ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති

'කාලය කරන පරීක්ෂණය' ට අපේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති ගළපමු

අරුණ පුවත් පතෙහි මැයි 20 වන දින පල වූ ලිපියකි.

මම අධ්‍යාපනය ලැබු පාසලේ විදුහල්පති වෙලා හිටපු දිවංගත බොනී ප්‍රනාන්දු පුල්ලේ පියතුමා අපේ පාසලේ ළමයින්ට උපදේශන (Mentoring) ලබා දෙන්නේ උපමා හා උදාහරණ ලබාදෙමින්. උපදේශන ලබා දීමේදී ඔහුගේ කැමතිම උපදේශනය හා ඒ හා සම්බන්ධ ප්‍රශ්නය වුණේ “හොඳ කේතලයක් සහ නරක කේතලයක් අතර වෙනස කුමක්ද කියන එක. ඒ දෙකම එක හා සමානයි. ඒ දෙකම එකම ශබ්දයක් නගමින් කරන්නෙ වතුර උණු කරන එක. නමුත් හොඳ කේතලය මොකක්ද නරක කේතලය මොකක්ද කියලා හරියටම කියන්න පුළුවන් අවසාන තීරකයා වන්නේ “කාලය” පමණයි. එතකොට අපේ ජීවිතයේ දී මුහුණ දෙන දුෂ්කර පරීක්ෂණ වන්නේ වසර අවසාන විභාග නැත්නම් මේ අපි හැමදාම ලියන සෙමෙස්ටර් අවසන් පරීක්ෂණ නෙමෙයි. මෙතනින් අමාරුම විභාගය වෙන්නේ ‘කාලය කරන පරීක්ෂණය (Test of time)’. එය ඔබ විසින්ම ඇතුලාන්තයෙන්ම තනියම ඔබ වර්ධනය කරගත යුතු දෙයක්.” මට මෙම උපදේශනය එදා වගේම අදටත් මතකයි.

ගෝලීය වසංගතයට වසරක් කල් පිරිලා ඉවරයි. මේ වසර ගෙවී ගියත් එක්කම අපේ රටේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිවල ඵලදායිතාවය සහ ඉදිරිපත් කරන ලද 2021 අයවැය පිළිබඳ අපි හිතලා බලන එක වැදගත්. එතකොට අපිට වටහා ගන්න පුළුවන් ශ්‍රී ලංකාවත් කාලයට මුහුණ දෙන පරීක්ෂණයකට ලක් කළොත් අපි අද කොතනද ඉන්නේ කියලා.

2020 දී ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් නිකුත් කරන ලද වාර්ෂික වාර්තාව මගින් මේ පිළිබඳව සංඛ්‍යාත්මක ඇගයීමක් ලබා දීලා තිබෙනවා.

මේ සංඛ්‍යාත්මක ඇගයීමට අනුව අපේ ආර්ථිකය 3.6% කින් අඩුවීමක් දැකගන්න පුළුවන්. නමුත් දැකගත හැකි ආකාරයට අපගේ ණය ප්‍රමාණය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට සාපේක්ෂව 101% කට වඩා වැඩි වී තිබෙනවා. රජයේ ආදායම රුපියල් ට්‍රිලියන භාගයකින් අඩු වෙලා තිබෙන බවත්, දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ ආදායම ප්‍රතිශතයක් ලෙස 2019දී 12.6% ක් තිබුණ අතර 2020 වන විට එය 9.3% අඩු වී ඇති බව දැක ගන්න පුළුවන්.

ශ්‍රී ලංකාවට සමාන සංවර්ධනයක් පවතින රටවල්වල දළ දේශීය නිෂ්පාදනය දිහා බැලුවම අප රටේ වර්තමාන දළ දේශීය නිෂ්පාදිත අනුපාතය ඉතාම අඩු අගයක පවතිනවා.

නුදුරු අනාගතයේ දී වැඩි මුදල් ප්‍රමාණයක් මුද්‍රණය කරන්නට මෙම හේතුව අපව පෙළඹවීමට ලක් කරන්න පුළුවන්. මීට අමතරව රුපියල් බිලියන 650ක් පමණ අපි මුද්‍රණය කරල තියෙනවා. එයට අනුකූලව බලද්දි 2019 අවුරුද්දේ දී ශ්‍රී ලංකාව මුද්‍රණය කළේ රුපියල් බිලියන 4ක් පමණයි. මේ සියල්ලටම හේතුව වසංගත සමය තුළදී අප රට මුහුණ දුන් හුදකලා කිරීම් දෙක දැනට රට තුළ මුහුණපාන්නට සිදුවන නොයෙක් ආර්ථික අර්බුදයන්.

2020 වර්ෂය අපි හැමෝටම රටේ ක්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳ ශෝකජනක හා දැඩි කනස්සලු භාවයක් ඇතිවෙන එක පුදුමයට කරුණක් නෙමෙයි.

