මෙම ලිපිය පෙර පලවුනු “Social distancing but economic convergence”හි පරිවර්තනයකි.
ධනනාත් ප්‍රනාන්දු විසිනි
නව කොරෝනා වයිරසය (කොවිඩ්-19) මුළු ලෝකයම පුදුමයට පත් කර තිබේ. ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, මෑත ඉතිහාසයේ ත්‍රස්තවාදී නොවන සතුරෙකු සමඟ සටන් කිරීමට අපට සිදු වූ තුන්වන අවස්ථාව මෙයයි. පළමුවෙන්ම, 2004 දී ඉන්දියන් සාගරයේ සුනාමිය අපගේ වෙරළට කඩා වැදුනි, පසුව මීට වසර කිහිපයකට පෙර ඩෙංගු රෝගයක් පැතිරී ගියේය, දැන් මෙම වෛරසයය. එමෙන්ම ඊට සමගාමීව, අප හට ත්‍රස්තවාදීන් සමඟ වසර 30 ක් පුරා වූ යුද්ධයක් පැවති අතර, මීට වසරකට පෙර පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරය ද එල්ල විය. සාරාංශයක් ලෙස, වෙන කවරදාටත් වඩා ජාතික හදිසි අවස්ථා දැන් පවතින බව පෙනේ.
මෙවැනි ආකාරයේ අර්බුද වලදී, රටක් ලෙස හුදෙකලා වීම සහ ස්වයං පෝෂිත වීම එවැනි බාහිර කම්පන වළක්වා ගැනීමට ඇති හොඳම විසඳුම් බවට මතයන් ප්‍රකාශ වේ. එවැනි බාහිර සාධක මගින් අපගේ පැවැත්මට තර්ජනයක් ඇති වන විට මෙම නිගමනයන්ට එළඹීම ස්වාභාවිකය.
කෙසේ වෙතත්, මේ අවස්ථාවේ මතක තබා ගත යුතු හොඳ කතාවක් නම් දඩයක්කාරයකු සහ කුරුල්ලන් රැළක් පිළිබඳ බෞද්ධ ජාතක කථාවක් වන “සම්මෝදමාන ජාතකය” යි. දඩයක්කාරයා කුරුල්ලන් රැළට තර්ජනයක් වූ අතර කුරුල්ලන් විවිධ දිශාවන්ට පියාසර කරමින් දඩයක්කරුගේ දැලට හසු විය. මෙය කිහිප වතාවක් සිදු වූ පසු, කුරුල්ලන් උපාය මාර්ගික විය; සියල්ලෝම එකම දිශාවකට දෙසට පියාසර කර, ඔවුන්ගේ හොටවල් භාවිත කරමින් දැළ ගසක් දෙසට ඇදගෙන පලා ගියහ. ආර්ථිකව හුදකලාවී සිටීම, රටක් වශයෙන් ස්වයං පෝෂිතවීම සහ ගෝලීයකරණයෙන් ඉවත් වීම මෙම අවස්ථාවේදී පහසු විසඳුම් ලෙස පෙනෙන්නට තිබුණද, වෙන කවරදාටත් වඩා රටවල් එකිනෙකා සමඟ එකට එක්ව කටයුතු කිරීම වර්තමානයේදී වැදගත් වේ.
ආර්ථික කඩා වැටීම
මෙය අපට පමණක් සීමා නොවූ ගෝලීය අභියෝගයක් බැවින් කොවිඩ්-19 අප හට වෙනදා මුහුණ දීමට සිදුවූ අභියෝගයන්ට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් බලපෑමක් එල්ල කරයි. කොවිඩ්-19 හි ආර්ථික බලපෑම දේශීයව හා ගෝලීය වශයෙන් ඉතා විශාල වනු ඇත. ඉල්ලුම සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ලෝකයේ බොහෝ නගර වසා දැමීම සහ සංචරණය සීමා කිරීම හේතුවෙන් පරිභෝජනය විශාල ලෙස පහත වැටෙනු ඇත. සැපයුම් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ලෝකයේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 16% කට දායක වන චීනය දැඩි ලෙස බලපෑමට ලක්ව ඇති අතර සැපයුම් දාම සහ නිෂ්පාදන ජාල සම්බන්ධතා මේ වන විට අක්‍රියව පවතින බැවින් සැපයුම් ද විශාල පහත වැටීමක් සිදුවනු ඇත.
