් නිසා මේ අවස්ථාවේ සිදු කළ නොහැක. ඒවා ද අත්‍යවශ්‍ය යැයි කීම සෑහේ.

කාර්යක්ෂම සාධක ප්‍රතිපාදනය

ඉඩම්, ශ්‍රමය, ප්‍රාග්ධනය; ජාතීන්ගේ ධනය තීරණය කරන්නේ මෙම සාධක සංවර්ධනය කිරීම හා ප්‍රතිපාදනයෙනි. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රාග්ධන වෙන් කිරීම සාපේක්ෂව කාර්යක්ෂම වේ. අද අපගේ අභියෝගය වන්නේ ඉඩම් හා ශ්‍රමය කාර්යක්ෂමව ප්‍රතිපාදනය කිරීම සහතික කිරීමයි.

ඉඩම් 

නැගෙනහිර ආසියාවේ සාර්ථක ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණය ඔවුන්ගේ ආර්ථික සමෘද්ධිය සඳහා බලපෑ ප්‍රධාන කරුණ ලෙස බොහෝ දෙනෙක් උපුටා දක්වති. ස්ටඩ්වෙල්ගේ How Asia Works(ආසියාව ක්‍රියා කරන ආකාරය) සමහර විට මේ පිළිබඳව වඩාත්ම ඒත්තු ගැන්වෙන සහ කියවිය හැකි විස්තරය විය හැකිය. මෙම විශ්ලේෂණයේ ප්‍රශංසා කිරීමට බොහෝ දේ ඇත. දැනටමත් ගොවිතැන් කරන පවුල් සඳහා සින්නක්කර ඉඩම් ලබා දීමෙන් කෘෂිකාර්මික ඵලදායිතාව ඉහළ යනු ඇත. ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ද මෙය සත්‍යයකි. ඉක්මණින් ක්‍රියාත්මක කළ හැකි එක් තීරණාත්මක ඉඩම් ප්‍රතිසංස්කරණයක් වනුයේ දැනට සිටින තේ වතු කම්කරුවන් කුඩා ඉඩම් හිමිකරුවන් බවට පත් කිරීමයි. නියෝජක -නියෝජිත ගැටළුව විසඳන බැවින් මෙය ඵලදායිතාව වැඩි දියුණු කරනු ඇත. ඊට අමතරව, සින්නක්කර අයිතිවාසිකම් සමඟ, ඉඩම නැවත වගා කිරීමට හා වැඩිදියුණු කිරීමට ඔවුන්ට සෑම දිරිගැන්වීමක්ම තිබේ. ණය ලබා ගැනීම ගැටලුවක් නොවනු ඇත; ඉඩම ඇපකරයක් ලෙස ක්‍රියා කරනු ඇත.

Daniel-Alphonsus-3-Graybox- (1).jpg

ප්‍රාදේශීය වැවිලි සමාගම් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, කර්මාන්තශාලා සහ ඒවායේ ඉතිරි කල්බදු කාල සීමාවේ වටිනාකමට සමාන ඉඩම් ඔවුන්ට සින්නක්කර අයිතියට පැවරිය හැකිය. ඉන්පසුව ඔවුන්ට  නව කුඩා ඉඩම් හිමිකරුවන්ට ව්‍යාප්ති සේවා සහ බහිර් වගාකරු (Out grower model)  ආකෘතියක් ලබා දිය හැකිය. ඒ හා සමානව, විශේෂයෙන් තෙත් කලාපයේ කුඹුුරු  පනත අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාමට යහපත් හේතුවක් නොමැත. ඇත්ත වශයෙන්ම, කුඹුුරු  පනත මගින් සීමා කරන ලද තෙත් කලාපයේ සමහර ඉඩම් කිසි විටෙකත් කුඹුුරු  නොවීය. කුළුබඩු වැනි ඉහළ වටිනාකමකින් යුත් අපනයන භෝග සඳහා ඉඩම් වඩාත් ඵලදායී ලෙස භාවිතා කිරීමට මෙම නීතිය ප්‍රධාන බාධකයකි.

 ශ්‍රී ලංකාව ෆීනික්ස් පක්ෂියෙක් මෙන් අලු ගසා දමා නැගිටිනු ඇත. එසේ නොමැති නම් කුසගින්නේ, විරැකියාවේ යක්ෂයන් හා ණය එකතුකරන්නන් පසුපසින් පැමිණෙනු  ඇත.  

ඉඩම් පිළිබඳ කතාවෙන් පසු අපට ශ්‍රමයට ගැන කතා කළ හැක. ශ්‍රී ලංකාවේ කම්කරු නීති මගින් ඉහළ ආරක්ෂිත පුද්ගලයින් සුළු පිරිසක් සහ සම්පූර්ණයෙන්ම අනාරක්ෂිත අවිධිමත් කම්කරුවන්ගේ අති විශාල පිරිසකගෙන් සමන්විත කුල පද්ධතියක් නිර්මාණය කර තිබේ. ඇත්ත වශයෙන්ම, කම්කරු නීතිය වඩාත් නම්‍යශීලී කිරීමට අපොහොසත් වීම ශ්‍රී ලාංකිකයන් දශලක්ෂයකට අධික සංඛ්‍යාවක් ගල්ෆ් කලාපයේ අන්තරායකර තත්වයන් යටතේ  සේවය  කිරීමට වැදගත් හේතුවකි. කිහිප දෙනෙකුට විශාල ආරක්ෂාවක් ලබා දෙනවාට වඩා බොහෝ දෙනෙකුට යම් ආරක්ෂාවක් තිබීම හොඳය. විශේෂයෙන්ම කම්කරු නීතිය රටේ ආර්ථික වර්ධනයට විශාල බාධාවකි.

වඩා නම්‍යශීලී කම්කරු නීතිවල අවාසි ඵලදායි ලෙස කළමනාකරණය කළ හැක්කේ ඩෙන්මාර්කයේ නම්‍යශීලි ආකෘතිය වැනි ඉලක්කගත සමාජ ආරක්ෂණ ජාලයක් හරහා වන අතර එමඟින් ශ්‍රම වෙළඳපොලේ ඉහළ නම්‍යශීලී බව ශක්තිමත්  විරැකියා රක්ෂණයක්  වැනි සහනශීලී සමාජ ආරක්ෂණ දැල් සමඟ ඒකාබද්ධ කරයි. 

සංවර්ධන රාජ්‍යය 

අවසාන වශයෙන්, සංවර්ධනයට බාධා කරනවාට වඩා පහසුකම් සැලසීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව සිය රාජ්‍යය ප්‍රතිව්‍යුහගත කළ යුතුය. පළමුවැන්න යථාර්ථය පිළිගැනීමේ ප්‍රශ්නයකි. රටක ඉතිහාසයේ විශාලතම ප්‍රදානය (මිලේනියම් චැලෙන්ජ් කෝපරේෂන් මඟින් ලබා දීමට තැත් කළ ) ප්‍රතික්ෂේප කරන අතරම, ණය හිමියන්ගෙන් ණය ගෙවීම  සඳහා  ප්‍රමාද සහන ආයාචනා  කරන විට රටකට ඇති විශ්වසනීයත්වය කුමක්ද?

දෙවනුව, දුම්රිය හා විදුලි රැහැන් වැනි ස්වාභාවික ඒකාධිකාරී අංශවල රජය සතු ව්‍යවසායන් නිර්දේශපාලනීකරණය කර කාර්යක්ෂම වීමට  බල කළ යුතුය. නව නීතියක් සම්මත කිරීමෙන් නිර්දේශපාලනීකරණය සැලකිය යුතු ලෙස සාක්ෂාත් කරගත හැකිය. සියළුම රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන්හි අධ්‍යක්ෂවරුන් පත් කිරීම පැහැදිලි ‘හැකියාව හා උචිත බවේ’ නිර්ණායක සහිතව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා කවුන්සිලය විසින් පත් කරන ලද නාමයෝජනා මණ්ඩලයේ අනුමැතියට යටත් විය යුතු බව නීතියට නියම කළ හැකිය. ඒ හා සමාන යාන්ත්‍රණයක් දැනටමත් බැංකු සඳහා ක්‍රියාත්මක වේ.

තවද, තරඟකාරිත්වය හඳුන්වා දීම, ළබැඳියාවන් අතර  ගැටුම් නිරාකරණය කිරීම සහ විනිවිදභාවය ඉහළ නැංවීම මගින් කාර්යක්ෂමතාව වැඩි දියුණු කළ හැකිය. ශ්‍රී ලංකාවේ තරඟකාරීත්වය පිළිබඳ නීතිය මගින් රජය සතු ව්‍යවසායයන් ආවරණය නොවේ: මෙය රාජ්‍ය අංශයේ ඒකාධිකාරයන්ට පුරවැසියන්ගේ වියදමින් කුලියක් (Rent) එකක් හෙවත් කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි නොකරමින් වෙළදපොළට බලපෑම් කරමින් භුක්ති විඳීමට ඉඩ සලසයි. එය අවසන් විය යුතුය. උදාහරණයක් ලෙස ශ්‍රී ලංකා වරාය අධිකාරිය වරාය පර්යන්තවල හිමිකරු, ක්‍රියාකරු සහ නියාමකයා වීම විකාරයකි. දූෂණය හා වැරදි කළමනාකරණය බෝ කිරීම සඳහා නිර්මාණය කර ඇති එවැනි ළබැඳියාවන් අතර  ගැටුම්වලින් රාජ්‍ය අංශය පිරී ඇත.

මේවා ප්‍රධාන වෙනස්කම් වන නමුත් තොරතුරු ද වැදගත් වේ. ඒවා බදු ගෙවන්නා සතු බැවින්, කොළඹ ව්‍යාපාර වස්තු හුවමාරුවේ ලැයිස්තුගත කර ඇති සමාගම්වලට වඩා රාජ්‍ය හිමිකාර ව්‍යාපාරවලට වැඩි අනාවරණ අවශ්‍යතා තිබිය යුතුය. එහෙත් ආරම්භයක් වනුයේ රජය සතු ව්‍යවසායයන් විසින් කොළඹ කොටස් වෙළඳපොළේ සියළුම හෙළිදරව් කිරීමේ අවශ්‍යතා අනුගමනය කිරීම අවශ්‍ය වීමයි. මෙය නීතියෙන් හෝ රජය සතු ව්‍යවසායයන්ට කොළඹ ව්‍යාපාර වස්තු හුවමාරුවේ ඔවුන්ගේ ණය  ලැයිස්තුගත කිරීමට නියම කිරීමෙන් හෝ සිදු කළ හැක. නැතහොත් ඒ දෙකම සිදු කළ හැක. 

රජය  සතු ව්‍යවසායයන් බවට පත් කළ යුතු රජය සතු දෙපාර්තමේන්තු ද තිබේ. දුම්රිය වඩාත් වැදගත් උදාහරණයයි. දුම්රිය  රජය සතු ව්‍යවසායයක් නම් එයට මුදල් ණයට ගැනීමට හැකි අතර  එවිට එයට දුම්රිය ස්ථාන අවට දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුව සතු ඉඩම් සංවර්ධනය කිරීම තුළින් විද්‍යුතන කිරීම හා ද්විත්ව රේල් පීලි තැනීම   සඳහා මුදල් යෙදවිය හැකිය.

ඉදිරියට යාමට මාර්ගය 

ශ්‍රී ලංකාවේ සැබෑ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශන අයවැය නොව ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ වැඩසටහන් ය. අයවැය බොහෝ විට පොරොන්දු සහ සන්දර්ශනවලට වඩා වැඩි දෙයක් නොවේ. තථ්‍ය ආදායම හා වියදම් පිළිබඳව හෝ ඊටත් වඩා ආර්ථික කළමනාකරනය පිළිබඳව හෝ  ඒවා එතරම් යථාර්ථයට ළඟා වන්නේ නැත. එනිසා මෙම අර්බුදයේ උපරිමය හා ඒ අනුව අවස්ථාව අනිවාර්යයෙන්ම ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ වැඩපිළිවෙල වනු ඇත. මේ වසර අගදී හෝ 2021 මුල් භාගයේදී ශ්‍රී ලංකාව සිය 17 වන ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ වැඩ සටහනට අවතීර්ණ වනු ඇති බවට විශ්වාසයක් තිබේ. ශ්‍රී ලංකාව නිදහසින් පසු ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ පදයට නටා ඇති බව පැහැදිලිව දැක ගත හැකිය. ආර්ථිකය වර්ධනය කිරීමට සහ අපගේ ස්වෛරීභාවය ආරක්ෂා කිරීමට අවශ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ සිදු කිරීමට අප අපොහොසත් වී ඇත. මූලික  ප්‍රතිසංස්කරණ නියම කිරීමටද  ද ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ  කපුරාලලා  අපොහොසත් වී ඇති අතර ආර්ථිකය සැබවින්ම ප්‍රතිව්‍යුහගත කරනවාට වෙනුවට පැලැස්තර  විසඳුම් යොදාගනිමින් ආර්ථික ප්‍රශ්න වලින් මිදී යාමට  ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුල ශ්‍රී ලංකාවට ඉඩ දී තිබේ.