ආර්ථික පසුබෑම පාලනය කරන්න අවශ්‍ය පියවර ගන්න 2021 අයවැය ශ්‍රී ලංකාවට ඉතා හොඳ අවස්ථාවක් උදා කරලා දුන්නා. මාස පහකට පස්සෙ 2020 අය වැය දිහා ආපහු හැරිලා බලද්දි සමහරක් ප්‍රතිපත්තිමය ක්ෂේත්‍රයන්වල අපිට මීට වඩා හොඳින් ක්‍රියාකාරී වෙන්න තිබ්බා නේද කියලා අපිට පැහැදිලි වෙනවා.

මේ වගේම ලිපියකින් මීට කලිනුත් අපි (ඇඩ්වොකාටා අයතනය) 2021 අයවැය වාර්තාවෙහි ප්‍රධාන දෝෂයන් දෙකක් ඉස්මතු කරලා පෙන්නුවා. ඉන් එකක් තමයි COVID-19 ට එරෙහි ව සටන් කිරීමට අප රටේ ප්‍රමාණවත් සම්පත් ප්‍රමාණයක් නොවීම හා සෞඛ්‍ය සේවා සඳහා ස්ථිර සැලැස්මක් නොමැතිකම. දෙවැන්න තමයි ශ්‍රී ලංකාවට අදාළ ණය සේවා අභියෝග පිළිබඳ විශ්වාසනීය ක්‍රියාකාරී සැලැස්මක අවශ්‍යතාවය.

COVID-19 වසංගතය එක්ක සටන් නොකර ආර්ථිකයට වන බලපෑම අවම කරන එක දුෂ්කර බව අපි හැමෝටම දැන් පැහැදිලියි. පාර්ලිමේන්තුවේ සමහරක් සාමාජිකයන් විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද ප්‍රකාශන අනුව වෙනත් රටවල් විසින් නිෂ්පාදනය කරන ලද එන්නත් අවශ්‍යතාවය පිළිබඳව අපි තුළ ප්‍රශ්නයක් ඇති වුනා වගේම බහුජාතික ඖෂධ සමාගම් විසින් නිෂ්පාදනය කරන එන්නත් සඳහා ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාව පරීක්ෂණ විෂයන් කර ගැනීමේ අදහස පිළිබඳවත් අප තුළ ප්‍රශ්නයක් අැති කරනු ලබුවා. මෙතැනදී මම තැතිගත් කරුණක් වුණේ ව්‍යාපාර නායකයන් අයවැය සාකච්ඡා සංසඳවල තම ව්‍යාපාර කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කරමින් රට මුහුණ දෙමින් සිටින විශාල ආර්ථික අර්බුදය පිළිබඳ කිසිදු තැකීමක් නොකර තම ලාභ අපේක්ෂාව පිළිබඳව පමණක් කතා කිරීමයි.

මෙම දුර්වල ප්‍රතිපත්ති සහ පිළියම් උපායමාර්ගවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අප දැන් සිටින්නේ වයිරසයේ තුන්වන රැල්ලට මුහුණ දෙමින්. මෙය ආර්ථිකයට, යෝජිත අයවැය පොරොන්දු සහ ව්‍යාපාරවල අඛණ්ඩත්වයට බලපානවා. ඊට සමගාමීව, එන්නත් සඳහා වන ගෝලීය ඉල්ලුම ඉහළ ගොස් තියෙනවා. ඒ නිසා අවශ්‍ය එන්නත් ලබා ගන්න ශ්‍රී ලංකාවට කිසියම් කාලයක් බලා ඉන්න සිදුවන බව පැහැදිලියි.

2021 අයවැය මගින් ශ්‍රී ලංකාවේ ණය සේවා ගැටලුව සාර්ථකව විසඳා නැහැ. මෙම ගැටලුවේ බරපතළකම සැඟවීමට හැකි කරුණ වන්නේ මේ මොහොතේ රටේ සෞඛ්‍ය සේවා අංශයට ඇති බරයි.

එපමණක් නොව, මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සහ භූදේශපාලනික ගැටුම් සමග ජාත්‍යන්තර බලපෑම්වලට ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දී තියෙනවා. එමගින් ආර්ථිකයට ඇති බලපෑම අප හිතනවාටත් තරම් බරපතළ තත්ත්වයක තියෙන්නේ. මහ බැංකු වාර්ෂික වාර්තාව 2020 හි සඳහන් වන පරිදි අපගේ අපනයනයෙන් 60% කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක ගමනාන්තය වන්නේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, ඉන්දියාව, ජපානය, ඔස්ට්‍රේලියාව සහ යුරෝපා සංගමයයි. මේ සියලු ජාතීන් ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රතිසන්ධාන ප්‍රයත්නයන් පිළිබඳව කනස්සල්ල පළ කර ඇත්තේ මේ හේතුව නිසාවෙනි.

කොවිඩ් - 19 වසංගතයේ පළවෙනි රැල්ලෙන් කම්පනයට පත් වූවා මෙන් නොව, මෙම වසංගතයෙන් වසරකට පසු සමහර රටවල් මුහුණ දෙන්නට සිදු වන්නා වූ දැවැන්ත අභියෝගයන් නම් පොරොන්දු සහගතයි.

