Labour Laws

Sexual harassment in the workplace: High time to address labour laws

Originally appeared on the Morning

By Akhila Randeniya and Chantal Dassanayake

In light of the economic crisis, increasing the female labour force participation is one way to unlock growth potential. We witnessed during the pandemic how economic conditions necessitated women to pursue additional means of income, from engaging in sex work to migrating in droves to engage in low-skilled labor.

There exist a multitude of reasons that prevent women from entering the workforce; the dual burden of care work and employment, harassment while travelling, and labour laws that discriminate based on gender are a few. Yet sexual harassment is something that is rarely discussed – let’s have the uncomfortable conversation that is usually brushed under the rug.

Multiple surveys highlight that a majority of women face sexual harassment in their workplaces, which could lead to a loss of working days, resulting in companies making massive losses. A survey conducted by International Finance Corporation (IFC) on nine Sri Lankan businesses show that almost 68% of the women who participated in the survey have experienced some form of workplace violence or harassment.

In addition, a survey conducted among garment factory workers highlights that almost 80% of women faced workplace harassment. A questionnaire administered by the International Labour Organization (ILO) in 2016 among 500 women, the majority of whom were unemployed, discovered that three-fifths of women would be willing to work if they were assured that they would not be vulnerable to sexual harassment in the workplace.

The survey conducted by the IFC on nine Sri Lankan companies stated that workplace violence and harassment towards men and women led to a loss of six working days each, resulting in a loss of $ 1.7 million in work hours. Given the present status of the economy, Sri Lankan businesses can no longer ignore this issue that disproportionately affects women.

Protections currently available to women

Unfortunately, sexual harassment in the workplace is not addressed under the existing labour laws in Sri Lanka. Several statutes do cover the offence indirectly, yet it seems to be insufficient as the cases only increase. The matter can be addressed either through criminal law or civil law proceedings in Sri Lanka.

Sexual harassment is criminalised under Section 345 of the Penal Code (Amendment) Act No.22 1995. It explains sexual harassment in the workplace to be words or actions used by a person in authority. The Penal Code requires victims to report cases of sexual harassment to the Police by way of a complaint. Such complaints are potentially followed by lengthy court proceedings, which require a high burden of proof.

It is estimated that the average time taken to conclude a High Court proceeding to be 10.2 years from the date of the crime. Untimely and lengthy procedures have been said to cause under-reporting of crimes, which suggests that realistically, the number of incidents could be worse than imagined. Hence why this is something that needs to be changed.

Addressing sexual harassment via criminal law alone is ineffective as the burden of proof is largely on the complainant. This is where civil law comes into play.

The Industrial Disputes Act No.43 of 1950 (IDA) allows for the private sector to take up cases of sexual harassment through civil law. The act provides swifter mechanisms to resolve work-related disputes which do not involve the Police and court proceedings. Under this act, work-related disputes can be expansively interpreted to include sexual harassment in the workplace, thereby allowing victims to seek justice.

Workers in the public sector have several avenues of redress when experiencing sexual harassment in the workplace. The courts have attempted to combat sexual harassment in the public sector in limited circumstances.

Pelaketiya v. Gunasekera ruled that sexual harassment within the public sector was a violation of the fundamental right to equality. Republic of Sri Lanka v. Abdul Rashak Kuthubdeen criminalised the demand of sexual activity as a bribe in exchange for public service.

Policy recommendations

The move to introduce a new bill criminalising sexual assault and all other forms of harassment by the Minister of Justice late last year was a commendable step, but the existence of laws was never the issue. It is the incredibly complicated and gendered mechanisms for reporting and redressing any sort of complaint that need to be changed.

On the other hand, slapping on a criminal offence rarely seems to prevent a social wrong. Perhaps rehabilitation and educating perpetrators and society to shift the narrative from blaming women should be considered.

While legal barriers do exist, the root of all this evil can be boiled down to power structures that allow perpetrators to continue their behaviour in the workplace. Clear and coherent communication channels need to be established for victims to voice out their truth.

Limiting this to the workplace however is not enough. Conversations on harassment cannot exist in the vacuum of the workplace. Women face it in all avenues of life, from walking home at night to worrying about taking public transport.

If we want the women of our country to take part in the workforce, the least we can do is ensure that they are protected while working. The current legislation is clearly insufficient to provide any form of protection that is meaningful.

It is imperative that the existing labour law regimes are improved upon to include avenues of complaint and timely resolution of such complaints. A unified system needs to be implemented so that victims from both private and public sectors can enjoy equal protection.