කෝවිඩ්සමඟ, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ද අධික ලෙස සංකීරණ ක්‍රියාපටිපාටිවලට යො​මු වී ඇත; විකෘති ලෙස වුවත් මේ තතත්වය එහි කේවල් කිරීමේ හැකියාව වැඩි දියුණු කරයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, මෙම වැඩසටහන මූල්‍ය ඒකාබද්ධ කිරීම සහ අපනයනය මත පදනම් වූ ඵලදායිතා වර්ධනය යන දෙකම ඒකාබද්ධ කරන හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් විය හැකිය. එය තනි අරමුණක් සහිත සුවිශේෂී වැඩසටහනක් විය යුතුය: එය ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ශ්‍රී ලංකාව සමඟ පවත්වන අවසන් වැඩසටහන විය යුතුය. 1977 දී මෙන්, ශ්‍රී ලංකාව ෆීනික්ස් පක්ෂියෙක් මෙන් අලු ගසා දමා නැගිටිනු ඇත. එසේ නොමැති නම් කුසගින්නේ, විරැකියාවේ යක්ෂයන් හා ණය එකතුකරන්නන් පසුපසින් පැමිණෙනු ඇත.

ඩැනියෙල් ඇල්ෆොන්සස් ශ්‍රී ලංකාවේ මුදල් අමාත්‍යාංශයේ හිටපු උපදේශකයෙකි. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ විදේශ අමාත්‍යාංශයේ සහ වෙරිටේ රිසර්ච් හි සේවය කර ඇත.  ඩැනියෙල් ඔක්ස්ෆර්ඩ් හි බැලියෝල් විද්‍යාලයේ දර්ශනය, දේශපාලනය සහ ආර්ථික විද්‍යාව හැදෑරු  අතර  ෆුල්බ්‍රයිට් විද්‍යාර්ථියෙකු ලෙස  හාවඩ් කෙනඩි පාසලේ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති හදාරා ඇත.


ආනයන ක්‍රෝධ නැත්තෝ වෙම්වා!

ඉදිරි දිනවලදී ඉදිරිපත් වීමට නියමිත අයවැය පිළිබඳව දැන්ම කතාබහක් ඇතිවී තිබෙනවා. අය වැය සැලැස්මේ ප්‍රධාන කරුණු 3ක් පිළිබඳව අවධානය යොමුකරන බවට මේ දක්වා මාධ්‍ය වාර්තා පලවී තිබුණා.

1. නිෂ්පාදන ආර්ථිකයක් ගොඩනැගීම සහ එම සංකල්පය ඉදිරියට ගෙන යෑම

2. දේශීය ව්‍යාපාර දියුණු කිරීමේ අරමුණින් ආනයන තහනම දිගටම ක්‍රියාත්මක කිරීම

3. ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් හෙවත් අවශ්‍ය වූ විට ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව භාණ්ඩාගාර බිල්පත් මිලදී ගනිමින් (මුදල් අච්චු ගසමින්) රජයට අවශ්‍ය මුදල් සැපයීම ඉන් කැපී පෙනුනා.

මුදල් අමාත්‍යවරයා ඔහුගේ පාර්ලිමේන්තු කතාවෙන් ආර්ථිකයේ තිබෙන ගැටලු සහ ප්‍රශ්නයේ ගැඹුර ඉතා මැනවින් හඳුනාගෙන තිබුණා. අප ඉදිරියේදී බලාපොරොත්තු වන්නේ එම ආර්ථික ප්‍රශ්නවලින් එළියට පැමිණීමට යෝජනා කර ඇති විසඳුම් ප්‍රමාණවත්ද සහ එම විසඳුම් වල දිශාව නිවැරැදි ද යන්නයි. එතනදි මූලික වශයෙන්ම ආනයන තහනමින් දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කළ හැකිද යන්න පිළිබඳව වගේම ඒ පසු පස තිබෙන ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳව සොයා බැලීම වැදගත්. මේ ගැන තේරුම් ගැනීමට අපි සරල උදාහරණයක් ගමු.

බොහෝ වෙලාවට අපට අමතක වෙන දෙයක් තමයි ජයග්‍රහණය කිරීම තිබෙන්නේ තමන්ගේ ක්‍රියා කලාපය තුළ මිස ප්‍රතිවාදියාගේ දෑත් මත නොවන වග. අපිට සාමාන්‍යයෙන් විභාගයක් සමත් වීමට අවශ්‍ය නම් අප මුලින්ම කළ යුතු වන්නේ අපි මහන්සි වී පාඩම් කිරීමයි. විභාගයට වාඩි වීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින අනිත් අයට විභාගයට වාඩි වීමට තහනම් කිරීමෙන් අපට විභාගය සමත් විය නොහැකි බව අමුතුවෙන් කිව යුතු දෙයක් නොවෙයි.

එම මූලධර්මයම ආර්ථිකයටත් එලෙසම බලපානු ලබනවා. අපත් සමග තරග කරන ආනයන තහනම් කිරීමෙන් අපගේ භාණ්ඩ හා සේවාවල ගුණාත්මකභාවය වැඩි කළ හැකි බව විශ්වාස කිරීම හරියටම අපත් සමග විභාගය ලිවීමට බලාපොරොත්තු වන අනෙක් අයව විභාගයට වාඩි වීම තහනම් කිරීමෙන් අපට විභාගය සමත්විය හැකි බව විශ්වාස කිරීම හා සමානයි.

නමුත් බැලූ බැල්මට අපත් සමග තරග කරන ආනයන තහනම් කිරීමෙන් අපට වාසියක් ලබා ගත හැකි බව පෙනෙන්නට මූලිකම හේතුව අපට ඇති විදේශ විනිමය ප්‍රශ්නයයි. අපට විදේශ විනිමය අර්බුදයක් ඇතිවන සෑම අවස්ථාවකම අපට ප්‍රශ්නය ලෙස පෙනෙන්නේ ආනයනයයි. එයට හේතුව ආනයන සඳහා විදේශ විනිමය වැය කිරීමට සිදුවීමයි. නමුත් සැබවින්ම ප්‍රශ්නය විදේශ විනිමය වැය වීම නොවෙයි. අප විදේශ විනිමය ප්‍රමාණවත් තරම් ඉපැයීමට අපොහොසත් වීමයි. ආනයන තහනම් කළ යුතුයි යන මතය දරන බොහෝ දෙනා නිතරම ඉදිරිපත් කරන්නේ වෙළෙඳ ශේෂය අවම කිරීමට නම් ආනයන අඩු කළ යුතු බවත් එමගින් අපගේ වෙළෙද ශේෂය අඩු කළ හැකි බවත්ය. නමුත් අපට පැහැදිලිවම පෙනෙන දෙය නම් අපගේ විභාගය සමත් වීමට වැදගත්ම සාධකය අපි විභාගයට පාඩම් කිරීම මිස අනෙක් අය විභාගයට සූදානම් වන්නේ කෙසේද යන්න නොවේ.

නමුත් ශ්‍රී ලංකාවට මේ මොහොතේ විදේශ විනිමය අර්බුදයකට මැදිවී සිටින යථාර්ථයත් අප තේරුම් ගත යුතුයි. එම යථාර්ථයෙන් බැහැරව අප කටයුතු කිරීම නුවණට හුරු නොවේ. කෙසේ වෙතත් දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කිරීමේ අරමුණින් ආනයන තහනම් කිරීම දේශීය කර්මාන්ත දියුණුවට කිසිසේත්ම උදව්වක් නොවන බව නම් ඉතාම පැහැදිලියි. එය උදව්වක් වනවාට වඩා ඇත්තටම දේශීය කර්මාන්ත තවත් වළපල්ලට යැවීමට පාර කැපීමක් බවත් අමතක නොකළ යුතුයි.

එය හරියට අපගේ දරුවෙකු විභාගයක් වංචාකර විභාගය සමත් වීමට අනුබල දීමෙන් දරුවාගේ අනාගතයට වැඩිම හානිය අපිම කරන්නාක් වගෙයි.

ශ්‍රී ලංකාවේ මෙලෙස ආනයන තහනම් කර තිබෙන භාණ්ඩ වර්ග ගණනාවක් වසර 30-40ක් ඉක්මවූ පසුත් තවමත් සැලකිය යුතු වර්ධනයක් නොලැබීම ආනයන තහනමින් දේශීය ව්‍යාපාර දියුණු නොවූ බවට උදාහරණ ඕනෑ තරම් තිබෙනවා.

අපගේ නානකාමර සහ ටයිල් වර්ග දැනට වසර 30ක පමණ කාලයක සිට ආනයන සඳහා විශාල බදු පනවා තිබුණත් තවමත් ක්ෂේත්‍රයක් ලෙස අපනයන දියුණු වී නෑ. ඒ වගේම ශ්‍රී ලංකාවේ නිෂ්පාදනය කරන සපත්තු වර්ග, බිස්කට් වර්ග, කෘෂි භාණ්ඩ වැනි බොහෝ දේ සඳහා දශක කිහිපයක් විශාල ලෙස ආනයන වලට බදු හරහා තහංචි පනවා තිබුණත් එම ක්ෂේත්‍රවලින් ශ්‍රී ලංකාව ප්‍රධාන අපනයනකරුවකු නොවන බව රහසක් නොවේ. සරලවම එම ක්ෂේත්‍ර දියුණු වී නැහැ. එහි තේරුම නම් ආනයන තහනම් කිරීමෙන් දේශීය කර්මාන්ත වර්ධනය නොවන බවයි.

ආනයන තහනම් කිරීමෙන් දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කළ හැකියි යන මතවාදය ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් දක්නට ලැබෙන මතයක් නොවෙයි. එය ලෝකය පුරා දැකිය හැකි මතයක් නිසා මෙයට සහයෝගය දක්වමින් සහ ප්‍රතිවිරුද්ධව නිතරම අදහස් ඉදිරිපත් කෙරෙනවා.

ශ්‍රී ලංකාව තුළ ආනයන තහනම් කිරීමෙන් දේශීය නිෂ්පාදන දියුණු කළ හැකි බවට විශ්වාස කරන බොහෝ දෙනෙක් උදාහරණයකට ගන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ, ඉන්දියාවේ සහ මේ කලාපයේ සමහර ආනයන කාණ්ඩ සඳහා තිබෙන ආනයන බදු ප්‍රතිශතයි. (Import Duty). නමුත් ආනයන බදු පමණක් සංසන්ධනය කිරීමෙන් මේ ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් ලබා ගැනීමට අපහසුයි. එයට හේතුව ශ්‍රී ලංකාවේ ආනයන බදු වලින් වැඩිම බදු ප්‍රමාණයක් තිබෙන්නේ CESS (සෙස් බදු) සහ Port and Aviation Levy (PAL) (ගුවන් සහ වරාය බදු) ආදී ආනයන බදු වර්ගීකරණයට පිටින් තිබෙන බදු වර්ගයි. Para Tariff යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ මෙම බදු වර්ගයි. එම බදු වර්ග ඇතුළත්ව සැලකූ විට අපගේ ආනයන බදු කලාපයට සාපේක්ෂව ඉතා ඉහළ අගයක්. (Effective rate of protectionism) එම නිසා ආනයන බදු වැඩි කිරීමෙන් දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කළ හැකියි යන්න විශ්වාස කිරීම එතරම්ම සාර්තක තර්කයක් නොවේ.

ආනයන තහනම් කිරීමෙන් දේශීය ව්‍යාපාර දියුණු කළ හැකි බව විශ්වාස කරන තවත් බොහෝ දෙනෙක් ගෙන එන තර්කයක් නම් ඇමරිකාව, බ්‍රිතාන්‍ය, ඉන්දියාව වැනි රටවල් සමහර භාණ්ඩ කාණ්ඩ සඳහා පනවා ඇති ඉහළ තීරු බදු ප්‍රමාණයි. එම රටවල් ඉහළ බදු පනවන්නේ නම් අප වැනි කුඩා රටවල් වලට එලෙස කළ නොහැක්කේ ඇයි දැයි නිතරම ප්‍රශ්න කෙරෙනවා.

අප තේරුම්ගත යුතු වැදගත් කරුණක් වන්නේ අප අනුගමනය කළ යුතු වන්නේ ආර්ථික විද්‍යාව විනා විවිධ රටවල්වල ආකෘතියේම කාබන් පිටපතක් නොවෙන බවයි. ලෝකයේ බොහෝ ධනවත් රටවල් වල ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති ඔවුන් පෙන්වන තරම් සුදු නොවන බව රහසක් නොවෙයි. එම නිසා ඔවුන් කළ පමණින් අපිත් එයම කරන්නට යෑමෙන් අපි ලොකු අමාරුවක වැටෙනවා. අනෙක් කරුණ නම් එම රටවල් වල ජනගහනය සාපේක්ෂව ඉතාම වැඩියි. එම නිසා ඔවුන්ගේ දේශීය වෙළෙඳපොළ තුළ පමණක් මෙහෙයුම් කිරීමෙන් සැලකිය යුතු ලාභයක් ලබා ගත හැකියි මෙන්ම නිපදවන කවර හෝ භාණ්ඩයක විශාල ප්‍රමාණ (High quantities) නිපදවීමෙන් එක් ඒකකයක් සඳහා යන මුදල (Cost per unit) අවම කර ගත හැකිය. (Economies of scale)

නමුත් ශ්‍රී ලංකාව වැනි කුඩා දූපතකට එම ක්‍රමය නොගැළපෙන්නේ අපගේ වෙළෙඳපොළ ප්‍රමාණය ඉතාම කුඩා නිසායි. එම නිසා එම ක්‍රමවේදය අපට ගැළපෙන ක්‍රමයක් නොවෙයි.