ශ්‍රී ලාංකිකයින් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ජාත්‍යන්තර වෙළඳපොල වල (යුරෝපය සහ ඇමරිකාව) අඩු පරිභෝජනය හේතුවෙන්, බෝවන බවට ඇති බිය හේතුවෙන් මෙහෙයුම් දිගටම කරගෙන යාමට නොහැකි වීමෙන් සහ ගෝලීය නිෂ්පාදන ජාලය බිඳවැටීම නිසා වන සැපයුම් දාම පවත්වාගෙන යාමේ අපහසුතාවයන් හේතුවෙන් අපගේ ඇඟලුම් වෙළඳාම අවදානමට ලක් වනු ඇත. අපගේ බොහෝ ආහාර අපනයන මෙන්ම අනෙකුත් බොහෝ අපනයන භාණ්ඩ සඳහා ද මෙය අදාළ වේ.
මැදපෙරදිග, යුරෝපය, ඇමරිකාව සහ කැනඩාව යන රටවල වෛරසයේ බලපෑම සැලකිල්ලට ගෙන අපගේ ප්‍රේෂණ හෙවත් විදේශ ශ්‍රමිකයන්ගෙන් උපයන විදේශ විනිමය දිගින් දිගටම පහත වැටෙනු ඇත. මෙම දාම ප්‍රතික්‍රියාව මිනිසුන්ට වාහන ලීසිං වාරික ගෙවීමට නොහැකි වීම හෝ බැංකු ණය වාරික ගෙවීම් පැහැර හැරීම දක්වාම පවතී. ආර්ථික වශයෙන් ආන්තික වූවන්ට විදුලිය හා ජල සැපයුම පවා අත් කරගත නොහැකි වනු ඇත.
විරැකියාව ඉහළ යනු ඇති අතර ගෙවීමට නොහැකිවීම හේතුවෙන් ණය පැහැරහැරීම් (Non-performing loans) ප්‍රමාණය වැඩි වනු ඇත. සංචාරක කර්මාන්තය තවදුරටත් බලපෑමට ලක්වනු ඇති අතර සංචාරක කර්මාන්තයට සම්බන්ධ සියලුම සැපයුම් දාමයන් ඒ හා සමානවම පසුබෑමට ලක් වනු ඇත. රජයේ මැදිහත්වීම සලකා බැලීමේදී උද්ධමනය ඉහළ යනු ඇත. මෙම අර්බුදය තුළ අපගේ රාජ්‍ය මූල්‍ය තත්ත්වය කලමනාකරණය කරන්නේ කෙසේද යන්න සහ වියදම් අධික රාජ්‍ය අංශය පවත්වා ගන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව බරපතල ප්‍රශ්න වලට ශ්‍රී ලංකා රජය මුහුණ දෙනු ඇත. යථා තත්ත්වයට පත්වීමට මාස හයත් අටත් අතර කාලයක් ගතවනු ඇතැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇති අතර ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදයෙන් ආර්ථිකයන් තවමත් සම්පූර්ණයෙන් යථා තත්ත්වයට පත්ව නොමැති බව අප අමතක නොකල යුතුය.