The opinions expressed are the author’s own views. They may not necessarily reflect the views of the Advocata Institute or anyone affiliated with the institute.

Why is OT work necessary for women in Sri Lanka?

Originally appeared on the Morning

By Sumhiya Sallay

‘Overtime work for women’ is a topic that is not touched upon much in Sri Lanka, however, it can bring an array of benefits to women and our economy. It can improve financial security by providing an additional source of income and provide the next generation of women and girls with more opportunities to work and increase economic participation and improve productivity. 

Given Sri Lanka’s current economic crisis, there is a dire need for a dual income role in lower-income and lower-middle-income households. As Sri Lanka navigates through this economic crisis, where high levels of inflation have significantly reduced the purchasing power of the public, one earner is no longer sufficient for a household. This is where the need for laws that provide more opportunities for women are needed. 

The freedom to choose a job, a place of work, and how long to work are all decisions that should be given to every employee, whether male or female. However, in certain private sector industries in Sri Lanka, female employees do not have the legal right to choose overtime work, while male employees can [1]. 

Legal safeguards needed for overtime work

It is important for a country to have laws that support women so that women are given the choice and freedom to work in order to support themselves and their families. The World Bank’s ‘Women, Business and the Law 2021’ report states that when economies are more equal, they become more resilient [2].

It also highlighted the need to safeguard women’s economic rights under the law [3]. When laws are discriminatory against women, it makes it much more difficult for them to remain in the workforce. Therefore, it is vital for countries to enable laws that are more supportive towards women. 

The report, which captures the laws and regulations that restrict women’s economic opportunities, indicated that Sri Lanka scored 65.6 out of 100 in the ‘Women, Business and the Law’ 2021 index. Overtime work restrictions are also among one of the various discriminatory laws identified in Advocata’s report on ‘Gender Discriminatory Labour Laws in Sri Lanka and Female Labour Force Participation’. 

In Sri Lanka, women above the age of 18 are not allowed to work for more than nine hours per day (45 hours per week) within a five-day workweek, with an exception provided for female employees employed in residential hotels, clubs, and other places of entertainment or in any shop situated at an airport where they may be employed until 10 p.m. under specific conditions [4][5]. However, male employees are entitled to work for up to 12 hours of overtime per week (on a five-day work week). This discrimination towards female employees prevents them from working overtime. 

Although a practice known as administrative relaxation exists where the law is relaxed to allow women to work overtime, it is not recognised by the law [6]. Due to this, issues arise where employees who have worked overtime are not provided compensation for the hours worked overtime by the employer. Therefore, not having a formal, legally recognised law or regulation for overtime work discourages employees from working overtime. 

Furthermore, having laws that are not supportive towards women, especially discriminatory overtime laws that prohibit women from working overtime prevents them from having an extra source of income. 

Benefits of enabling overtime work

Given the current situation in Sri Lanka, with the high inflation rates, more income generation is needed and increasing female labour force participation by having supportive laws will give women the opportunity to earn more and also be financially independent. In return, women can increase their household spending on items that will enhance a country’s growth prospects by changing spending in ways that benefit children’s nutrition, health, and education [7].

Overtime work can not only benefit female employees but also benefit employers as it increases productivity and contributes towards the overall economic development of a country. The economies of both developed and developing countries would greatly benefit from increasing female labour force participation if women participate in the labour force at the same rate as men, work the same number of hours as men, and are employed at the same levels as men across sectors [8]. 

Overall productivity will increase if employees’ skills and talents are used more fully. There are several studies that have been published on how much more productive an economy could be if it took full advantage of the potential of its women workforce [9].

As more women enter the labour force, economies have the potential to grow faster in response to higher labour inputs. Women’s supply of labour increases household incomes, which helps families escape poverty and increase their consumption of goods and services. 

In Advocata’s report on ‘Gender Discriminatory Labour Laws in Sri Lanka and Female Labour Force Participation,’ key reforms and recommendations that need to take place in order to allow women to work overtime are highlighted. 

These recommendations include removing the restriction on overtime work under the Shop and Office Employees (Regulation of Employment and Remuneration) Act No. 19 of 1954 [10] and introducing a regulation to allow women to work overtime. In order to support this regulation, we also recommended that certain guidelines be included within the law to prevent the exploitation of excessive overtime. 

References

  • Shop and Office Employees (Regulation of Employment and Remuneration) (SOE) Act No. 19 of 1954.

  • Women, Business and the Law 2021, (Washington: The World Bank, 2021).

  • Women, Business and the Law 2022, (Washington: The World Bank, 2022).