ඒ වගේම තවත් තිබෙන මිත්‍යා මතයක් තමයි කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ කර්මාන්තකරුවන්ට ආනයන සමග තරග නොකළ හැකි බවට ඇති මතයයි. එම මතය නිවැරැදි නොවන බව තේරුම් ගැනීමට ඇති එක් උදාහරණයක් නම් ඇඟලුම් ක්ෂේත්‍රයයි. ඇඟලුම් ක්ෂේත්‍රයේ දැවන්තයන් සිටියත්, ඒ සමග ගොඩනැගුණු කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යාපාර ගණනාවක් ගෝලීය වෙළෙඳපොළේ තරග කර හැකි මට්ටමට තරග කරනු ලබනවා. එම නිසා තරග කිරීමට බලපාන්නේ දක්ෂතාවය සහ කාර්යක්ෂමතාවය මිස වෙනත් සාධක නොවේ. ශ්‍රී ලංකාවේ කුඩා නිවාස ඒකකවල සහ කුඩා පරිමාණයෙන් විශාල ලෙස ඇඟලුම් ක්ෂේත්‍රයේ ලෝක ප්‍රකට සන්නාම සඳහා නිමි ඇඳුම් නිපදවෙනු ලබනවා.

ආනයන තහනම් කිරීමෙන් දේශීය කර්මාන්ත දියුණු වන්නේ නම් ලෝකයෙන් වැසී තිබෙන උතුරු කොරියාව වැනි රටවල් සීග්‍ර දියුණුවක් ලබා ගත යුතුයි. නමුත් දත්ත දෙස බැලීමේදී යථාර්ථය ඊට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස්. දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කිරීමේ උපක්‍රමයක් ලෙස ආනයන තහනම් කිරීම වැරදි පූර්වාදර්ශයක්ද සපයනු ලබනවා. එමගින් ව්‍යාපාරිකයන් පවා රජය මත සහ ඔවුන් පනවනු ලබන බදු මත යැපෙන තත්ත්වයක් උදාවනවා. දැනටමත් රැකියා මත සහ දේශපාලන බලපෑම් වලට යටත් වන විශාල පිරිසක් සිටීම රජයට විශාල අපහසුවක්. මෙමගින් එම තත්ත්වය තවත් වර්ධනය වනු ලබනවා.

ඒ වගේම දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කිරීමේ චේතනාවෙන් ආනයන සඳහා විශාල ක්‍රෝධයක් ජනතාව තුළ ඇති කිරීම ද දැකිය හැකියි. එය හරියට බුදු දහමේ එන රත්වන අඟුරු කැබල්ලක් අතින් ගෙන තමාගේ සතුරා දැවී යන ලෙස ප්‍රාර්ථනා කිරීමට සමානයි. එම ක්‍රෝධයෙන් දැවී යන්නේ අපිම බව අපට වැටහෙන්නේ නෑ. මොහොතකට අප සිතුවහොත්, අප ආනයන ගැන ඇතිකරණ ක්‍රෝධයම ලෝකයේ අනෙක් රටවල් අපගේ රටෙන් ඔවුන් ප්‍රධන ලෙස අපෙන් ආනයනය කරන (අපි අපනයනය කරන) තේ, ඇඟලුම් වැනි දේ සඳහා ඇති කිරීමට උත්සහ කළ හොත් අපගේ ආර්ථිකයට වන බලපෑම කෙබඳු විය හැකිද?

එම නිසා නිසැකවම අපගේ අරමුණ දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කිරීම බවට විවාදයක් නැත. වැදගත් වන්නේ අප දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කරන්නේ කෙසේද යන්නයි.

ඇපගේ මීළඟ අයවැය දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කිරීම බව වීම සුබ ලකුණක්. නමුත් දේශීය කර්මාන්ත දියුණු කළ හැක්කේ ආනයන තහනම් කිරීමෙන් බව සිතීම අප විශාල මිරිඟුවක් පසු පස හඹා යාමක්. ආනයන පිළිබඳව ක්‍රෝධයක් ඇති කිරීමෙන් නොව අප තරගකාරීත්වයට මුහුණ දීමෙන් පමණක් අපට ඉදිරියට යා හැකි බව බුදු දහමට මෙන්ම ආර්ථික විද්‍යාවට ද සත්‍යය.

2021 සැප්තැම්බර් 24 වන දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපියක්

යට ඇදුම් වලට යටින් තියන ආර්ථික විද්‍යා​ව

පසුගිය දිනවල යට ඇදුම් ගැන සමාජ මා​ධ්‍ය කතා බහ පැති ගොඩකට විහිදිලා ගියා. ගොඩක් අය අහපු මූලිකම ප්‍රශ්ණය තමයි ලෝකෙම ප්‍රධාන පෙළේ සන්නාම වන වික්ටෝරියා සීක්‍රට්(Victoria Secret), ටොමී හිල්ෆිගර් (Tommy Hilfiger), පින්ක් (PINK) වගේ ආයතන සඳ​හා යට ඇදු​ම් මහන්න ලංකාවෙ අපිට පුලුවන්නම් ඇයි අපිට අපේම යට ඇදුම් ටික මහ ගන්න බැරි කියල. 

මේ තර්ක දැකල මට පොඩි කාලෙ කතාවක් මතක් වුණා. පොඩි ලමයෙක් විදියට මං ඉස්සර තාත්තගෙ​න් නිතරම අහන ප්‍රශ්ණයක් තමයි දොස්තර මහත්තයට අසනීප වුණොත් එයාම වෙද නලාවෙන් එයාවම බලාගෙන ​ඒ දොස්තර මහත්තයම එයාට ඕන බෙහෙත් එයාම ලියා ගන්නවද නැත්තම් එයා වෙන දොස්තර කෙනෙක් ගාවට යනවද කියල. ඔය වගේ තර්ක කීපයක්ම මට තිබුණා. හැමෝගෙ​ම කොන්ඩෙ කපන බාබර් මහත්තයට ඇයි එයාගෙම කොන්ඩෙ කපා ගන්න බැරි වගේම හොඳ​ම ශල්‍ය වෛද්‍යවරයෙක්ට සැත්කමක් කර ගන්න ඕන වුනොත් ඔහුට ඔහු​ගේම සැත්කම කර ගන්න පුලුවන්ද වගේ ප්‍රශ්ණ.  මට හිතුණෙ පොඩි ළමයෙක් විදියට මට ​නොතේරුණු සාමාන්‍ය දැනී​මම වෙනත් විදියට සමාජ මාධ්‍ය ව​ල යට ඇදුම් සංවාද වලින් එලියට අවිල්ලා ආර්ථික විද්‍යා මූලධර්ම යට යනවද කියල. අපි ප්‍රශ්ණයේ මුලට යමු. 

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව ආනයන භාණ්ඩ 623ක් ආනයනය සඳහා ණයවර ලිපි විවෘත කිරීමේදී බැංකු ණය ලබා ගැනීම නවතා ලීම සහ අදාළ භාණ්ඩ වර්ග සඳහා ආනයනයේදී 100%ක්ම වන මුදල බැංකුවේ තැන්පත් කිරීම සඳහා නව රෙගුලා​සි නිකුත් කෙරුණා. ඒ අතරින් අදාළ භාණ්ඩ කාණ්ඩවල කාන්තා සහ පිරිමි යට ඇඳුම් සටහන් වී තිබීම නිසා සමාජ මාධ්‍ය ජාලවල විශාල කතා බහක් ඇතිවුණා.

සෑම ප්‍රශ්නයක් වගේම මේ පිළිබඳ බොහෝ දෙනා දැක තිබුණේ දේශපාලන කෝණයකින් මිස ආර්ථික විද්‍යා කෝණයකින් නොවෙයි. මෙම තීරණය වැරදි බව ඒත්තු ගන්වන්න උත්සහ කරන පිරිස උත්සහ කරන්නේ අනාගතයේ ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රමාණවත් තරම් යට ඇඳුම් නොමැති වන බවත් එමගින් ජනතාවට යට ඇඳුම් නොමැති රටක් උදාවීමට නියමිත බවත්ය.

එම තීරණය නිවැරදි බව ඔප්පු කිරීමට උත්සහ කරන පිරිස ප්‍රකාශ කරන්නේ පමුණුව වැනි ප්‍රදේශවල ඕනෑ තරම් යට ඇඳුම් තිබෙන බවත් එම නිසා යට ඇඳුම්වල කිසිම ප්‍රශ්නයක් නොමැති බව සහ අවශ්‍යනම් සතොස හරහා යට ඇඳුම් විකිණීමට අවස්ථාව තිබෙන බවයි.

ඒ අතර සමහර තවත් පිරිසක් එම තත්ත්වය උපයෝගී කර ගනිමින් ප්‍රකාශ කළේ යට ඇඳුම් පමණක් නොව ශ්‍රී ලංකාවේ නිපදවිය හැකි ඕනෑම දෙයක් ගෙන්වීම තහනම් කළ යුතු බවත් ලෝකයේම ප්‍රමුඛ පෙලේ අපනයන මට්ටමේ ඇඟලුම් අපට නිෂ්පාදනය කළ හැකිනම් අප රටට අවශ්‍ය ඇඟලුම් අපටම නිර්මාණය කර ගත නොහැකිද යන ප්‍රශ්නයයි. මෙම තර්ක දෙක පිළිබඳ ආර්ථික විද්‍යාත්මකව බලන්නෙ කොහොමද?

අප මුලින්ම තේරුම්ගත යුත්තේ පුද්ගලයෙක් යට ඇඳුමක් හෝ ඕනෑම ඇඳුමක් මිලදී ගැනීමේදී සලකා බලනු ලබන්නේ කුමන කරුණුද යන්නයි.

විශේෂයෙන්ම යට ඇඳුම් තෝරා ගැනීමේදී ඕනෑම කෙනෙක් සලකා බලන්නේ එම ඇඳුම තමන්ගේ ශරීරයට ගැළපෙනවාද, ප්‍රමාණය ගැළපෙනවාද, සනීපාරක්ෂාව සඳහා උපකාර වන්නෙ කෙසේද සහ එය තමන්ටම ආවේණික වූ ශරීර හැඩයට ගැළපෙනවාද යන්නයි.

ඒ වගේම යට ඇඳුම් තෝරා ගැනීමේදී සමහර වෙළෙඳනාමවලට සහ ඒවා මිලදී ගැනීමේදී දක්වන සන්නාම ළැදියාවත් (Brand Loyalty and Brand preference) ඉතාම සුවිශේෂියි. එම වෙළෙඳනාම / සන්නාම ළැදියාව බොහෝ භාණ්ඩ සහ සේවාවල දක්නට ලැබෙන්නක්.

සාමාන්‍ය භාෂාවෙන් කියනවානම් ඇඩ්වටයිසින් (වෙළෙඳ ප්‍රචාරණය) කරන අය සන්නාමයක ප්‍රතිරූපය ගොඩ නැගීමට විශාල මහන්සියක් දරනවා. යට ඇඳුම් වෙළෙඳනාමවලත් මේ තත්වය අනෙක් භාණ්ඩවල වගේම දක්නට ලැබෙනවා.

අදාළ ඇඳුම්වල මිලත් සලකා බලන තවත් කරුණක්. යට ඇඳුම් දේශීයද විදේශීයද යන්න බැලීමට පෙර අප මුලින්ම බලන්නේ ඉහත කරුණුයි.

ඕනෑම කෙනෙක් යට ඇඳුමක් මිලදී ගන්නේ තමාගේ අවශ්‍යතාවයට, සනීපාරක්ෂාවට සහ සුවපහසුව නිසා මිස නිෂ්පාදාකයාට උපකාර කිරීමේ අරමුණින් හෝ අදාළ යට ඇඳුම නිෂ්පාදනය කළ රටට උපකාර කිරීමේ අරමුණින් නොවන බව අප සැවොම අවිවාදයෙන් පිළි ගන්නවා.

එය අප රටේ පමණක් නොව ලෝකයේ අනෙක් රටවලත් එලෙසෙමයි. ලෝකයේ යට ඇඳුම් භාවිත කරන පිරිස එම යට ඇඳුම් දේශීයද විදේශීය යන්න සලකා බලනවා නම් සහ එම රටවල්වල මිනිසුනුත් ඔවුන්ගේම රටේ නිපදවන යට ඇඳුම් පමණක් නිපදවිය යුතුයි යැයි විශ්වාස කළොත් ශ්‍රී ලංකාවේ අපනයන විශාල කඩා වැටීමකට ලක්වීම නැවැත්විය නොහැකියි. එම නිසා දේශීය යටඇඳුම් පමණක් භාවිත කළ යුතුයි යන තර්කයට විද්‍යාත්මක පදනමක් නැහැ.