මේ අභියෝගයන් සමග අායෝජකයන් සහ ව්‍යාපාරිකයන් අවධානය යොමු කරනු ලබන්නේ කලාපයේ ගෝලීය වශයෙන් ව්‍යාපාර කිරීමට හොඳ නව්‍යත්පාදක හැකියාවන් සහ මූල්‍ය අනුවර්තී හැකියාව ඇති රටවල් වෙතයි. කොවිඩ් -19 ආරම්භක තත්ත්වය තුළදී ආයෝජකයන්, ව්‍යාපාර, දේශීය පරිත්‍යාගශීලීන්, ජාත්‍යන්තර පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ ආයතන සහ ලෝකයේ සෙසු රටවල් වෙතින් අපට ලැබුණු අවධානය සහ ප්‍රමුඛතාවය එලෙසම දෙවන සහ තුන්වන රැල්ලේ දී අපට දැකගත හැකි වන්නේ නෑ. විශේෂයෙන්ම අපගේ ප්‍රතිපත්ති තීරණවල දුරදක්නා හා සාමාන්‍ය බුද්ධිය නොමැති නම් මෙය තවත් අඩුවෙනවා. PublicFinance.lk හි පළ වූ ලිපිය “වර්තමාන කතාව” ට අනුව කෝවිඩ් කළමනාකරණය සඳහා පිහිටුවා ඇති 'යුතුකම' අරමුදලෙන් වියදම් කර ඇත්තේ 6% ක් පමණක් වන අතර ඉතිරි මුදල බිලියන 1.7 ක් වන බව ඉහත කරුණට අති හොඳම උදාහරණයයි. පසුව මේ පිළිබඳව රජය සිය ගිණුම් වාර්තා නිකුත් කර තිබුනා. මෙම අරමුදලට බොහෝ ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ සහයෝගය ලැබී ඇති අතර, දේශීය හා ජාත්‍යන්තර සමාගම් දැන් අපගේ උත්සාහයේ වැදගත්කම ගැන සැක පහළ කරලා.

අප ඉතාමත් අපහසු තීරණ දෙකක් අතර සිටින අතර මේ දෙකටම එක සමාන ඍණාත්මක ප්‍රතිවිපාක තිබෙන බව පේනවා. මිනිසුන්ගේ සංචරණය අවම කිරීම අපගේ ආර්ථික කටයුතුවලට බලපාන නමුත් සංචරණය වැඩි කිරීම කොවිඩ් -19 වසංගතයට බලපානවා. ඒ වගේම එය නැවත ආර්ථිකයට හා ජීවනෝපායන්ට බලපායි.

වයිරසය පැතිරීම පාලනය කිරීම සඳහා අපට එන්නත් අවශ්‍යයි. ඒ් වගේම අපගේ විදේශ විනිමය සමතුලිත කරන අතර දීම එන්නත් ලබා ගැනීමට අපට හැකි විය යුතුයි. ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය සහ ක්‍රියාත්මක කිරීම තනි උත්සාහයක් නොවන අතර සියලු දෙනා කණ්ඩායමක් වශයෙන් එකතු වීම වැදගත්.

මෙයට ප්‍රතිපත්තියක් පමණක් ප්‍රාමාණවත් නෑ. අප සතුව හොඳ ක්‍රියාත්මක කිරීමේ කණ්ඩායමක් සිටියද, අප වැරදි ප්‍රතිපත්ති ක්‍රමවේද ක්‍රියාත්මක කරන්නේ නම්, ප්‍රතිඵලයට කාලයේ පරීක්ෂණයට සාර්ථකව මුහුණ දෙන්නට බැරිවෙයි. අවාසනාවකට මෙන් 2021 අයවැයෙන් මාස 5 කට පසු අපගේ කිසිදු ප්‍රතිපත්තියක් හෝ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමකට කාලය පිළිබඳ පරීක්ෂණයට සාර්ථකව මුහුණ දීමට නොහැකි වෙලා. එය 2021 සඳහා වූ අයවැය පමණක් නොවේ, පෙර අයවැය ද අපගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තියට ද ධනාත්මක බලපෑමක් ඇති කිරීමට අසමත් වී තියෙනවා. අපි මොහොතකට විරාමයක් තබා අප කුමන ආකාරයේ කේතලයක් දැයි සිතා බැලිය යුතුද? හොඳ එකක්ද නරක එකක්ද? අපගෙන්ම මෙසේ අසන්න. “අප ක්‍රියාත්මක කළ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය සමග‘ කාලය පිළිබඳ පරීක්ෂණයට' සාර්ථකව පෙනී සිටීමට අපට හැකි වී තිබේද?

විශේෂ ස්තුතිය. තිලෝකා යාපා, හිරුණි දාබරේරා සහ සාරා හෙට්ටිආරච්චි