  • Subject to conditions under the Shop and Office Employees (Regulation of Employment and Remuneration) (Amendment) (No. 32 of 1984), Section 2A.

  • Employment In Terms Of The Shop And Offices Employees’ Act Monograph No. 17 (Rajagiriya: The Employers’ Federation of Ceylon, 2016), 13.

  • Employment In Terms Of The Shop And Offices Employees’ Act Monograph No. 17 (Rajagiriya: The Employers’ Federation of Ceylon, 2016), 13.

  • Ana Revenga and Sudhir Shetty, ‘Empowering Women Is Smart Economics’.

  • McKinsey Global Institute (MGI), ‘The Power of Parity: How Advancing Women’s Equality Can Add $12 Trillion to Global Growth,’ (2015).

  • McKinsey Global Institute (MGI), ‘The Power of Parity: How Advancing Women’s Equality Can Add $12 Trillion to Global Growth,’ (2015).

  • Shop and Office Employees (Regulation of Employment and Remuneration) (SOE) Act No. 19 of 1954, Section 3 (1)(3)(a).


Sumhiya Sallay is a Programmes Executive at the Advocata Institute. She can be contacted at thilini@advocata.org. The Advocata Institute is an Independent Public Policy Think Tank. The opinions expressed are the authors’ own views. They may not necessarily reflect the views of the Advocata Institute.

සංවර්ධනයට දොර හරින ආගමනය

  •  ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ පා ඇති අපනයන සීමා වීම හා ඍජු විදේශ ආයෝජන මඳ බව යන ගැටලුවලින් මිදීමට ආගමන සීමාකරණ ඉවත් කිරීමේ දැඩි අවශ්‍යතාවක් පවතින බව හාවඞ් මහාචාර්ය හඋස්මාන් පෙන්වා දෙයි.

  • පවතින ප්‍රචලිත විශ්වාසයට පටහැනිව යමින් ආගමන සීමාකරණ ඉවත් කිරීමෙන් රැකියා අවස්ථා, ආයෝජන සහ වැටුප් වැඩිවීම සිදුවන බව කියයි.​

  • ප්‍රගතිශීලි ආගමන ප්‍රතිපත්තිවලින් හෙබි රටවල්  ආර්ථික වර්ධනය ලබාගත් අයුරු වර්තමාන උදාහරණ කන්දරාවකින් පෙන්වයි.​

  • ශ්‍රී ලංකාවේ යල් පැනගිය නීති ප්‍රතිසංස්කරණය කොට සරල හා පුළුල් වීසා කාණ්ඩ ඇති කිරීමේ අවශ්‍යතාව මතු කරයි.

  • නිපුණතා රට තුළට ගලා ඒමෙන් ලැබෙන ආර්ථික ප්‍රතිලාභ පිළිබඳව නොදැනුවත් මිථ්‍යා මත නිසා වෘත්තිකයෝ නොමඟ යති.

ආගමනය පිළිබඳ නීති සංශෝධනයට ලක්කොට වඩා ප්‍රගතිශීලී වූ නීති හරහා ජනයාට නිදහසේ සංචරණය වන්නට ඉඩ හැරීම මඟින්, අපනයන අඩු බව, ඍජු විදේශීය ආයෝජනවල මඳ බව, නවීකරණ සීමාවීම යන ශ්‍රී ලංකාවේ කාලයක් පුරා පවතින ආර්ථික අභියෝගවලට විසඳුම් සොයා ගත හැකි බව ඉහළම ගණයේ ආර්ථික විශේෂඥයෙක් පසුගියදා දින ප්‍රකාශ කළේය. ශ්‍රම වෙළෙඳ පොළ විවෘත කොට කඩිනම් ප්‍රවර්ධන අත්කර ගත්තා වූ රටවල් පිළිබඳ උදාහරණ දක්වමින් හෙතෙම මෙම පැහැදිලි කිරීම කළේය.

එම දේශනය ඉදිරිපත් කළ මහාචාර්ය රිකාඩෝ හඋස්මාන් හාර්වඞ්හි අන්තර් ජාතික සවර්ධනය පිළිබඳ අධ්‍යක්ෂවරයාත්, කෙනඩි රාජ්‍ය විද්‍යාතනයේ ව්‍යාපාරික ආර්ථික සංවර්ධනය පිළිබඳ මහාචාර්යවරයාත් වෙයි. කොළඹ ඇඞ්වොකේටා බුද්ධි මණ්ඩලය විසින් සංවිධානය කරනු ලැබූ සංවර්ධනය උදෙසා විශේෂඥ දැනුම වෙත සමීපවීම යන තේමාව ඔස්සේ සිය දේශනය ඉදිරිපත් කළ මහාචාර්ය හඋස්මාන්ද වෙනිසියුලාවේ සිට ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ පදිංචියට පැමිණි අයෙකි. වඩා හොඳින් කළමනාකරණය කරනු ලැබූ ආගමන විගමන ක්‍රියාවලියක් රටක ආර්ථිකය වර්ධනය කරමින් යහපත සැලසීමට මහෝපකාරී වන ආකාරය ඔහු පැහැදිලි කළේය.