මීළඟට බොහෝ දෙනෙක් නගන ප්‍රශ්නය තමයි ලෝකයටම යට ඇඳුම් අපි මහනවානම් ඇයි අපිට අවශ්‍ය යට ඇඳුම් අපිටම මහන්න බැරි කියන ප්‍රශ්නය. එම ප්‍රශ්නය පැති කිහිපයකින් බැලිය හැකියි. අප මොහොතකට රෝගීන් දහස් ගණනකට සැත්කම් කරන ප්‍රසව සහ නාරි වෛද්‍යවරයෙක් සැලකිල්ලට ගමු. එම වෛද්‍යවරයා දරුවකු ප්‍රසූත කරන අවස්ථාවේදී ඇයට අනිවාර්යයෙන්ම වෙනත් ප්‍රසව සහ නාරි වෛද්‍යවරයෙක්ගේ සේවාව ලබා ගැනීමට සිදුවෙනවා. එම අවස්ථාවේදී අපිට අහන්න පුළුවන්ද “හැමෝටම ප්‍රසව හා නාරි සැත්කම් කරන්න පුළුවන්නම් ඇයි ඔබතුමියගේ සැත්කම සහ දරු ප්‍රසූතිය ඔබතුමියටම බලා ගන්න බැරිද? කියල. අන්න ඒ වගේ තර්කයක් තමයි අපි ලෝකටෙම යට ඇඳුම් මහනවනම් ඇයි අපිට අපේ ඒවා මහ ගන්න බැරි කියන තර්කය.

ශ්‍රී ලංකාව දක්ෂතාවය දක්වන්නේ ඉතාම උසස් මට්ටමේ ලෝක ප්‍රකට වෙළෙඳ සන්නාම සඳහා යට ඇඳුම් මැසීමටයි. Victoria Secret, PINK, Gap body, Calvin Klein වැනි ලෝකයේම ඉතා මිල අධික සන්නාම සඳහායි අපි යට ඇඳුම් සපයන්නේ. එවැනි මිල අධික යට ඇඳුම් මිලදී ගත හැකි අදායමක් ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාවට නැහැ වගේම එවැනි වෙළෙඳපොළකුත් ලංකාවේ නෑ. (ශ්‍රී ලංකාවේ එවැනි ආදායමක් ඇති අය බොහෝ වෙලාවට භාවිත කරන්නේ එවැනි සන්නම තමයි) ලංකාවේ මිනිසුන් භාවිත කරන මිල මට්ටම්වල යට ඇඳුම් මැසීමට අපේ ප්‍රධාන ඇඟලුම් කර්මාන්ත උත්සහ කළහොත් ඔවුන්ට කර්මාන්තශාලා විශාල ප්‍රමාණයක් වසන්න සිදුවෙනවා. ඒ වගේම අපේ අපනයන ආදායම විශාල ලෙස අඩු වෙනවා. එයට හේතුව වැඩි මිලකට සහ වැඩි ප්‍රමාණයකින් මිලියන 7900ක ජනතාවකට ඇඳුම් නිෂ්පාදනය කිරීමට තිබෙන හැකියාව අඩු මුදලකට මිලියන 20ක් සඳහා පමණක් සීමා කර ගැනීමට ව්‍යාපාරික කිසිසේත්ම නුවණට හුරු නොවීමයි. කෙනෙක්ට අහන්න පුලුවන් වැඩි මුදලට විකුනණ යට ඇදුම් වගේම අඩු මිලට තියන යට ඇදුමුත් මහන්න බැරිද කියල. සරළම පිළිතු​ර පුලුවන්. ඒත් වැඩි මිලකට වැඩි ප්‍රමාණයක් විකුණන්න පුලුවන් කම තියෙද්දි කවුද කැමති වෙන්නෙ අඩු මුදලකට අඩු ඇදුම් ප්‍රමාණයක් මහන්න. එහෙ කරොත් ඇගලුම් ක්ශ්‍රේත්‍රයේ දැනට තියන ලොකුම ප්‍රශ්ණ වලින් එකක් තමයි ශ්‍රමය ගැන තියන ප්‍රශ්ණය. මහන්න අවශ්‍ය ශ්‍රමය හොයා ගන්න එක තව අමාරු වෙනවා. දැනට ශ්‍රමය හොයන්න ඕන වැඩි මිලට මහ ඇදුම් වලට විතරයි. දැන් අඩු මිලට මහන ඒවට ශ්‍රමය ගියාම වැඩි මිලට මහන ඒවත් මහ ගන්න බැරි වෙලා අපේ අපනයනත් අඩු වෙනවා. 

ශ්‍රී ලංකාවේ තේ ගැනත් නිතරම මේ ප්‍රශ්නය අහනවා. ලෝකෙටම සිලෝන් ටී (Ceylon Tea) හැදුවට අපිට එතරම් ගුණාත්මක බවින් යුතු තේ ලැබෙන්නේ නැහැ නේද කියල නිතරම අහන්න ලැබෙනවා. එහිදී තියෙන්නෙත් එම තර්කයමයි. ඉතා ඉහළ මට්ටමේ තේ ලංකාවේ තිබෙනවා. නමුත් එය මිලෙන් ඉතා වැඩියි. ඉහළ ආදායමක් තිබෙන අය එම තේ භාවිත කරනවා. ශ්‍රී ලංකාවේ බහුතර ජනතාවගේ ආදායමට අනුව එම වටිනාකමින් වැඩි තේ මිලදී ගන්න පුළුවන් කමක් නෑ. ඒ වගේම තේ නිෂ්පාදකයන්ට ලංකාවේ මිලියන 22කට තේ නිෂ්පාදනය කිරීමට වඩා වාසිදායක වන්නේ ඊට වඩා මිලෙන් වැඩි තේ ලෝකයට අපනයනය කිරීමයි. එහි වෙළෙඳපොළ ප්‍රමාණය විශාලයි. එවිට එම ලැබෙන අමතර මුදලින් අපිට මිලදී ගත හැකි මට්ටමේ භාණ්ඩ භාවිත කිරීමට හැකියාව තිබෙනවා.

ඒක හරියට සැත්කමක් කර ගන්න ඕන වුණාම ලෝකේ හොදම සැත්කම් කරන දොස්තර මහත්තයත් වෙන දොස්තර මහත්තයෙන් ගාවට යනව වගේ. එතන තිබෙන්නෙ වෛද්‍ය විද්‍යා විද්‍යාත්මක කරුණක් වගේම ආර්ථික විද්‍යා කරුණක්. වැඩිම වාසි දායක දේ තමයි අපි කරන්න ඕන. 

අප අපනයනය කරන ඇඟලුම්වලත් මුළු ක්‍රියාවලියම සිදු කරන්නේ ශ්‍රී ලංකාව තුළ පමණක් නොවේ. එම ඇඟලුම්ල නිර්මාණ දායකත්වය, ඒවාට අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය ආදිය ලබා ගන්නේ වෙනත් රටවල්වලින්.

ඒ වගේම ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන ඇඟලුම් නිෂ්පාදන ආයතන අදාළ ප්‍රධාන සන්නාම සහිත ආයතන සමග බුද්ධිමය දේපළ සඳහා ගිවිසුම් අත්සන් කර තිබෙනවා. එම නිසා ඔවුන් ලබාදෙන ඩිසයින් - Design (නිරූපණ සහ නිර්මාණාත්මක ආකෘති) නැවත ප්‍රතිනිර්මාණය කර ශ්‍රී ලංකාවේ හෝ වෙනත් රටක වෙළෙඳපොළට නිකුත් කළ නොහැකියි. ඒ වගේම නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියම අන්තර්ජාතික මට්ටමේ ප්‍රමිතීන්ට අනුකූලව සහ දැඩි මානව සහ නීතිගරුක සහ පාරසරික හිතකාමී ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කරමිනුයි සිදු කරනු ලබන්නේ. අවම තරමේ වැරදියට මහන ඇඳුමක්වත් වෙළෙඳපොළට නිකුත් කරන්න හැකියාවක් නෑ.

පහත තිබෙන්නේ 2019 වසරේ කාන්තා සහ පිරිමි යට ඇඳුම් ආනයනය සහ අපනයනය කළ ප්‍රමාණයි. අප ආනයනය කර ඇත්තේ කොතරම් අඩු ප්‍රමාණයක්ද සහ අප අපනයනය කර ඇත්තේ කොතරම් වැඩි ප්‍රමාණයක්ද යන්න පහසුවෙන් දැක ගත හැකියි.

Screenshot (134).png
මුලාශ්‍රය :trademap.org ස​හ සුභාශිණී අබේසිංහගේ Twitter පිටුවෙ​න්

මුලාශ්‍රය :trademap.org ස​හ සුභාශිණී අබේසිංහගේ Twitter පිටුවෙ​න්

නමුත් එහි තේරුම දේශීය වෙළෙඳපොළට යට ඇඳුම් සැපයීමට අපේම ව්‍යාපරිකයන්ට අවස්ථාවක් නොමැති බවත් නොවෙයි. දැනට අපනයනය කරන්නේත් දේශීය ව්‍යාපාරිකයන්මයි. ඔවුන් ලෝකය සමග සාර්ථකව තර​ඟ කරමින් විශාල ශ්‍රී ලාංකිකයන් පිරිසකට රැකියා සහ ආදායම් උපයාදෙමින් සාර්ථකව ව්‍යාපාර කරනු ලබනවා. ඒ වගේම පමුණුව සහ විවිධ ප්‍රදේශවල ශ්‍රී ලාංකික වෙළෙඳපොළ සදහා නිර්මාණය කරන යට ඇඳුම් ඕනෑ තරම් තිබෙනවා.

ඒ වගේම යට ඇඳුම් යනු තම ශරීරයේ හැඩයට, සුව පහසුවට, සනීපාරක්ෂාවට සහ ඒ සමග ඇති වෙළෙඳනාම ලැදියාවට මෙන්ම මිලට අනුව පරිභෝජනය කරන භාණ්ඩයක් නිසා ඕනෑම වෙළෙඳනාමයක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ මිලට ගත හැකි හැකියාවක් තිබීම ඉතා වැදහත්. එය වැදහත් ශ්‍රී ලාංකිකයන්ටමයි. අප ගුණාත්මකබවින් වැඩි දේවල් භාවිත කිරීමෙන් අපගේ ජීවිතයේ ගුණාත්මකභව වැඩි වෙනවා මෙන්ම අපගේ කාර්යක්ශමතාවයත් වැඩි වෙනවා. අපි මොහොතකට ශ්‍රී ලංකා ක්‍රිකට් කණ්ඩායම උදාහරණයකට ගතහොත් අපිට අවශ්‍ය ඔවුන් ජයග්‍රහනය කරමින් ශ්‍රී ලංකාවේ කීර්තිනාමය බැබළීම විනා ඔවුන් පන්දුවට පහරදෙන පිත්ත ශ්‍රී ලංකාව තුළ නිපදවීම හෝ ඔවුන්ගේ පා ආවරණ, සපත්තු ශ්‍රී ලංකාව තුළ නිපදවීම නොවෙයි. අපේ අරමුණ තරගය ජයග්‍රහණය කිරීමයි. ඒ සඳහා අප ඔවුන්ට අවශ්‍ය සියලු පහසුකම් ලබාදීම විනා අප ඔවුන්ගේ ඇඳුම් පැලඳුම් වල ජාතිය සහ ජන්මය සෙවීම කිසිම තේරුමක් නොමැති වැඩක්.

ආර්ථික තරගයේදීත් අප කළ යුතු වන්නේ ලෝකය සමග තරග කිරීමට හැකියාව තිබෙන නිෂ්පාදන වෙතින් අපගේ ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ ආදායම් වැඩි කර ජීවන මට්ටම ඉහළ නැංවීම විනා අන් අයගේ නිර්මාණ වෙනුවෙන් ඊර්ශ්‍යා කරමින් ආනයන තහනම් කරමින් තරග කිරීමට අපගේ ඇති නොහැකියාව සඟවා ගැනීම වෙනුවට, තරගය තුළින් ආනයනික භාණ්ඩ අභිභවා යමින්වලට වඩා සාර්ථක භාණ්ඩ නිපදවීමෙන් වැඩි ආදායම් සහ රැකියා නිපදවීමයි.

රජය ආනයන සඳහා බැංකු කටයුතුවලට සීමා යොදන්නේ රටේ තිබෙන ඩොලර් අර්බුදය නිසායි. අප එය තේරුම් ගත යුතුයි. අප එම ප්‍රශ්නයෙන් ගොඩ ඒමට ඩොලර් අර්බුදයෙන් පිටතට පැමිණිය යුතුයි. ආනයනවලින් එය කිරීමට උත්සාහ කිරීම ඒ සඳහා දීර්ඝ කාලීන විසඳුමක් නොවෙයි. භාණ්ඩ සහ සේවාවල ජාතියට සහ ජන්මයට වෛර කර මිනිසුන්ගෙන් වාසියට පමණක් ප්‍රයෝජනයක් ගන්නා ආර්ථික ක්‍රමයක් වෙනුවට අපට අවශ්‍ය වන්නේ භාණ්ඩ සහ සේවා භාවිත කර මිනිසුන්ට ප්‍රේම කරන ආර්ථික ක්‍රමයක් නොවෙයිද?

2021 සැප්තැම්බර් 17 වන දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපියක්

මරණ තුනක් නැති මීපැණි කන ආර්ථිකයක්!

මරණ තුනක් නැති මීපැණි කන ආර්ථිකයක්!