මිල පාලනය විසඳුමක් නොවේ
පසුගිය අඟහරුවාදා (17) රාත්‍රියේ ජනාධිපතිවරයා ආර්ථිකය පිළිබඳ යම් සහන ක්‍රියාමාර්ගයන් සහ වෛරසය පැතිරීම වැළැක්වීම සඳහා කල්තියා ගත යුතු ආරක්ෂක පියවර ප්‍රකාශයට පත් කළේය. පිටතින් රට තුළට ඇතුළු වන මගීන්ගේ නිරෝධායන ක්‍රියාවලියට රජය විසින් පහසුකම් සැපයීම ප්‍රශංසනීය ය. කෙසේ වෙතත්, මුහුණු ආවරණ, පරිප්පු සහ ටින් මාළු සඳහා මිල පාලනයක් පැනවීම දුප්පතුන්ට උපකාරී නොවනු ඇත. මෙය පවතින තොග ඉක්මනින් අවසන් වීමට හේතු වනු ඇත.
කිසිම වෙළෙන්දෙකු නියම පිරිවැයට වඩා අඩු මිලකට කිසිදු භාණ්ඩයක් විකිණීමට කැමති නැත. මාර්තු පළමු සතියේ මයිසූර් පරිප්පු වල මිල පරාසය රු. 124 සිට 200 ක් දක්වා වූ අතර ග්‍රෑම් 450 මාළු ටින් එකක මිල රු. 220 ත් 300 ත් අතර විය. එබැවින් පරිප්පු සහ ටින් මාළු පිළිවෙලින් රු. 65 සහ රු. 100 ක් ලෙස පාලනය කල මිලකට අලෙවි කිරීම අපහසු වේ. මෙහි ප්‍රතිඵලය වනුයේ විකුණුම්කරුවන් නීතිමය ප්‍රතිවිපාකයන් වළක්වා ගැනීම සඳහා මේවා විකිණීම නැවැත්වීම විය හැකි අතර එයින් මිළදී ගැනීමට කිසිත් නැතිවී වෙළඳපොල විකෘති වීමෙන් දුප්පතුන්ට මෙන්ම ධනවතුන්ට ද දැඩි බලපෑමක් ඇති වනු ඇත. එසේත් නැතිනම් රජයේ අරමුණ පරාජය කරමින් විකුණුම්කරුවන් විසින් වැඩි මිලට විකිණීම දිගටම කරගෙන යනු ඇත.
මුහුණු ආවරණ මත පනවා ඇති පාලනයන් සම්බන්ධයෙන් ද එවැනිම තත්වයක් ඇති වූ අතර මේවා දැනටමත් ඖෂද වෙළඳසැල් වල නොමැත. මෙම ක්‍රියාමාර්ගයන් වෙනුවට රජයට කල හැකිව තිබුණේ ටින් මාළු සහ මයිසූර් පරිප්පු යන දෙකෙහිම ආනයන තීරුබදු අඩු කිරීමයි. ප්‍රමාදව වුවද මුහුණු ආවරණ සඳහා මෙසේ ආනයන තීරුබදු අඩු කරන ලද අතර එමඟින් මිල ප්‍රතිලාභ පාරිභෝගිකයාට හිමි වන අතර සහ සැපයුම ද සහතික කෙරේ. සියලුම ආනයනික ටින් මාළු සඳහා අප දළ වශයෙන් 35% ක තීරුබදු ගාස්තුවක් ගෙවන බව ඔබට විශ්වාස කල හැකිද?
අපගේ ව්‍යවහාර මුදලෙහි අගය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා මෝටර් වාහන සහ අත්‍යවශ්‍ය නොවන භාණ්ඩ ආනයනය කිරීම සඳහා ලබා දී ඇති පහසුකම් අත්හිටුවීමට ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් බ්‍රහස්පතින්දා නියෝග කරන ලදි. මෙය යළිත් දුප්පතුන්ට සහ අවශ්‍යතා ඇති අයට බලපානු ඇත. මෙම යුගයේදී ඉහළ ආදායම් ලබන අය පමණක් නොව ක්ෂුද්‍ර හා සුළු පරිමාණ ව්‍යවසායකයින්ද තම ව්‍යාපාර පවත්වාගෙන යාම සඳහා වාහන භාවිතා කරයි. ඔවුන්ගේ සේවකයින්ට මෙන්ම ඔවුන්ටද මෙය අහිතකර ලෙස බලපානු ඇත. SUV රථ භාවිත කරන අය කළමනාකරණය කරගනු ඇත.