සංවර්ධනය වෙමින් පවතින ලෝකයට නෙළා ගන්නට පහතින්ම තිබෙන ඵලය එයයි. ඵලදායීතා වැඩි කිරීමට ඇති වේගවත්ම මඟ එයයි. එමඟින් ශ්‍රී ලංකාව කෙරේ ආයෝජන ඇද ගනු ලැබ එය වඩා ශක්තිමත් රටක් බවට පත් වනු ඇති

“සංවර්ධනය වෙමින් පවතින ලෝකයට නෙළා ගන්නට පහතින්ම තිබෙන ඵලය එයයි. ඵලදායීතා වැඩි කිරීමට ඇති වේගවත්ම මඟ එයයි. එමඟින් ශ්‍රී ලංකාව කෙරේ ආයෝජන ඇද ගනු ලැබ එය වඩා ශක්තිමත් රටක් බවට පත් වනු ඇති” ලක්‍ෂ්මන් කදිරගාමර් ආයතනයේ පිරී ඉතිරී ගිය ප්‍රේක්ෂක සමූහය ඉදිරියේ ඔහු කීවේය.

ඔබට ඇති නිපුණතා සමඟ, ඔබට ඇති රට ඔබට හිමිවෙයි. එහෙත් ඔබේ නිපුණතා ලද පමණින් ඔබට අවශ්‍ය රට ඔබට නොලැබෙනු ඇත. එමනිසා ඔබ නව නිපුණතා සොයාගත යුතුය. අනෙක් ජනයා ශ්‍රී ලංකාව තුළ පදිංචියට එන්නේ නම් එසේ එන්නේ, අනෙක් අයගේ රැකියා සොරා ගන්නට නොවේ. නිත්‍ය වශයෙන්ම ඔවුන් මෙහි එනුයේ රැකියා අවස්ථා වඩාත් නිර්මාණය කරන්නට සහ ස්වදේශිකයන්ට වැඩිපුර මුදල් උපයා දෙන්නටත්ය. ඔවුන් ශ්‍රී ලංකාවට එන්නට තීරණය කිරීම නිසා එමඟින් ඔබේ රට පිළිබඳ යහපත් හැඟීමක් ඇති වන්නේය. එහි අරුත ඔබ නිවුණු ජන කොට්ඨාසයක් බව සිතන ජනයා ලොව  තවත් ඉන්නා බවය. එතැන ජීවත් වීම සඳහා අනර්ඝ තැනක් වග ඔවුන් සිතනා බවයි’ ඔහු කීවේය.

සීමාකරණ ඉවත් කළ ශ්‍රම වෙළෙඳ පොළ තමන්ට තර්ජනයක් යයි වෘත්තිකයන් සිතා සිටීම ස්වාභාවික දෙයකැයි මහාචාර්ය හඋස්මාන් පිළිගත්තේය. එහෙත් රටවල් එකින් එක ගත් විට ආගමන නිසා රැකියා අවස්ථා නිර්මාණය වීම සහ වැටුප් ඉහළ යාම සිදුවනු විනා එහි විරුද්ධාර්ථය සිදු නොවීම පිළිබඳ උදාහරණ ලැබෙන බව ඔහු අවධාරණය කළේය. ශ්‍රමය නිදහසේ සංචරණය වීමට ඉඩ හැරීම මඟින් ආර්ථිකය වඩා තරගකාරී වන බවත්, කර්මාන්ත වඩා ලාභදායී බවට පත් වන බවත් ස්ථිර ලෙස කියා සිටි ඔහු ආගමනය නිසා රැකියා අවස්ථා උදුරා ගනිතැයි යන අදහස ආර්ථිකය පිළිබඳ සංවේදී බවකින් පළ නොකරන්නකැයි සඳහන් කළේය. 