මුදල් අමාත්‍ය බැසිල් රාජපක්ෂ මහතා මුදල් අමාත්‍යවරයා ලෙස පනත් දෙකක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරමින් ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය ගැන පැහැදිලි කිරීමට කවියක් ඉදිරිපත් කළා. ශ්‍රී ලංකාවට ඇති ආර්ථික අර්බුදය සහ අපට තිබෙන පිළිතුරු එතුමාගේ කවියෙන්ම සොයා ගැනීමයි අප උත්සාහ කරන්නේ. එතුමා ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අර්බුදයේ ගැඹුර ඉතාම මැනවින් පැහැදිලි කළා. එතුමා ඉදිරිපත් කළ කවියේ සම්පූර්ණ අර්ථය දැන ගැනීමෙන් අර්බුදයේ ගැඹුරද අපට හොඳින් අවබෝධ කර ගැනීමට හැකි වෙනවා.

මේ කවියෙන් කියවෙන්නේ වනාන්තරයේ ඇවිදින මිනිසෙක් මුහුණදුන් ඉතා භයංකාර අත්දැකීමක්. ඒ ඇවිදින මිනිසා හරියට ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය වගෙයි.

වනේ ගිජිඳාය දුටුවොත් වනසාය - ළිඳේ පනිදාය වැටුණොත් ඌ කාය

අතකින් කරවැලකි අතකින් දඬු බෑය - මරණ තුනක් ඇති මිනිසෙක් පැණි කෑය

වනේ ගිජිඳාය දුටුවොත් වනසාය - ණය අර්බුදය අප පසුපසම පැමිණේ

පළමුවැනි පදයෙන් කියවෙන්නේ වනාන්තරයේ ඇවිදින මනුස්සයාට කෝපයෙන් සිටින තනි අලියෙක් මුහුණට මුහුණ හමු වෙනවා. කෝප වූ තනි අලියා මනුස්සයා පසුපස වේගයෙන් එළවාගෙන එනවා. හරියට ශ්‍රී ලංකාවට ගෙවන්නට තිබෙන ණය කන්දරාව වගෙයි. ලෝකය පුරා සිටින ආයෝජකයන්ගෙන් ඩොලර්වලින් වසර ගණනක් ණයට මුදල් ගෙන ප්‍රතිලාභ නොලැබෙන ව්‍යාපෘතිවල ආයෝජනය කිරීමෙන් අපම නිර්මාණය කරගත් ණය අර්බුදය දැන් අප පසුපස එන්නේ හරියට බඩ ගින්නේ කෝප වී සිටින හස්තියෙක් අපි පසුපස එන ආකරයටයි. අපගේ ආර්ථිකය දුර්වල නිසා නැවත වෙළෙඳ පොළෙන් ණය ලබා ගැනීමටත් අපහසුයි. සියලුම ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම් ආයතන අපගේ ණය ගෙවීමේ ශ්‍රේණිය පහත දමා තිබෙනවා. මේ තනි අලියාගෙන් ගැලවෙන්නට තිබෙන එක ක්‍රමයක් වන්නේ ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීමයි. ණය ගෙවීම පැහැර හැරියොත් ශ්‍රී ලංකාව අන්තර්ජාතික වශයෙන් බංකොළොත් රටක් වීමෙන් අන්තර්ජාතික ගනුදෙනු සියල්ල නැවතීමේ අවදානමක් තිබෙනවා. එසේ වුවහොත් කොවිඩ් තත්වයක් මැද බෙහෙත් වර්ග, අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ, ඛනිජ තෙල් වැනි කිසිවක් ගෙන්වා ගැනීමට නොහැකි හුදෙකලා රටක් වීමේ අවදානමක් තිබෙනවා.

විසඳුම:

මෙවැනි අවස්ථාවක අපට කළ හැකි දේ අතර එකක් වන්නේ ණය ප්‍රතිව්‍යූහගත කිරීමයි. නමුත් එය ඉතාමත්ම වේදනාකාරී ක්‍රියාපටිපාටියක්. ඒ වගේම රටේ කීර්තිනාමයටත් හානියක් සිදුවෙනවා. වසර ගණනක් නීති කටයුතු දික් ගැස්සෙන කේවල් කිරීම් ගණනාවක් සිදුකිරීමට සිදුවෙන ක්‍රියාවලියක්. නමුත් රටක් බංකොළොත් වීමෙන් ඇතිවන වේදනාවට වඩා එම වේදනාව අවමයි. ඒ සඳහා අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදලේ සහය ලබා ගත යුතු වෙනවා. එයට හේතුව ඕනෑම අන්තර්ජාතික ස්වෛරී බැදුම්කර ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමකට විශ්වාසය ඇතිකළ හැකි එකම අන්තර්ජාතික ආයතනය අන්තර්ජාතික මූල්‍ය අරමුදල වීමයි. එම ආයතනය පිහිටුවීමේ මූලික අරමුණ වී තිබෙන්නේත් එයමයි. එම විසඳුම හරියට කෝපවී වී අප පසුපස එළවන තනි අලියාගේ වේගය තරමක් අඩු කිරීමක් වගේයි. නමුත් එහි තේරුම අප සම්පූර්ණයෙන් තනි අලියාගෙන් පහර කෑමේ අවදානමෙන් මිදුණා කියන එක නොවෙයි. එහි තේරුම අලියාගේ වේගය තරමක් අඩුවීමෙන් අපට ටිකක් වේගයෙන් ඉස්සරහට දුවන්නට වැඩි කාලයක් ලැබීම පමණයි.

ළිඳේ පනිදාය වැටුණොත් ඌ කාය - ණය ගෙවීමට පොලී අනුපාත අඩුකිරීමෙන් ඇතිවූ විදේශ විනිමය අර්බුදය

දෙවැනි පදයෙන් කියවෙන්නේ තනි අලියාගෙන් බේරීමට දිවයන මනුස්සයා ළිඳකට පනී. ඒත් පනින්න සැරසුණු ඔහුට එකවරම පෙනෙන්නේ ළිඳේ වතුර නැති බවත් ළිඳ පතුලේ විශාල නාගයෙක් පෙනය පුප්පාගෙන ඉන්නා ආකරයයි. ඒ සමගම ඔහු එක වරම එයින් බේරීමට ළිඳ ඇතුළට එල්ලෙන වැල්පොටක් අත්දෙනික් අල්ලා ගෙන ළිඳට වැටීමෙන් වැළකෙයි. දැන් ඔහු සිටින්නේ වැල්පොටවල් දෙකකින් එල්ලෙමින් ළිං බිත්තියේ. ළිඳ පාමුල තනි අලියා මොරදෙමින් කේන්තියෙන් බලා සිටියි. බේරීමට ළිඳට පැන්ණොත් වතුර නැති නිසා එක්කෝ වැටී මියයයි. නැත්තම් නාගයා දෂ්ට කිරීමෙන් මිය යාමට ඉඩ තිබෙනවා.

මේ තත්ත්වය හරියට ණය අර්බුදයෙන් ගැලවීමට අප සංචිත භාවිත කරමින් දිගටම ණය ගෙවනු ලැබුවා. නමුත් දැන් සංචිත අඩුවීම නිසා අපේ සංචිත ප්‍රමාණවත් වන්නේ සති කිහිපයක ආනයන සඳහා පමණයි. එමගින් ණය ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල තවත් පහළට ඇදවැටීමට විශාල අවදානමක් තිබෙනවා. ඒ වගේම දේශීය ණය සඳහා විශාල පොලියක් ගෙවීමට අප විශාල කාලයක් කෘත්‍රිමව පොලී අනුපාත අඩු කරගෙන සිටිනු ලැබුවා. එවිට සිදුවුණේ අපගේ ආර්ථිකයේ විශාල කොටසක් ආනයන අඩංගු වන නිසා, ආනයන තවත් වැඩි වීමෙන් අපට තිබූ විදේශ විනිමය ශීඝ්‍රයෙන් වියදම් වී යාමයි. කෘත්‍රිම ලෙස පොලී අනුපාත පහළ තබා ගැනීමට විශාල ලෙස මූල්‍ය පද්ධතියට මුදල් එකතු කරනු ලැබුවා. එම නිසා ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල විශාල ලෙස අවප්‍රමාණ වුණා. මහ බැංකුව සතුව සංචිත නොමැතිවීමෙන් සංචිත වෙළෙඳපොළට නිකුත් කිරීමෙන් විනිමය අනුපාත පාලනය ද ගිලිහී ගියා. විශාල ලෙස ආනයන ශ්‍රී ලංකාවට අවශ්‍ය නිසා ආනයනය කරන භාණ්ඩ බොහොමයක, එනම් ඛනිජ තෙල්, අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍ය, බෙහෙත් වර්ගවල මිල මෙන්ම සෞඛ්‍ය වියදම ද වැඩි වුණා. එය හරියට හස්තියාගෙන් බේරීමට ළිඳට පැනීමේ උපක්‍රමයෙන් ප්‍රශ්නය තවත් වැඩීවීමයි. කලින් බේරීමට තිබුණේ හස්තියාගෙන් පමණයි. නමුත් දැන් හසිතියා සහ නාගයා යන දෙදෙනාගෙන්ම බේරිය යුතුයි.

විසඳුම : පොලී අනුපාත මහ බැංකුව තරමක් දුරට ඉහළ දමනු ලැබුවා. නමුත් පවතින තත්ත්වය අනුව එය තවදුරටත් ඉහළ දමමින් මූල්‍ය පද්ධතිය තරමක් තද කිරීම හැර වෙන ක්‍රමයක් ඉතුරු වී නෑ. විශාල පොළී අනුපාත පැවතීම කිසිම ආර්ථිකයකට සුදුසු කටයුත්තක් නොවෙයි. නමුත් අලියාගෙන් ගැලවීමට සාපේක්ෂව සහ නයාගෙන් මිය යාමට සාපේක්ෂව එය අඩු වේදනාකාරීයි. පොලී අනුපාත වැඩි කිරීමේදී ආර්ථික වේගය අඩු වීම සහ ව්‍යාපාර මගින් ඔවුන්ගේ වියදම් සීමා කිරීම නිරායාසයෙන්ම සිදුවනවා. ඒත් පවතින විදේශ විනිමය අර්බුදයෙන් ගැලවීමට පවතින ක්‍රමයම රැගෙනයාම ඊටත් වඩා අපහසුයි. ඒ වගේම මෙම ප්‍රශ්නයෙන් දීර්ගකාලීනව ගොඩ ඒමට ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණවල වැදගත්කම නැවත අවධාරණය කිරීමට සිදුවනවා. පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතන වසා දැමීම හෝ පුද්ගලීකරණය කිරීම, නිසි පරිදි ආයෝජනය නොකරන රාජ්‍ය වත්කම් පුද්ගලික ආයෝජන සඳහා විවෘත කිරීම එවැනි ක්‍රම කිහිපයක්.

අතකින් කරවැලකි අතකින් දඬුබෑය - ඩොලරය රු.203ට ස්ථාවර කිරීමට උත්සාහ කිරීමෙන් ප්‍රශ්නය උග්‍රවීම

අලියාත් නාගයාත් අතර මරණ දෙකක සිරවී සිටින මිනිසා ඔහු අල්ලා සිටින එක වැල්පොටක් දිහා බලයි. එවිට ඔහුට පෙනෙන්නේ වැල් පොට හසුවී ඇත්තේ තවත් විෂඝෝර කරවලා සර්පයෙකුගේ වලිගයත් සමගයි. සර්පයා කේන්තියෙන් දඟලයි. අත බුරුල් කළහොත් එම සර්පයා දෂ්ට කරයි. එක අතකින් වැටීමෙන් බේරීමට එල්ලී සිටීමට අල්ලා ගත් වැල කරවලා සර්පයාගේ වලිගය වීම සමාන කළ හැක්කේ රුපියලේ අගය අවප්‍රමාණ වීම වැළැක්වීමට රුපියල 203ට ස්ථාවර කිරීමට මහ බැංකුව ගත් උත්සාහයයි. ඩොලරයේ මිල කෘත්‍රීම ලෙස ස්ථාවර කිරීමෙන් සිදුවී ඇත්තේ ඩොලර් අතේ තිබෙන පුද්ගලයන් බැංකු වෙත ඩොලර් මුදා නොහැරීමයි. වෙළෙඳ පොළේ ඩොලර් අඩුවීමෙන් එයට එල්ලවන ඉල්ලුම වැඩි වීම නිසා සහ අස්ථාවර නිසා ඩොලර් තිබෙන ව්‍යාපාරිකයන් සහ ඩොලර්වලින් මුදල් උපයන කිසිවෙක් දැන් වෙළෙඳ පොළට ඩොලර් නිකුත් කිරීමක් සිදු නොකරයි. එම නිසා මෙතෙක් කල් වැඩිවෙමින් පැවති ප්‍රේෂණ ද දැන් අඩු වෙමින් පවතී. එමගින් මූල්‍ය පද්ධතියේ තිබුණාටත් වඩා ඩොලර් හිඟ වීමෙන් තත්ත්වය තවත් උග්‍රවේ. එමගින් බෙහෙත්, අපනයන සඳහා අවශ්‍ය ආනයන, වාහනවල අමතර කොටස් ඇතුළු ආර්ථිකය පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය මූලික භාණ්ඩවත් ගෙන්වා ගැනීමට හැකියාවක් නොමැති වේ. අපනයන සඳහා අවශ්‍ය ආනයන නොමැති වීමෙන් අපනයන වෙළෙඳ පොළ ද කඩා වැටිය හැකිය. දැන් අලියාගේත්, නාගයාගේත්, කරවලාගේත් මරණ තුන අතර මිනිසා දෝලනය වෙයි.