ගෝලීය සහයෝගීතාව සඳහා කාලය මෙය වේ
අඛණ්ඩව ඇසෙන හා ව්‍යාකූල ප්‍රවෘත්ති එකට එකතු වී රටවල් වශයෙන් අප හුදෙකලා විය යුතු යැයි යන හැඟීම ඇති කරවයි. කෙසේ වෙතත්, මෙය ගෝලීය ප්‍රජාවක් ලෙස අප සැවොම එක්විය යුතු කාලයකි. මෙම ආර්ථික බලපෑම මඟහරවා ගැනීම සඳහා, අප හට මෙම වසංගතයෙන් මිදීමට සහ අනාගත අභියෝග වළක්වා ගැනීම සඳහා තවදුරටත් සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමට ලෝකයේ අනෙකුත් පිරිස් ද අවශ්‍ය වේ. අපගේ මෙහෙයුම් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ලෝකයේ වෙනත් ප්‍රදේශවල සිටින අපගේ සැපයුම්කරුවන් යථා තත්ත්වයට පත්වීම අපට අවශ්‍ය වේ. යුරෝපීය හා ඇමරිකානු වෙළඳපල තුළ වේගයෙන් ගමන් කිරීම සඳහා අපගේ නිෂ්පාදන වඩා හොඳ වීමට අපට මිලදී ගැනීමේ ශක්තිය අවශ්‍ය වේ. අපට වඩා වැඩි ධාරිතාවක් ඇති විද්‍යාඥයින් විසින් කොවිඩ් -19 සඳහා එන්නතක් සොයා ගැනීමෙන් පසු, එය අපගේ ජනතාව සඳහා මිලදී ගැනීමට සහ ගනුදෙනු කිරීමට අපට හැකි විය යුතුය. හුදකලා වීමෙන් අපට සියලු අභියෝගයන්ට මුහුණ දිය නොහැකි බවට මෙම වසංගතය හොඳ මතක් කිරීමකි. නිදහසේ වැදගත්කම සහ අපගේ නිදහස වගකීමෙන් යුතුව භාවිත කිරීම පිළිබඳව අපට දැන් මතක් කර දී ඇත.
කොවිඩ් -19 සමඟ සටන් කිරීමේදී චීනය ඉතාලියට හා එක්සත් ජනපදයට වෛද්‍ය උපකරණ පරිත්‍යාග කළේය. රෝමානු කවියෙකු වන ඇනියෝ සෙනෙකාගේ උපුටා දැක්වීමක් එම සැපයුම් අතරට ඇතුළත් වූ බව කියැවේ: “අපි එකම මුහුදේ රැළි වෙමු.”
ඒ හා සමානව, ජපානය චීනයට වෛද්‍ය සැපයුම් කිහිපයක් පරිත්‍යාග කල අතර, පහත දැක්වෙන චීන කාව්‍යය ඒ මත ලියා ඇති බව වාර්තා විය: “අපට වෙනස් වූ කඳු සහ ගංගාවන් ඇත, නමුත් අපි එකම හිරු, සඳු හා අහස බෙදා ගනිමු.”
අප සියලු දෙනාම එකම මුහුදේ රැළි බවත්, අප සියලු දෙනාම එකම හිරු, සඳු හා අහස බෙදා ගන්නා බවත් මතක් කර දීමට මෙම කෝවිඩ් -19 වසංගතයට ඉඩ දෙමු.
ද මෝනිං හි මුලින් පළ වන ලද්දකි The Morning