ශ්‍රී ලාංකීය තොරතුරු තාක්ෂණය උදාහරණයට ගත් ඔහු වඩා සමෘද්ධිමත් ඉන්දියානු වෙළෙඳ පොළ හා ඒකාබද්ධ කළහොත් ලැබෙන වාසි පිළිබඳව කරුණු දැක්වූයේය. එසේම ඉන්දියානු, තොරතුරු තාක්ෂණික වෘත්තිකයන්ගේ පැමිණීමෙන් ඊට බලපෑමක් ඇති නොවන්නේ ස්වදේශීකයන්ට වඩා වැඩි වැටුප් ඔවුන් ලබන බැවිනි. එම හේතුව නිසාම සිංගප්පූරු නිදහස් වෙළෙඳ ගිවිසුමට එරෙහිව වෛද්‍යවරුන් ඉදිරිපත් කරන තර්ක ද, නිශේධ වන බවට ඔහු කරුණු ඉදිරිපත් කළේය.

අවසානයේ ප්‍රශ්න ඇසීමේ හා පිළිතුරු දීමේ වාරයකින් සමන්විත වූ පැයක් පුරා පැවති මෙම දේශනයේදී අඩු ඵලදායිතාවකින් සහ වැඩි නිෂ්පාදනයකින් හෙබි කෘෂි කර්මාන්තය වැනි කර්මාන්ත පිළිබඳව මහාචාර්ය හඋස්මාන් විස්තර කළේය. “ලෝකයේ විවිධ රටවල එකම අවස්ථාවකදී වෙනස්කම් පවතින්නේ තාක්ෂණික දැනුම පිළිබඳ සම්බන්ධතා අධිකව පැවතීම හෝ නොතිබීම හේතුකොට ගෙනයි. කාර්මික රටවල ගොවීන්ට වඩා දියුණු වෙමින් පවතින සාම්ප්‍රදායික ගොවීන් දැනුමෙන් පොහොසත්ය.” 

එසේ වුවද දියුණු රටවල ගොවීහු නවීන ගොවීහු ආම්පන්න (යන්ත්‍රෝපකරණ), ඉහළ අස්වනු ලැබෙන බීජ, වඩා හොඳ පොහොර හා හොඳ වෙළෙඳ පොළ සම්බන්ධතා නිසා සාම්ප්‍රදායික ගොවීන්ට වඩා ඉහළ ආදායමක් ලබා ගනිති. සිංගප්පූරුව, මැලේසියාව, බංග්ලාදේශය, තායිලන්තය හා වියට්නාමය යන රටවල් සමඟ සැසඳූ විට ශ්‍රී ලංකාව තම අපනයන ගොන්නට නව නිෂ්පාදන එක් කර ගන්නට අපොහොසත්ව ඇති බව මහාචාර්ය හඋස්මාන් සඳහන් කළේය. එසේ අපනයනවල පවතින සීමිත බව ඊට අනුරූපව සෑම අංශයක් කෙරෙහිම පහසුවෙන් පැතිර යයි. මෙම තත්ත්වය හා බැඳුණු ඍජු විදේශ ආයෝජන හිඟය ඇතුළු ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකයේ අනෙකුත් ගැටලුවලට ආගමනය මඟින් විසඳුම් ලැබීමේ හැකියාව පවතින බව ඔහු පෙන්වා දුන්නේය.

“ආර්ථිකයක් වර්ධනය වනුයේ එහි නිෂ්පාදන ගොන්නට නව භාණ්ඩ හා සේවා එක්වීමෙන් විනා එකම වර්ගයේ භාණ්ඩ තව තවත් නිෂ්පාදනය වීමෙන් නොවේ. එවැනි විවිධාංගීකරණයකට දොරගුලු හැර දෙනුයේ නව තාක්ෂණික දැනුම කෙරේ ප්‍රවේශ වීමේ ක්‍රියාවලියයි. නිරන්තරයෙන්ම එම නව විශේෂඥ දැනුම විදේශයන්ගෙන් පැමිණිය යුතුයි. මෙසේ වනුයේ නිරන්තරයෙන්ම දැනුම රැගත් මොළය අලුත් රටකට ගෙනයාම, නව දැනුම මොළයකට ගෙනයාමට වඩා පහසු වන නිසාය. සිංගප්පූරුව, ඉන්දියාව, වියට්නාමය සහ අනෙකුත් ගතික (ප්‍රගමණයට ලක් වන) ආර්ථිකයන්ගේ අත්දැකීම් අනුව නව දැනුම/ විශේෂඥ ඥාණය හුවමාරු වන ප්‍රධාන ධාරා තුනකි. ඒවා නම් ඍජු විදේශ ආයෝජන, ආගමන සහ ඩයස් පෝරා දැල් රටාය. (ඩයස් පෝරා දැල් රටා යනු මවුබිමෙන් ඈත වෙසෙන පුද්ගල කණ්ඩායම්වල ව්‍යාපාරික දැල් රටා) යයි ඔහු ප්‍රේක්ෂක සභාවට පැවසීය.