විසඳුම : ඩොලරයට ඒ අනුව එහි වෙළෙඳ පොළ අගය ලබා ගැනීමට අවස්ථාව දිය යුතුමය. වෙළෙඳ පොළේ ඩොලර් නොමැති නම් ඩොලරයක් රු.203ක් ලෙස නිවේදනයක් නිකුත් කිරීමෙන් පමණක් කිසිම තේරුමක් ඇති වන්නේ නැත. එමගින් සිදුවන්නේ ව්‍යාපාරික ප්‍රජාවගේ විශ්වාසය තවත් බිඳ වැටීමයි. ඒ අනුව ඩොලරයට වෙළෙඳ පොළ අගය ලබා ගැනීමට අවස්ථාව දුන් විට අතේ ඩොලර් සඟවාගෙන සිටින අය නිරායාසයෙන්ම වැඩි මිලක් ලැබෙන නිසා ඩොලර් මූල්‍ය පද්ධතියට මුදා හරියි. නමුත් එවිට ඩොලරයේ වටිනාකම රු. 240- 260 වැනි ඉහළ අගයකට යාම වැළැක්විය නොහැකිය. එමගින් බඩු මිල ඉහළ යාම, උද්ධමනය වැඩිවීම සිදුවීම ද වැළැක්විය නොහැක. නමුත් එමගින් සිදුවන වේදනාව අඩුය. නමුත් නැවතත් අපගේ මූල්‍ය පද්ධතියේ අවශ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ කිරීම අනිවාර්ය වේ. ස්වාධීන ජාතික ණය කාර්යාලයක් පිහිටුවීම, මහ බැංකුවට අනවශ්‍ය ලෙස මූල්‍ය පද්ධතියට මුදල් නිකුත් කිරීම සහ පවතින රජයන්ට මහ බැංකුවට එලෙස බලපෑම් කිරීමට නොහැකි ලෙස ආයතනික ව්‍යූහය සැකසීම වැනි දැවැන්ත ප්‍රතිසංස්කරණ අත්‍යවශ්‍ය වේ.

මරණ තුනක් ඇති මිනිසෙක් පැණිකෑය - කොටස් වෙළෙඳ පොළ සක්‍රීය වීම සහ ස්වයංපෝෂිත වීම පිළිබඳ මිථ්‍යා මත

එක් අතකින් කරවලා සර්පයා සහිත වැල්පොට අල්ලාගෙන සිටින මිනිසාට පහතින් පෙනෙන්නේ ළිඳ පතුලේ පෙනය පුප්පා සිටින නාගයායි. ළිඳේ ඉහළින් සිටින්නේ කේන්ති ගිය හස්තියායි. හරියටම ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය වගේමයි. සැබැවින්ම අපගේ ආර්ථික අර්බුදය ඊටත් වඩා ඛේදනීයයි. එක් අතකින් විදේශ ණය අර්බුදය, අනෙක් අතින් විදේශ විනිමය අර්බුදය, තවත් පසකින් විදේශ විනිමය හා සම්බන්ධ වුණු ජීවන මිල ඉහළ යාම සහ සෞඛ්‍ය අර්බුදය වැනි මරණ ගණනාවක් අතර සිරවී සිටින මිනිසා වගේමයි අපේ ආර්ථිකයත්. නමුත් එක් අතකින් කරවලා සර්පයා අල්ලා සිටියත්, අනිත් වැල්පොටෙන් එහි තිබූ මී වදයක් පොඩි වීම නිසා ඔහුගේ අත දිගේ මී වදය පොඩි වීමෙන් මීපැණි හෙමින් වැක්කෙරේ. එවිට මිනිසා මරණ තුනක් මත සිටියත් මීපැණිවල රස බලන්නාක් මෙන් සමහර අවස්ථාවල ආර්ථිකයේ ධනාත්මක පණිවිඩ ද අපට ලැබේ. පසුගිය දිනවල කොටස් වෙළෙඳ පොළ සක්‍රීය වීම, අපගේ අපනයන පසුගිය මාසයේදී ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියනය ඉක්මවා යාම ඉන් ප්‍රධාන කාරණායි. නමුත් වැල්පොට දෙකේ එල්ලී සිට මීපැණි කෑමෙන් මරණ තුනෙන් මිනිසාට ගැලවිය නොහැක්කක් මෙන්ම එවැනි සිද්ධීන්වල ධනාත්මක බවින් අප ආර්ථික ප්‍රතිසංකරණ කිරීමට ඇති අවශ්‍යතාව අමතක කළ යුතු නොවේ. ඒ අතරම මීපැණි මෙන් මිහිරි ස්වයංපෝෂිත ආර්ථික ක්‍රම වැනි යල් පැන ගිය ආර්ථික සංකල්පවලට කොටුවීමෙන් අප සිටින්නේ මරණ තුනක් අතර බව අමතක නොකළ යුතුය. ඒ නිසා කෙටිකාලීනව මීපැණි රස විඳිමින් මරණ තුනක් අතර එල්ලී සිටිනවාට වඩා අප කළයුතු වන්නේ දිගු කාලීන ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ මගින් අපගේ ආර්ථිකය දිගුකාලීනව ඉදිරියට ගැනීමයි. එවිට අපට පසුව නිදහසේ මීපැණි කෑ හැක. මරණ තුන මත සිට කිසිම දෙයක් නොකර වැල් පොට දෙකේ එල්ලී කෙටිකාලීන මුදල් හුවමාරු මත යැපීමෙන් මීපැණි ගැන සිතීමෙන් (ස්වොප් පහසුකම්) සිදුවන්නේ අප සිතනවාට වඩා හස්තියාත්, නාගයාත්, කරවලාත් අප වෙත ඉක්මනින් පැමිණීමයි. අප අල්ලා සිටින වරපොටත් ක්‍රමයෙන් බුරුල් වේ. දැන්වත් අපි ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ ඉක්මන් කරමු.


2021 සැප්තැම්බර් 03 වන දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපියක්

අත්‍යාවශ්‍ය භාන්ඩවල මිල වැඩිවීම හේතුපල දහමින් තේරුම් ගනිමු

මේ දිනවල වැඩියෙන්ම කතාබහට ලක්වෙන්නේ ඇයි මේ භාණ්ඩවල මිල එක පාරටම වැඩි වෙන්නෙ කියල. සුපුරුදු විදියටම ඉතිං භාණ්ඩවල මිල වැඩි වෙනවා කියන්නෙ පවතින රජය සෑහෙන්න බැනුම් අහන වැඩක්. ඒනිසා වැඩි වෙන බඩු මිලට එක එක හේතු පැහැදිලි කරනවා.

ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් හිතන් ඉන්නේ බඩු මිල වැඩි වෙන්නේ වෙළෙඳුන් බඩු හංගගෙන වැඩි ලාභ උපයාගන්න කරන උප්පරවැටියක් නිසා කියල. වෙළෙඳුන් විතරක් නෙවෙයි, බොහෝ වෙලාවට පවතින ආණ්ඩුව කියන්නෙත් මේක රජය අපහසුතාවට පත් කරන මහා කුමන්ත්‍රණයක්, මේකට විරුද්ධ පක්ෂයත් සම්බන්ධයි කියල.

වර්තමාන වෙළෙඳ අමාත්‍යවරයා විපක්ෂයේ මන්ත්‍රීවරයෙක් ලෙස එවකට පැවැති රජයේ භාණ්ඩවල මිල වැඩිවීම සහ මිල පාලනය දැඩිව විවේචනය කළා. එවකට පැවති ආණ්ඩුව ප්‍රකාශ කළෙත් බඩු මිල ඉහළ යාම එවක විපක්ෂය වෙළෙඳුන් සමග එක්වී රජය අපහසුතාවට පත් කිරීමට කරන දේශපාලන කුමන්ත්‍රණයක් බවයි. වසර කිහිපයකට පසුව ආණ්ඩුව සහ විපක්ෂය දැන් මාරු වී එම තර්කයම දෙපැත්තේ සිට බෙදා ගැනීමෙන් සහ ජනතාව කාලෙන් කාලෙට එම තර්කයම පිළිගැනීමෙන් පෙනෙන්නේ ලංකාවෙ බොහෝ දෙනෙක්ට තවමත් බදු මිල ඉහළ යාම ගැන අවබෝධය ඉතාම අඩුයි කියල. ඕනෑම ක්‍රමවේදයක් පිළිබඳව අවබෝධය අඩුවුණාම එය කුමන්ත්‍රණයක් ලෙස දැකීම සාමාන්‍ය දෙයක්. දැන් එක පාරටම භාණ්ඩ ගණනාවක මිල ඉහළ ගිහිල්ලා. හැමෝටම ප්‍රශ්නයක් මොකක්ද මේ වෙන්නේ කියල.

මීට ප්‍රතිචාරයක් විදියට රජය විශාල මිල පාලනයක් යොදවමින් පාරිභෝගික අධිකාරිය හරහා රජය නියම කරන ලද මිලකට භාණ්ඩ විකිණීමට ව්‍යාපාරිකයන්ට බල කිරීමත් නව නීති තත්ත්වයන් ක්‍රියාත්මක කරමින් අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ විකීණීම සහ බෙදාහැරීම අත්‍යවශ්‍ය සේවවාන් කිරීමත් දැක ගත හැකියි. විපක්ෂයත් යෝජනා කරන්නේ අඩු මිලට රජය භාණ්ඩ පාලන මිල යටතේ ලබා දිය යුතු බවයි.

ආණ්ඩුවේ සහ විපක්ෂයේ මෙම ප්‍රකාශවලින් පෙනෙන්නේ ඔවුන් දෙපාර්ශ්වයටම මෙම ප්‍රශ්නය ගැන එතරම් අවබෝධයක් සහ මේ පිටුපස තිබෙන ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ අවබෝධයක් නොමැති බවයි. ආණ්ඩුව සහ බොහෝ දෙනා පුදුම වී බලා සිටින්නේ වැට් (VAT) බද්ද සහ තවත් බදු වර්ග මෙතරම් අඩු කරත් බඩු මිල අඩු වන්නේ නැත්තේ කුමන හේතුව නිසාද යන්නයි. බොහෝ දෙනෙක්ට නොතේරෙන කරුණ තමයි භාණ්ඩ වල මිල වැඩිවීම යනු ප්‍රතිඵලය මිස හේතුව නොවෙයි. එම නිසා ප්‍රතිඵලයට බලපෑම් කිරීමට උත්සහ කිරීමෙන් හේතුවට කිසිම වෙනසක් වෙන්නේ නෑ. ඒ නිසා එකම ප්‍රතිඵලය නැවත නැවත සිදුවීම වැළැක්විය නොහැකියි.

බුදු දහමේ මූලිකම හරය තමයි හේතුඵල දහම. සරලව කියනවනම් ප්‍රතිඵලයට බලපෑමක් ඇති කිරීමට නම් අප ප්‍රතිඵලය ඇතිවන හේතුවලට බලපෑමක් ඇති කළ යුතුයි.

දැන් අපි තේරුම් ගන්න ඕන ඇයි එහෙනම් භාණ්ඩ මිල වැඩි වෙන්නේ කියල. ඇඩ්වොකාටා ආයතනයේ බත් කරි ඉන්ඩිකේටර් දර්ශකයට අනුව ආහාර භාණ්ඩවල මිල පසුගිය වසරේ ජූලි මාසයට සාපේක්ෂව මේ වසරේ ජූලි මාසයේදී 45%කින් වැඩිවී තිබෙනවා. පසුගිය වසරේ අගෝස්තු මාසයට සාපේක්ෂව 30%කින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. මහ බැංකුව නිකුත් කර ඇති උද්ධමනය 6% ඉක්මවා වර්ධනය වෙමින් පවතිනවා.

සමහර දෙනෙක් අදහස් දක්වමින් ප්‍රකාශ කර තිබුණේ ලෝක වෙළෙඳපොළේ භාණ්ඩ වල මිල මේ දිනවල ඉහළ යන නිසා එම භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යාම ශ්‍රී ලංකාවේ භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යාමට බලපාන බවයි. එහි යම් සත්‍යතාවක් තිබුණත් එය සම්පූර්ණ සත්‍ය නොවේ. මේ දිනවල මුළු ලෝකයේම විවිධ හේතු නිසා භාණ්ඩවල මිල ඉහළ ගොස් ඇති බව සත්‍යයක්. විවිධ භූ දේශපාලන ඝට්ටන, කොවිඩ් තත්ත්වය, නැව් ගාස්තු වල ඉහළයාම, බොරතෙල් මිල ඉහළ යාම ආදී විවිධ හේතු ඒ සඳහා බලපානු ලබනවා. ඒ වගේම ලෝක වෙළෙඳපොළේ භාණ්ඩවල මිල නිතරම ඉහළ පහළ යනු ලබනවා සහ එලෙස භාණ්ඩ මිල ඉහළ ගිය ප්‍රථම අවස්ථාව මෙය නොවෙයි. අවසාන අවස්ථාවද මෙය නොවේවි.

ශ්‍රී ලංකාවේ අත්‍යවශ්‍ය භාණ්වල මිල ඉහළ යාමට ලෝක වෙළෙඳපොළේ මිල ඉහළ යාම බලපාන්නේ සුළු වශයෙන්. ශ්‍රී ලංකාවේ භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යාමට තවත් හේතු ගණනාවක් බලපානු ලබනවා.

විදේශ විනිමය අර්බුදය

ඉන් ප්‍රධාන හේතුවනම් විදේශ විනිමය අර්බුදය නැතහොත් අවශ්‍ය තරමට ඩොලර් නොමැතිවීමයි. අවශ්‍ය තරමට ඩොලර් නොමැති නිසා අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ ආනයනය කරන ආනයන ව්‍යාපාරිකයන්ට බැංකුවෙන් ඩොලර් ලබා ගැනීම ඉතාම අපහසුයි. ඒ වගේම ඩොලර් ලබා ගත්තත් ඔවුන් මිලදී ගන්නේ ඉතාම ඉහළ අගයකටයි. ස්ටෑන්ඩර්ඩ් චාර්ටඩ් බැංකුවට (Standard Chartered Bank) අනුව ඩොලර් එකක් ඔවුන් ආනයනකරුවකුට බදාදා දිනට අදාළව විකුණන්නේ රුපියල් 224කටයි. එලෙස රු. 224ට ඩොලර් දැන් මිලදී ගැනීමත් පහසු නෑ. බැංකුවේ සෑහෙන රස්තියාදු වීමෙන් තමයි එලෙස ඩොලර් මිලදී ගත හැක්කේ. එම නිසා ආනනයනකරුවන්ට දැන් යන වියදම සහ කාලය වැඩියි. එමනිසා ඔවුන් ආනයනය කරන භාණ්ඩවල මිලත් ඉතා වැඩියි. අවිධිමත් වෙළෙඳපොළේ ඩොලරය රුපියල් 250ට වැඩි මිලකට අලෙවි වන බව වාර්තා වනවා. ඒ වගේම බැංකුවලින් ඉදිරියේදී ඩොලර් මිලදී ගැනීම අපහසු වන නිසා ආනයනකරුවන් ඉදිරි කාලයේදී සිදුවන අපහසුතාද සැලකිල්ලට ගෙන තමයි මිල ගණන් නියම කරන්නේ. ඒ වගේම මිල ගණන් නිතරම ඉහළ යන නිසා භාණ්ඩ අද විකුණුවාට වඩා හෙට විකිණීමෙන් වැඩි ලාභයක් ඉපැයීමට හැකියාව ලැබෙනවා. ඒ අනුව භාණ්ඩවල හිඟයක් නිතරම ඇතිවනවා වගේම සැපයුම අඩුවී ඉල්ලුම වැඩි වීමෙන් භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යනවා. ලෝක වෙළෙඳපොළේ භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යන මොහොතක විනිමය අර්බුදයක් ඇතිවීම තරම් භාණ්ඩ මිල ඉහළ යාමට දරුණු ලෙස බලපාන තවත් සංකලනයක් නොමැති තරම්. ශ්‍රී ලංකාවේ භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යෑමට එය එක හේතුවක්. ඒ වගේම අපගේ විනිමය අනුපාත දිගටම පහළ වැටෙන්නේනම් ඉදිරියේදී තවත් තෙල් මිල ගෑස් මිල සහ කිරිපිටි ඇතුළු ආනයනික භාණ්ඩ ගණනාවකම මිල ඉහළ යාම වැළැක්විය නොහැකියි.

ඒ වගේම මේදිනවල දක්නට ලැබුණු ප්‍රධාන කරුණක් තමයි සීනි සහ සමහර අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ තොග ගබඩාවලින් රජය අත්අඩංගුවට ගැනීම සහ ඒවා රාජසන්තක කිරීම. මෙහිදීත් විනිමය අනුපාතවලින් එල්ලවන බලපෑම සහ වෙළෙඳුන් එසේ කිරීමට බලපාන හේතුව අවබෝධ කර ගැනීම වැදගත්.

බොහෝ ආනයනකරුවන් අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ මිලට ගෙනඑන්නේ ඩොලර්වලින් ලබා ගත් ණයටයි. ඒ අනුව බොහෝ ආයතන මාස 6ක ණය යටතේ තමයි සීනි, කිරිපිටි වැනි අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ මිලදී ගනු ලබන්නේ. ඔවුන් එම භාණ්ඩ මිලදී ගැනීමට මාස 6කට කලින් ඔවුන්ට ඩොලරයට ගෙවන රුපියල් ප්‍රමාණය තීරණය කිරීමට හැකියාවක් නෑ. කලින් එහෙම හැකියාවක් තිබුණත් දැන් මහබැංකුව පවතින විදේශ විනිමය ගැටලුව නිසා එම හැකියාව නැති කරනු ලැබුවා. (Forward Market). එම නිසා සමහර භාණ්ඩ ආනයනය කර තොග ලංකාවට පැමිණි අවස්ථාවේ ඩොලරයේ අගය පැවතුණේ රු.190ටයි. එම තොග ලංකාවේ වෙළෙඳපොළේ එම මිලට ගණනය කිරීමෙන් අනතුරුව දැන් ආනයන නෞකාව විකුණාත් අවසන්. නමුත් මාස 6 කල් පිරීමේදි දැන් ඔවුන්ට ඩොලරයට රු. 225ක් ගෙවීමට සිදුවෙනවා. එම පාඩුව මකා ගැනීමටත් ඉදිරියට භාණ්ඩ අවශ්‍යවෙයි යන චේතනාවෙන් මෙන්ම වෙළෙඳපොළ විකෘති කිරීමේ චේතනාවෙනුත් යන කරුණුවල සියලු සංකලනයක් ලෙස භාණ්ඩ ගබඩා කර තබා ගැනීම සිදු කරනු ලබනවා.

විදේශ විනිමය අර්බුදයක් ඇති වුණේ ඇයි?

මීළඟට අප සොයා බැලිය යුත්තේ විදේශ විනිමය ප්‍රශ්නයක් ඇති වුණේ කෙසේද යන්නයි. මේ තීරු ලිපියෙන් නිතරම සටහන් කරන පරිදි අධික ලෙස මුදල් මුද්‍රණය කිරීම හෙවත් මූල්‍ය පද්ධතියට වැඩිපුර මුදල් සැපයීමෙන් සිදුවන්නේ රටේ තිබෙන ඩොලර් අඩු වීමයි. උද්ධමනය ඇතිවීමට පෙර සිදුවන්නේ ඩොලර් අඩුවීම සහ විනිමය අනුපාත වැඩිවීමයි. උද්ධමනයට බලපාන්නේ එයින් එන බලපෑමයි. එයට හේතුව වැඩිපුර එකතුකරන මුදල් ආනයන පසුපස ඩොලර් ලෙස ඉවත් වීමයි. අප උදාහරණයකට මේ දිනවල කොවිඩ් තත්ත්වය නිසා රජය ලබාදෙන රු.2000ක මුදල සැලකුවහොත් එම මුදල් බොහෝ වෙලාවට ලබාදෙන්නේ මහ බැංකුවට මහා භාණ්ඩාගාරය විකුණන භාණ්ඩාගාර බිල්පත්වලින් හෙවත් සාමාන්‍ය භාෂාවේ එන මුදල් මුද්‍රණය තුළින්. එසේ කිරීමට සිදුවී තිබෙන්නේ රජය සතුව මුදල් නොමැති නිසයි. (රජයට එලෙස නිතරම මුදල් මුද්‍රණය කිරීමට සිදුවන්නේ රජයේ ආදායමට වඩා වියදම වැඩිවීම නිසයි.) දැන් රු.2000ක දීමනාවක් ලැබෙන පවුලක් මේ මුදල් වියදම් කරන්නේ කෙසේදැයි අපි බලමු. ඔවුන් ආහාර පිසීමට එල් පී ගෑස් මිලදී ගන්නවා. පරිප්පු මිලදී ගනු ලබනවා. සැමන් ටින් එකක් සහ හාල්මැස්සන් මිලදී ගනු ලබනවා. දැන් බැලූබැල්මට ඔය සියල්ලම රුපියල්වලින් මිලදී ගත්තාව වගේ පෙනුණට ඔය සියල්ලම අපි ආනයනය කළ යුතුයි. එසේ ආනයනය කිරීම කියන්නේම ඩොලර් මූල්‍ය පද්ධතියෙන් ඉවත් වීමයි. පළමු අවස්ථාවේදී කිසියම් කෙනෙකු දේශීයව නිපදවන සහල් මිලදී ගත්තෑයයි අපි උපකල්පනය කළත් එයිනුත් කොටසක් වක්‍රාකාරයෙන් ඇදී යන්නේ සහල් මෝල්වල දහනයට අවශ්‍ය ඉන්ධන සඳහා සහ වෙනත් ආනයන සඳහායි.

එහෙමනම් ආනයනද මේ ප්‍රශ්නයට හේතුව?

මෙම පැහැදිලි කිරීමෙන් පසුව බොහෝ දෙනෙක්ට හිතෙන්නේ එහෙනම් ආනයන තමයි ප්‍රශ්නය එහෙනම් අපි ආනයන තහනම් කරන්න ඕන කියන සරල පිළිතුරයි. නමුත් එම පිළිතුරත් වැරදියි. එයට හේතුව ඛනිජ තෙල්, පරිප්පු, ගෑස් වැනි දේවල් අපට රට තුළ නිෂ්පාදනය කළ නොහැකි නිසා අනිවාර්යයෙන්ම ආනයන කිරීමට සිදුවීමයි. අනෙක් පැත්තෙන් ආනයන නැවැත්වීමෙන් භාණ්ඩ අඩුවීමෙන් තවත් ඉල්ලුම වැඩිවී භාණ්ඩවල මිල ඉහළ යා හැකියි. එම නිසා ප්‍රශ්නය ආනයන නොවෙයි. ප්‍රශ්නය වන්නේ අපට ප්‍රමාණවත් තරම් ඩොලර් ඉපැයීමට අපගේ අපනය ලෝක වෙළෙඳපොළේ තරග කිරීමට නොහැකි වීමයි. අප ප්‍රමාණවත් තරම් ඩොලර් උපයනවානම් අපට විනිමය ප්‍රශ්නයක් වෙන්නේ නෑ.

මිල පාලනය සහ හදිසි නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමෙන් මේ ප්‍රශ්නය විසඳන්න පුළුවන්ද?

නීති දැමීමෙන් සහ මෙම භාණ්ඩවල මිල පාලනය කිරීමෙන් සහ විවිධ ලෙස බලය යෙදවීමෙන්, ආනයනකරුවන් ආනයන සම්පූර්ණයෙන් නැවැත්වුවහොත් අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ සම්පූර්ණයෙන් වෙළෙඳපොළෙන් ඉවත් වීම, කළු කඩ වෙළෙඳපොළක් ඇතිවීම, ආනයනකරුවන් බාල භාණ්ඩ ගෙන්වීම වැනි නොසිතන තවත් ප්‍රශ්න ගණනාවක් ඇතිවිය හැකියි. පෘථිවිය සූර්යා වටා ගමන් කිරීම නිසා රාත්‍රිය සහ දහවල උදාවීම සාමාන්‍ය සොභාවික ක්‍රියාවලියක්. අපට රාත්‍රිය උදාවීම තහනම් කරමින් නීතියක් දැමූ පමණින් රාත්‍රිය උදාවීම නතර වන්නේ නෑ. වෙළෙඳපොළ ක්‍රමයත් සොභාවික ක්‍රියාවලියක්. ප්‍රශ්නයේ හේතුවට ප්‍රතිකාර කිරීම වෙනුවට ප්‍රශ්නයේ ප්‍රතිඵලයට නීති දැමීමෙන් භාණ්ඩ මිල පාලනය කිරීම අපහසුයි. ඒ සඳහා වෙළෙඳපොළ ක්‍රමයට ක්‍රියාත්මක වීමට ඉඩ දිය යුතුයි.

2021 සැප්තැම්බර් 03 වන දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපියක්

මැණිකේ මගේ හිතෙත්" අර්ථික විද්‍යාව

‘මැණිකේ මගේ හිතේ" ගීතයේ ආර්ථික විද්‍යාව ගුවන් විදුලිය සහ රූපවාහිණිය ජනප්‍රිය වුණු කාලේ ගායකයෙක්ට තමන්ගෙම ගීතයක් ප්‍රචාරය වෙනවා කියන්නෙ ඉහේ මලක් පිපුණා වගේ තමයි. ප්‍රචාරය කිරීම සැලකුවෙ ගෞරවයක් විදියට. ජනප්‍රියභාවයෙන් ලබා දෙන ගෞරවයට අමතරව කතෘභාගය කියල මුදලකුත් ගෙව්වා ගායකයට, සංගීතවේදියාට සහ පද රචකයට. කාලය වෙනස් වුණා. පස්සේ ගීතයට කතෘභාගය ගෙවීම කෙසේ වෙතත් ගීතය ජනප්‍රිය කරල දෙන්න අදාල නාලිකාව සල්ලි ගත්තා. ගීත ජංගම දුරකතනව වල “රිගිං ටෝන්" වලට ලබා දීලා අදාල ගීතවල අයිතිකරුවන් මුදල් උපයා ගත්තා. හැබැයි ඔය හැම තැනකම එක දෙයක් පොදුයි. ඒ තමයි අදාළ ගායකයට, පද රචකයට සහ තනු නිර්මාණයට ලංකාව කියන දූපත ඇතුළට සීමා වීම. 