වෙනත් රටවල විදේශයන්ගෙන් පැමිණ ඒවායේ ජීවත් වන විදේශිකයන් එම රටවල ජනගහනයේ වැදගත් ජන කොටසක් බවට පත්ව ඇත්තේ කෙසේද යන්න මහාචාර්ය හඋස්මාන් දත්ත ඉවහල් කරගෙන පැහැදිලි කළේය. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ පුද්ගලයන් හත් දෙනෙකුට එක් අයෙකු විදේශිකයකු යයි ගණන් බලා තිබේ. ඒ අතර සිංගප්පූරුවේ දෙදෙනකුට එක් අයෙක් විදේශිකයෙකි. ශ්‍රී ලංකාව තුළ තත්ත්වය මීට හාත්පසින් වෙනස්ය. මෙහි පුද්ගලයන් 535 කට එක් අයෙක් විදේශිකයෙකි. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ඩෙට්රියොට් හා සිලිකන්වැලී වැනි වාහන නිෂ්පාදනාගාර ඇති මහා පරිමාණ කර්මාන්ත ආරම්භ කොට ඇත්තේ රට තුළට විදේශවලින් පදිංචියට පැමිණි අයයි. ෆෝචූන් (ත්‍දරඑමබැ) සඟරාවේ ශ්‍රේණිගත කිරීම්වල මුල් 500ට අයත් සමාගම් ආරම්භ කොට ඇත්තේ විදේශවලින් පැමිණ පදිංචිවූවන් හෝ ඔවුන්ගේ දරුවන් විසිනි. බංග්ලාදේශයේ වඩා සාර්ථකත්වයට පත් ඇඟලුම් කර්මාන්තය ආරම්භ කොට ඇත්තේ කොරියානු සමාගමක් විසිනි. එහි සේවය කළ සේවකයෝ පසු කලෙක තමන්ගේම ව්‍යාපාර ආරම්භ කළහ. බැංගලෝරය සහ හයිද්‍රාබාදය නිදහස් ආගමන සම්බන්ධතා නිසා සමෘද්ධිමත් බවට පත් නගර දෙකකි. ඉන්දියානුවන් තොරතුරු තාක්ෂණය පිළිබඳ ව්‍යවසායකයන් බවට පත්වූයේ ඒවා නිසාය.

විදේශ සහයෝගය සහ විශේෂඥ දැනුම ලබා ආරම්භ වුණු ලෝඞ්ස්ටාර් (ඛද්ාිඒර) වැනි ශ්‍රී ලංකා සමාගම් කිහිපයක් ඇති බව ද මහාචාර්ය හඋස්මාන් සඳහන් කළේය. ඵ්ී වැනි ලාංකීය ඇඟලුම් කර්මාන්ත ශාලා ලෝකයේ හොඳම කර්මාන්ත ශාලා බවට පත්ව ඇතැයි ඔහු කරුණු පැහැදිලි කරමින් කීවේය.

මේ සියලුම ධනාත්මක වූ සාධනීය ගති ලක්ෂණ පැහැදිලි ආගමන විගමන ක්‍රියාදාමයකට ඉඩ සැලසීම හරහා ප්‍රචාරණය කළ හැකි යයි ඔහු තවදුරටත් කීවේය. අප ශ්‍රී ලංකාවේ ආගමන ප්‍රතිපත්තිය, සිංගප්පූරුව, මැලේසියාව, හොංකොං, පැනමා, සවුදි අරාබිය, තායිලන්තය, වියට්නාමය යන රටවල් හා සසඳන විට වඩා සාර්ථක රටවල, වඩා සාර්ථක ආගමන ප්‍රතිපත්තියක් ඇති බව පැහැදිලි වනවා. ඒ සමඟම ඒවායේ ඇති නීතිවල ස්වභාවය ද ඉන් පෙනී යනවා. උදාහරණයක් දක්වන්නේ නම්, නුපුහුණු ශ්‍රමිකයන් උදෙසා විවිධ වීසා නීති ඔවුන් සතුයි. එසේම අර්ධ පුහුණු ශ්‍රමිකයන්ට, පුහුණු වන්නන්ට, කළමනාකාරවරුන්ට හා ඉහළ වෘත්තිකයන්ට වෙනම වීසා එම රටවල හඳුන්වා දී තිබෙනවා. ඉහළ නිපුණතාවෙන් යුතු අයට ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණීමට සාමාන්‍ය පරිදි අවසර දෙනවා. එහෙත් ඔවුන්ගෙන් යැපෙන්නන්ට වැඩ කිරීමේ අවසර දෙන්නේ නැහැ. සාමාන්‍යයෙන් වෘත්තිකයන් විවාහ වී සිටින්නේ බොහෝ විට තවත් වෘත්තිකයකු සමඟයි. ඔබ විවාහ වී සිටිනා විට ඔබේ භාර්යාව එක්කර ගෙන එන්නට ඉඩ නොදෙන්නේ නම් ඇයට වැඩ කරන්නට ඉඩ නැත්නම් එය ගැටලුවක් වෙනවා.