ඒ යුගයත් අවසන් වෙලා දැන් ඇවිත් තියෙන්නෙ අලුත් යුගයකට. ඒතමයි සංගීතය ලෝකයත් එක්ක ගණුදෙනු කරන යුගය. ඒ වගේම ඒ තමයි යූ ටියුබ් යුගය. යූ ටුබ් හරහා ගීතය ජනප්‍රියවෙනවනම් එම නැරඹුම් වාර ගානට අනුව මුදල් ලැබෙනවා.  යුගය මොකක් වුණත් මේ හැම යුගයකම ගීතය පිටිපස්සේ ආර්ථික විද්‍යාවක් තිබ්බා. යොහානි ද සිල්වාගේ “මැණිකේ මගේ හිතේ" ගීතය ලොව පුරා ජනප්‍රියවීමත් එක්ක නැවතත් ගීතය පිටිපස්සෙ තියෙන ආර්ථික විද්‍යාව අවබෝධකර ගැනීම වටිනව. ඒ වගේම ශ්‍රී ලංකාවට විශාල ආර්ථික දියුණුවක් ළගා කර ගනීමට අවශ්‍ය මූලික කරුණු යොහානිගේ ගීතය ජනප්‍රිය වීමෙන් පෙන්නුම් කරනවා. 

සරළවම කියනවනම් 

1.විශාල වෙලදපොළක් ස්පර්ශ කිරීමේ වැදගත්කම සහ එලෙසෙ කිරීමෙන් ආදායම් උපාය ගත හැකි ධාරිතාව

2. ලෝකය සහ විශාල වෙළදපොලවල් සමග තරග කිරීමේ වැදගත්කම 

3. කාලයට අනුරුප වන මාධ්‍ය භාවිතාව සහ ලෝකය සමග විවෘත වීම 

4. ශ්‍රී ලාංකික අනන්‍යතාවයට අන්තර්ජාතික ලෙස තරග කිරීමේ ඇති හැකියාව

යන කරුණුයි.

බොහෝ දෙනෙක් ගීතය පිටිපස්සෙ ආර්ථික විද්‍යාව තියනව කියල කිව්වම හිතන්නේ වැරදි දෙයක්.  “බලන්න දැන් පොඩි සිංදුවක් කියන්නත් සල්ලි ගන්නවා. වෙළඳදැන්වීම් වලින් මේ අය සල්ලි හම්බ කරනවා. අපේ කාලෙ එහෙම නෙවෙයි. සංගීතය මුදලට විකිණිලා. ශාස්ත්‍රීය ගීත වගේ නිවුණු බවක් නෑ. සිංදුව මැද්දෙ රැප් කියල කෑ ගහනවා” වගේ අදහස් සහ වාණිජකරණයට එරෙහි අදහස් තමයි වැඩිපුරම තියෙන්නෙ. සංගීතය කියන්නෙ විශ්ව භාෂාවක්. ඉතින් එම සංගීතය ලෝකයත් එක්ක පරිණාමනය වීමේදී ඇතිවුණු විවිධ සංගීත රටා තියනයවා. එක එක මිනිස්සුන්ට ඒ සංගීතය තමන්ගේ හදවතට දැනෙන ප්‍රමාණය අනුව ඒ සංගීතය වැළඳ ගන්නවා.

 යොහානි සහ සතීශන්ගේ සංගීතයත් ඒ විදියට ලෝකයේ බොහෝ දෙනෙක්ගේ හදවතට අතුලු වෙලා. ආපසු හැරිල බැලුවොත් ඇත්තටම වුණේ අනිත් හැමදෙයක් වගේම ගීතය සහ සංගීතයත් වෙළදපොළ ක්‍රමයට ඇතුළත් වීමෙන් එම නව යුගයට අනුගත වුණු ගායකයන්ට වැඩිම වාසියක් ලැබීමයි. 

ඒත් සංගීත ක්ශේත්‍රයත් හරියට ශ්‍රී ලංකාවේ සමස්ත ආර්ථිකය වගේ තමයි. ලෝකයට අනුගත වෙන්න ප්‍රමාදයි. ශ්‍රී ලංකාවේ සීමාව ඔබ්බවා යන ක්‍රමයක් හිතන්නෙ නෑ. අහබු ලෙස එක තැනක දෙකක ලෝකයට සම්භන්ධ වුනා ඇරෙන්නෙ වැරදි මූලික සංකල්ප මත තමයි නිතරම දුවන්නෙ. 

යොහානිගේ ගීතයේ සාර්ථකත්වය තමයි ඉන්දියානු වෙළදපොළ ආක්‍රමණය කිරීම. මූල්‍යමය අතින් වැඩි මුදලක් උපයාගැනීමට හැකියාව ලැබෙන්නේත් විශාල පිරිසකට මෙම ගීතය රැගෙන ගියොත් පමණයි. ඒ අනුව ඉන්දියානු වෙළදපොළට ගැළපෙන ලෙස එම ගීතයේ දෙමළ සංකලනය නිර්මාණය කිරීම වැනි දේවල් දැක ගත හැකි වුණා. 

එහි ආර්ථික විද්‍යාත්මක තේරුම තමයි විශාල වෙළදපොළට ගැළපෙන ලෙස නිර්මාණ කටයුතු කිරීම සහ විශාල වෙළදපොළක් තුළ තරඟකාරී කිරීම තමයි වැඩි ආදායමක් සහ මුදලක් උපයා ගැනීමට තිබෙන එකම මාර්ගය. ඒ සදහා විශාල වෙළදපොළවල් සමග තරග කිරීම හැරෙන්න වෙන විකල්පයක් නෑ. තරග කරනවා කිව්වම බොහෝ දෙනෙක් හිතන්නෙ “අපි කොහොමද ලෝකය එක්ක තරග කරන්නෙ, අපි කොච්චර පොඩිද? “ වගේ දේවල්. නමුත් යොහානි සහ සතීශන් එය එසේ නොවන බව ඔප්පු කළා. ඔවුන්ගේ සංගීතය විශාල ප්‍රසංගාත්මක වෙළඳපොළක් ඇති ඉන්දියාවේ ප්‍රධාන පෙළේ නලුවකු වන අමිතාබ් බච්චන් ගේ හදවත සොරා ගැනීමත් එක්ක ලෝකයේම අවධානය දිනා ගත්තා. විශාල වෙළඳපොළක් සමග ගණුදෙනු කිරීමේ වටිනාකම සහ වාසිය වන්නේත් එහි එක කුඩා කොටසක් අල්ලා ගැනීමෙන් මුලු වෙළඳපොළම ඉක්මනින් අතික්‍රමණය කිරීමට හැකි වීමයි. 

යොහානිගේ ගීතය ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයට ගළප ගන්නේ කොහොමද?   

ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයත් එක තැන පල් වීමට මූලික හේතුවක් තමයි ලෝකය සමග විවෘත නොවීම. ඉන්දියාව මුවදොරේ සිටියත් අපට තවම ඉන්දියාණු වෙළදපොළ ආක්‍රමණය කිරීමට නොහැකි වී තිබෙන්නේ ඒ නිසයි. 

වෙළදපොළ විවෘතවීම කිව්වම බොහෝ දෙනෙක් හිතන්නේ ලෝකයේ තියන ඕනම දෙයකට ලංකාවට එන්න දෙනවා, ඇවිල්ල අපේ දේවල් ඔක්කොම අරං ගිහිල්ල අපිට මුකුත් නැති වෙලා අපිව නැත්තටම නති වෙලා යනව වගේ අදහසක්. ඒක නිසා විවිධ බදු වර්ග දාල, වෙනත් රටවල් වල මිනිස්සුන්ට අපේ රටේ ව්‍යාපාර කරන එක නවත්වල, අපේ ව්‍යාපාර අපිම රැක ගන්න ඕන, අපේ දේම ගන්න ඕන, අනෙක් රටවල් වල දේවල් ගන්න හොද නෑ වගේ විවිධ මත තියනවා. ඒත් එය එසේ නොවන බව මැණිකේ මගේ හිතේ ගීතය තවත් වරක් තහවුරු කළා. 

 ඒ වගේම එම ගීතය සිංහල ගීතයක් වීමත් තනුව විශ්වීය වීමත් නිසා අපට අපේම දෙයක් ලෝකයට රැගෙන යාමට සහ ලෝකය සමග තරඟ කිරීමට හැකි බවත් නැවත ඔප්පු වුණා.

ඒ අර්ථයෙන් ගත්තොත් සංගීත වෙළදපොළ කියන්නෙ අපිට තහංචි දාල නවත්වන්න පුලුවන් දෙයක් නොවෙයි. තාක්ෂණය අතින් ගීතය නිෂ්පාදනයේදී විශාල පරතරයක් තිබුණත්,  ඩිජිටල් මාධ්‍ය හරහා ලෝකයේ ඕනෑම රටක ගීතයක් ඕනෑම  ඕනෑම වෙලාවක දැන් යූ ටියුබ් ඇතුලු විවිධ ඩිජිටල් මාධ්‍ය හරහා නැරැඹිය හැකියි. සරළව කියනවනම් තරග කිරීමට දැන් තිබෙනේ සමාන වටපිටාවක්. දක්ෂයාට එළියට එන්න ලේසියි. 

එම නිසා තරඟයෙන් ඉවත් වෙලා සැගවී සිටීමට උත්සහ කිරීමම තේරුමක් නොමැති කර්තව්‍යයක්. අපගේ ආර්ථිකයයේදිත් අප ඉන්දියානු වෙළඳපොළ සමග සම්බන්ධ කළයුතු වන්නේ ඒ නිසා. එය එතරම් ජනප්‍රිය මතයක් නොවුණත් අප යොහානිගේ ගීතය ජයග්‍රහණයක් ලෙස දකිනවානම් අපේ ආර්ථිකයත් ඉන්දියාණු වෙළදපොළ ජයගැනීමට හැකි ලෙස තරගකාරී කිරීමෙන් අප කළ යුතු වන්නේත් එම උපක්‍රමයි. එය උපක්‍රමයකට වඩා සැබවින්ම එය යථාර්ථයයි. අප යථාර්තයට මුහුණ දිය යුතුයි. 

වෙළදාම අතින් ගත් කල අපි තවමත් වැඩිපුරම අපනයන කරන්නේ යුරෝපා සංගමයට සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයටයි. වියදම අතින් සහ කාලය අතින් යන දෙකෙන්ම අපට සැබවින්ම වඩාත් පහසුවෙන් ගණුදෙණු කළ හැකි වන්නේ ඉන්දියාව සමගයි. ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන සංචාරකයන්ගෙනුත් ඉන්දියානු සංචාරකයන් විශාල පිරිසක් පැමිණෙනවා. ඒ වගේම චීන ජාතික සංචාරකයන්. අප ආසියානු කලාපයේ තිබෙන වෙළදපොළවල් අන්තර්ජාතික වෙළදාම මගින් අතික්‍රමණය කිරීම අපට ශ්‍රී ලංකාවට ඩොලර් උපයාගැනීමට සහ සංවර්ධනයට ඇති හොදම සහ පහසුම මාර්ගයයි. 

මෙය සංගීතයට පමණක් පොදු දෙයක් නොවෙයි. ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවේත් තත්ත්වය ඒ හා සමානයි. වනිදු හසරංග සහ චමීර දුශ්මන්ත ඉන්දීය ප්‍රීමියර් ලීග් තරගාවලියට කැදවා තිබෙන බව සදහන් වෙනවා. ඉන්දියානු ප්‍රිමියර් ලීග් තරගාවලිය කියන්නේ විස්සයි විස්ස තරගවල තරගකාරීබවේ කූටප්‍රාප්තියයි. එම හැකියා මට්ටමට තරග කළ හැකි මට්ටමේ ඕනෑම අයෙක්ට සහ එම තරගකාරී වෙළඳපොළ ස්පර්ශ කළ හැකි ඕනෑම අයෙක්ට විශාල ආදායමක් උපයා ගැනීමට හැකියාව තිබෙනවා. ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවෙන් මීට කලින් ලසිත් මාලිංගත්, පුහුණු කරුවෙකු ලෙස මහේල ජයවර්ධනත් දැන් වනිදු හසරංග සහ දුශ්මන්ත චමීරත් නැවත ඔප්පු කරමින් සිටින්නේ මේ යථාර්ථයයි. ශ්‍රී ලංකාවත් ආර්ථිකයක් ලෙස ඉදිරියට යාමට අපට අපේ අත ළගම ඇති වටිනාම වෙළදපොළ ඉන්දියානු වෙළදපොළයි. අප සැවොම ඉතා ගෞරවයෙන් කතා කරන බුදු දහම, තාක්ෂණය අපට පැමිණියේත් ඉන්දියාවෙන් නම්, ඔවුන්ගේ වෙළඳපොළ ප්‍රමාණයෙක් විශාලයි නම් ඔවුන්ගේ වෙළදපොල අපේ ආදායම් උපයා ගැනීමේ දොරටුවයි. යොහානි තරුණ වයසේදීම අපට ඉගැන්වූ ලොකුම පාඩම එයයි. 

2021 අගෝස්තු 27 වන දින අරුණ පුවත්පතේ පළ වූ ලිපියක්