මගේ අදහසේ හැටියට ශ්‍රී ලංකාව ආගමන ක්‍රියාදාමය සරල බවට පත් කළ යුතුයි. වීසා ලබාදීමේ කාණ්ඩ නැතහොත් ප්‍රවර්ග වැඩි කළ යුතුයි...

‘මගේ අදහසේ හැටියට ශ්‍රී ලංකාව ආගමන ක්‍රියාදාමය සරල බවට පත් කළ යුතුයි. වීසා ලබාදීමේ කාණ්ඩ නැතහොත් ප්‍රවර්ග වැඩි කළ යුතුයි. එවිට ඔබේ රට අන් අය වඩාත් ඇදගන්නා ආකර්ෂණීය ස්ථානයක් බවට පත්වෙනවා. පදිංචිය සඳහා මාවතක් සකස් කළ යුතුයි. බොහෝ රටවල කරන ආකාරයෙන් එවැනි අයට පුරවැසිභාවය ලබාදීමට කටයුතු කළ යුතුයි. ඇත්ත වශයෙන්ම දැන් ශ්‍රී ලංකාවෙන් පිටතට සංක්‍රමණය වී පුරවැසිභාවය අත්හල ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට නැවත ශ්‍රී ලංකාවේ පදිංචි වන්නට අවසර නැහැ. මෙය ඇදහිය නොහැකි තත්ත්වයක්. මේවා පවතින ක්‍රියා පද්ධතිය තුළ ඇති අකාර්යක්ෂමතා බැවින් ඒවා නැවත හොඳින් සකස් කළ යුතුයි.’

කෙසේ වුවද ශ්‍රී ලංකාව තුළ පවතින සියලුම ආර්ථික ගැටලු ආගමන ප්‍රතිපත්තිය මඟින් විසඳාලිය නොහැකි බව ද ආචාර්ය හඋස්මාන් පිළිගත්තේය. රජය විසින් වෙළෙඳ පොළ ප්‍රතිසංස්කරණය, මූල්‍ය සංස්ථාපනය සහ යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය ආදී අනෙකුත් ප්‍රතිපත්ති නිසි පරිදි පවත්වාගෙන යා යුතුය.

“කරන්නට වටිනා ඕනෑම දෙයක් වඩා හොඳින් කිරීම වඩාත් වටිනවා. එනිසා වර්ධනය කළ යුතු අනෙක් බොහෝ දේ තිබෙනවා. මා සිතන අයුරු ශ්‍රී ලංකාව, ආයෝජකයන් දැඩි ග්‍රහණයට ගෙන, ඒ අය පාලනය කිරීමෙන් ඔබ්බට යා යුතුයි. පිටරටවලට ගොස් ආයෝජකයන් සෙවීමෙන් සහ ආයෝජකයන් මෙහි ආ යුත්තේ මන්දැයි කරුණු පහදමින් සිටීමෙන් ඔබ්බට යා යුතුයි. අප එම දිසාවට හැරවීමට උත්සාහ ගනිමින් ඊධෂ (ආයෝජන මණ්ඩලය) සහ ෑෘඊ (අපනයන සංවර්ධන මණ්ඩලය සමඟ කටයුතු කර තිබෙනවා. මම පැය පහක් තිස්සේ මහනුවරටත් පැය පහක් තිස්සේ මහනුවර සිටත් රථය ධාවනය කළා. මම නැවත නම් මහනුවරට එසේ රථය ධාවනය කරාවි යයි සිතන්නට බැහැ. අනිවාර්යයෙන්ම යටිතල පහසුකම් ක්‍රියාත්මක විය යුතුයි. එය වියදම්කාරී වුවත් ඒ සඳහා ඔබ මූල්‍ය අවකාශ පාදා ගත යුතුයි’.

සියලු රටවල ආගමන විරෝධී හැඟීම් මූලික කරගත් මතවාද පැවතුණ ද එම මතවාද ශක්තිමත් විනිවිද පෙනෙන සුළු ආගමන නීිති මඟින් සමනය කළ හැකි බව ඔහු සඳහන් කළේය. එක්සත් රාජධානිය පවා බ්‍රෙක්සිටිවලින් පසු (අන්‍ය යුරෝපීය ජාතීන්ගෙන් වෙන්වීමේ ප්‍රතිපත්තියෙන් පසුව), ආර්ථිකයේ ශක්තිමත් බවට පහර වදින වෙනස්කම් ඉක්මනින් නවතා දමන අතරතුර වීසා නීති සිත් ගන්නා ආකාරයෙන් සකසන්නට ක්‍රියා කළ බව ඔහු සඳහන් කළේය.

නව වීසා නීති සකස් කිරීම උදෙසා කැබිනට් අනුමැතිය ලැබී ඇතැයි ආගමන හා විගමන පාලක එම්.එන්. රණසිංහ මහතා පැවසීය. එමඟින් නව වීසා කාණ්ඩ, වීසා ලබා දීමේ ක්‍රියාවලියට ඇතුළත් කිරීමට නියමිත බවත් පැවසීය.

මහාචාර්ය හඋස්මාන්ගේ දේශනයේදී පැනනැගුණු ප්‍රශ්නයකට පිළිතුරු දෙමින්, මෑතකදී කැබිනට් පත්‍රිකාවක් අනුමත වී ඇති බව සඳහන් කළ රණසිංහ මහතා, වර්තමාන අභියෝගවලට මුහුණ දිය හැකි පරිදි ශ්‍රී ලංකා ආගමන නීති යථාවත් කිරීම ඉතාමත් වැදගත් වන බව සඳහන් කළේය.

“මේ වනවිට අප කටයුතු කරන්නේ 1948 හඳුන්වා දුන් නීතිය අනුවයි. එමනිසා ආගමන අභියෝගවලට මුහුණ දෙන්නට එම නීති යාවත්කාලීන කොට වැඩ සැලැස්මක් හඳුන්වාදිය යුතු වෙනවා’ ඔහු කීවේය.

‘එසේම අලුත් කැබිනට් අනුමැතිවලින් ආගමන හා විගමන දෙපාර්තමේන්තුවේ පාලකවරයාටත් අනෙකුත් ඉහළ නිලධාරීන්ටත් තීරණ ගැනීම උදෙසා වැඩි බලයක් ලබා දී තිබෙනවා’ ඔහු තවදුරටත් කීවේය. වර්තමානයේ නොපවතින කාලීන අවශ්‍යතාවක් සේ දිස්වන වැඩ කිරීමේ අවසරය ලබාදෙන වීසා ඇතුළු නව වීසා කාණ්ඩවලින් හෙබි කාර්ය පද්ධතියක් උදෙසා වූ, පරිපූර්ණ ප්‍රතිපත්ති ස්ථාපනය කිරීම කෙරෙහි දෙපාර්තමේන්තුවේ අවධානය යොමුකර ඇති බව ද හෙතෙම සඳහන් කළේය.

එසේම අන්තර් ජාතික වාණිජ හා උපාය මාර්ග සංවර්ධන අමාත්‍යාංශය ද ඊළඟ සති දෙක තුළදී කැබිනට් පත්‍රිකාවක් ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිතය.

ස්වදේශික වෘත්තිකයින්ගේ සංවිධානවලට, වීසා ඉල්ලුම් පත්‍ර ඉදිරිපත් කොට ඇති තමන්ගේ නව වෘත්තීය සුදුසුකම් ඇත්තන් පිළිබඳ පරීක්ෂණ කරමින් සහ සම්බන්ධතා පැවැත්වීමට ඉහත කී කැබිනට් පත්‍රිකාවෙන් ඉඩ සැලසේ.

මෙම පියවර ගෙන ඇත්තේ වෘත්තිකයන්ගේ විවිධ සමිති සමාගම්වලින් උපදෙස් ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව බව නිලධාරියා පැවසීය.

උදිත ජයසිංහ විසිනි ඬේලි එෆ්.ටී. පුවත්පතේ පළවූ ලිපිය සිංහලට පරිවර්තනය කළේ සමන් පුෂ්ප ලියනගේ.